ಕಾಣೆಯಾದ ಗುಬ್ಬಚ್ಚಿಗಳ ನೆಪದಲ್ಲಿ

£ÁªÀÅ §zÀÄPÀÄwÛgÀĪÀ ªÀvÀðªÀiÁ£ÀzÀ F dUÀvÀÄÛ  ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArgÀĪÀ ªÉÃUÀªÀ£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¯ÁgÀzÀ C¸ÀºÁAiÀÄPÀvɬÄAzÀ NqÀÄwÛgÀĪÀ  £ÁªÀÅ ¸ÀºÀ EzÀgÉÆA¢UÉ zÁ¥ÀÄUÁ®Ä ºÁPÀÄwÛzÉÝêÉ, £ÀªÀÄä F NlPÉÌ UÀÄj, CxÀªÁ ¸ÁxÀðPÀªÁUÀĪÀ K£ÁzÀgÀÆ CA±ÀUÀ½ªÉAiÉÄ? AiÀiÁjUÀÆ UÉÆwÛ®è. NqÀĪÀ ¨sÀgÀzÀ°è £ÁªÀÅ PÀ¼ÉzÀÄPÉÆArzÀÄÝ JµÀÄÖ? UÀ½¹zÀÄÝ JµÀÄÖ? AiÀiÁgÀÆ ¯ÉPÀÌ«qÀ°®è, J®èQÌAvÀ ºÉZÁÑV  ¯ÉPÀÌ«qÀĪÀ UÉÆÃdÄ AiÀiÁjUÀÆ ¨ÉÃPÁV®è. J®ègÀAvÉ £ÁªÀÅ §zÀÄPÀ¨ÉÃPÀÄ EzÀÄ £ÀªÀÄä DzsÀĤPÀ §zÀÄQ£À ªÀÄÆ® ªÀÄAvÀæ.

 PÉêÀ® JgÀqÀÄ zÀ±ÀPÀUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è Erà dUÀvÀÄÛ £ÁªÀÅ £ÀA§¯ÁUÀzÀ ¹ÜwAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÉÆArvÀÄ. £ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄUÀ½UÉ EzÀÝ ªÉvÁå¸ÀUÀ¼À UÀrgÉÃSÉ ºÉüÀ ºÉ¸Àj®èzÀAvÉ C½¹ºÉÆìÄvÀÄ. £ÀªÀÄä §zÀÄQ£À PÀæªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃa¸ÀĪÀ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ¥À®èlUÉƼÀÄîwÛzÀÝAvÉ £ÀªÀÄä DºÁgÀ, GqÀÄ¥ÀÄ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ZÀºÀgÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ EzÀÝ ©£ÀßvÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ C½¹ºÉÆÃzÀªÀÅ.EªÀÅUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄ¢AzÁV  £ÁªÀÅ F dUÀwÛ£À°è PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀ C£ÉÃPÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß £É£À¦¹PÉƼÀî¯ÁUÀzÀµÀÄÖ «¸ÀäøwUÉ  zÀÆqÀ®àmÉÖªÀÅ. £ÀªÀÄä F CeÁУÀªÀ£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉƼÀî¯ÁUÀzÉ, £ÁUÀjÃPÀvÉAiÀÄ ªÀÄÄRªÁqÀ vÉÆlÄÖ ¸ÀºÀdªÉA§AvÉ §zÀÄPÀĪÀÅzÀ£ÀÆß PÀ°vɪÀÅ. £ÀªÀÄVÃUÀ PÀÈvÀPÀªÁV C¼ÀĪÀÅzÀÄ, £ÀUÀĪÀÅzÀÄ, ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀÅzÀÄ, §zÀÄPÀĪÀÅzÀÄ J®èªÀÇ PÀgÀUÀvÀªÁVÀzÉ. £ÀªÀÄä PÀtÂÚÃjUÉ VèøÀj£ï ¨ÉÃPÁV®è, £ÀUÀÄ«UÉ PÁgÀt ºÀÄqÀÄPÀ¨ÉÃQ®è,  EAvÀºÀ £ÀªÀÄä PÀÈvÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¥Àl §zÀÄQ¤AzÁV £ÁªÀÅ F dUÀwÛ£À°è PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀ fêÀeÁ®UÀ¼À ¸ÀASÉå ªÀiÁvÀæ CUÀtÂvÀªÁzÀÄzÀÄ. CAvÀºÀªÀÅUÀ¼À ¥ÉÊQ, FªÀgÉUÉ £ÀªÀÄä MqÀ£ÁrAiÀiÁVzÀÝ ¥ÀÄlÖ fêÀzÀ ¥ÀQë  UÀħâaÑ PÀÆqÀ MAzÀÄ.

ªÀÄ£ÀĵÀå£À ºÀÄlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ PÁ®¢AzÀ CªÀ£À MqÀ£ÁrAiÀiÁV, CªÀ£ÀÄ ªÁ¸À ªÀiÁrzÀ eÁUÀzÀ°è vÁ£ÀÆ ªÁ¸À ªÀiÁr. CªÀ£ÀÄ ©¸ÁrzÀ PÁ¼ÀÄ PÀrØ, ªÀģɬÄAzÀ vÉUÉzÀÄ ºÁQzÀ ºÀļÀÄ ºÀÄ¥ÀàmÉUÀ¼À£ÀÄß wAzÀÄ §zÀÄQzÀÝ UÀħâaÑUÀ¼ÀÄ £ÀªÀÄä Cj«UÉ ¨ÁgÀzÀAvÉ PÀtägÉAiÀiÁUÀÄwÛªÉ. EzÀÄ F zÉñÀzÀ CxÀªÁ F £Ár£À PÀxÉAiÀÄ®è, Erà dUÀvÀÄÛ UÀħâaÑUÀ¼À PÀtägÉAiÉÆA¢UÉ vÀ®ètUÉÆArzÉ. eÉÆvÉUÉ «±ÀézÀ J¯ÉèqÉ UÀA©üÃgÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ DgÀA¨sÀUÉÆArªÉ. EAUÉèAr£À “ EAr¥ÉAqÉAmï”  ¥ÀwæPÉ 5 ®PÀë ¥ËAqï ºÀtªÀ£ÀÄß UÀħâaÑUÀ¼À  CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV «ÄøÀ°nÖzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀÄÄA¨ÉÊ£À ‘ ¨ÁA¨É £ÁåZÀÄgÀ¯ï »¸ÀÖj ¸ÉƸÉÊn” ¸ÀA¸ÉÜ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ £ÉgÀ«£ÉÆA¢UÉ “ £ÁUÀjÃPÀ UÀħâaÑ AiÉÆÃd£É” (Citizen Sparrow Project)  JA§ C©üAiÀiÁ£ÀªÉÇAzÀ£ÀÄß DgÀA©ü¹zÉ. FUÁUÀ¯Éà ¨sÁgÀvÀzÀ 6019 ¸ÀܼÀUÀ½AzÀ 4701 ªÀÄA¢ vÁªÀÅ §zÀÄQgÀĪÀ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è UÀħâaÑUÀ¼À §UÉÎ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr, 7461 ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ¨ÁA¨É £ÁåZÀÄZÀgÀ¯ï »¸ÀÖj ¸ÀA¸ÉÜUÉ PÀ½¹PÉÆnÖzÁÝgÉ. eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è UÀħâaÑUÀ¼ÀÄ PÀtägÉAiÀiÁUÀÄwÛgÀĪÀ PÀÄjvÀÄ, ¤RgÀ PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀj¢ªÉÉ, FUÁUÀ¯Éà PÉ®ªÀÅ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÉÛ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.

UÀħâaÑUÀ¼ÀÄ PÁuÉAiÀiÁUÀÄwÛgÀĪÀ PÀÄjvÀÄ £ÀqɹzÀ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ°è F PɼÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ.

MAzÀÄ- £ÀUÀjÃPÀgÀt¢AzÁV £ÀªÀÄä ªÀÄ£ÉAiÀÄ «£Áå¸ÀUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉÆAqÀªÀÅ. £ÀªÀÄä ªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÀiÁqÀÄUÀ¼À°è UÀÆqÀÄ PÀnÖ ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝ UÀħâaÑUÀ½UÉ eÁUÀ«®èzÀAvÁ¬ÄvÀÄ.

JgÀqÀÄ- PÁ¼ÀÄ, PÀrØ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀzÀ PÉÆgÀvɬÄAzÁV UÀħâaÑUÀ¼À ¸ÀAvÁ£À QëÃt¸ÀvÉÆqÀVvÀÄ. F ªÉÆzÀ®Ä CAUÀr¬ÄAzÀ vÀAzÀ DºÁgÀ zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¸ÀA¸ÀÌj¸ÀĪÀ ¥ÀzÀÝw¬ÄvÀÄÛ. ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉAiÀÄ°è G½zÀ PÁ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀħâaÑUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄjUÀ½UÉ Gt¸ÀÄwÛzÀݪÀÅ. EzÀ®èzÉ, ªÀÄ£ÉAiÀÄ°èzÀÝ fgÀ¯É, £ÉÆt ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ½UÉ £ÁªÀÅ «µÀ ¹A¥Àr¹ PÉÆ®ÄèªÀ ªÀiÁUÀð ºÀÄqÀÄQPÉÆAqÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ºÀļÀÄ, Qæ«ÄUÀ¼ÀÄ CªÀÅUÀ¼À ¥Á°UÉ E®èªÁzÀªÀÅ.

ªÀÄÆgÀÄ- F ªÉÆzÀ®Ä £ÀªÀÄä £ÀUÀgÀUÀ¼À gÉÊ®Ä, §¸ï ¤¯ÁÝtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðj PÀbÉÃjUÀ¼À PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ UÀħâaÑUÀ½UÉ D¸ÀgÉAiÀiÁVzÀݪÀÅ, DzÀgÉ, J¯Áè PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ DzsÀĤPÀvÉAiÀÄ gÀÆ¥À ¥ÀqÉzÀÄ PÁAQæmï PÁqÁzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ £ÀUÀgÀUÀ¼À°è UÀħâaÑ ªÀÄgÉAiÀiÁUÀvÉÆqÀVzÀªÀÅ.

£Á®ÄÌ,- £ÀUÀgÀUÀ¼À°è «±ÉõÀªÁV zÉêÀ¸ÁÜ£À ªÀÄvÀÄÛ ¥Áæxð£Á ªÀÄA¢gÀUÀ¼À §½ ¥ÁjªÁ¼ÀUÀ½UÉ PÁ¼ÀÄ ºÁQ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆö¸ÀĪÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÉÆAzÀÄ £ÀªÀÄä £ÀqÀÄªÉ ¨É¼ÉzÀÄ §A¢vÀÄ. ¥ÁjªÁ¼ÀUÀ¼À eÉÆvÉ ¸Ét¸Ár, DºÁgÀ zÀQ̹PÉƼÀÄîªÀ CxÀªÁ UÀÆqÀÄ PÀlÄÖªÀ ZÉÊvÀ£Àå«®èzÀ ¥ÀÄlÖ ¥ÀQëUÀ¼ÁzÀ UÀħâaÑUÀ¼ÀÄ PÁuÉAiÀiÁUÀvÉÆqÀVzÀªÀÅ.

LzÀÄ- EªÉ®èQÌAvÀ UÀA©üÃgÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ, £ÀUÀgÀUÀ¼À°è ºÉaÑzÀ ±À§Þ ªÀiÁ°£Àå ªÀÄvÀÄÛ ªÉƨÉÊ¯ï ¥ÉÆÃ£ï ªÀÄvÀÄÛ ªÉƨÉʯï UÉÆ¥ÀÄgÀUÀ½AzÀ ¥Àæ¸Àj¸ÀĪÀ vÀgÀAUÁAvÀgÀUÀ½AzÀ ºÉÆgÀ¸ÀƸÀĪÀ «PÀgÀtUÀ¼ÀÄ UÀħâaÑ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ ¥ÀQëUÀ½UÉ C¥ÁAiÀĪÀ£ÀÄß vÀAzÉÆrتÉ.  «QgÀtUÀ¼ÀÄ ( Electro magnet pollution) UÀħâaÑUÀ¼À zÉúÀªÀ£ÀÄß PÀë QgÀtUÀ¼ÀAvÉ ºÁAiÀÄÄÝ ºÉÆÃUÀÄwÛªÉ.

E£ÀÄß UÁæªÀiÁAvÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ½VAzÀ ©ü£ÀߪÁV®è. UÁæªÀÄUÀ¼À°è DAiÀiÁ ¥ÁæzÉòPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sËUÀƽPÀ ¥Àj¸ÀgÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁV ¤ªÀiÁðtªÁUÀÄwÛzÀÝ ªÀÄ£ÉUÀ¼À «£Áå¸ÀUÀ¼ÀÄ PÀtägÉAiÀiÁV zÉñÁzÀåAvÀ KPÀgÀƦ Dgï.¹.¹. ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀéPÉÌ §AzÀªÀÅ, F ªÉÆzÀ®Ä ºÉAa£À ªÀÄ£ÉUÀ¼À ªÀiÁqÀÄ, UÀÄr¸À®ÄUÀ¼À ¸ÀÆj£À°è UÀÆqÀÄ PÀlÄÖwÛzÀÝ UÀħâaÑUÀ½UÉ UÀÆqÀÄ PÀlÖ®Ä ºÀ½îUÀ¼À®Æè CªÀPÁ±À«®èzÀAvÁ¬ÄvÀÄ.  UÀħâaÑUÀ¼ÀÄ EvÀgÉ ¥ÀQëUÀ¼À ºÁUÉ ªÀÄgÀzÀ°è CxÀªÁ VqÀUÀ¼À ¥ÉÆzÉAiÀÄ°è UÀÆqÀÄ PÀnÖ, ªÉÆmÉÖ ElÄÖ ªÀÄj ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ wÃgÁ PÀrªÉÄ.

ºÉÆ®UÀzÉÝUÀ½UÉ wÃgÁ C¥ÁAiÀÄPÁjªÉ¤¹gÀĪÀ Qæ«Ä £Á±ÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ QÃl£Á±ÀUÀ¼ÀÄ §¼ÀPÉUÉ §AzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ¨É¼ÉUÀ½UÉ ºÀvÀÄÛwÛzÀÝ QÃlUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ UÀħâaÑUÀ¼À ¥Á°UÉ E®èªÁzÀªÀÅ. G¼ÀĪÉÄAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ªÀÄtÂÚ£À°è zÉÆgÉAiÀÄÄwÛzÀÝ JgɺÀļÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ ¨sÀÆ«Ä «µÀAiÀÄÄPÀÛªÁzÀÄzÀjAzÀ UÀħâaÑUÀ½VAvÀ ªÉÆzÀ¯É CªÀÅ PÀtägÉAiÀiÁzÀªÀÅ.

dUÀwÛ£À fêÀ eÁ®zÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ°è£À fëUÀ¼ÀÄ MAzÀPÉÆÌAzÀÄ CªÀ®A©¹PÉÆAqÀÄ §zÀÄQªÉ JA§ PÀ¤µÀÖ eÁУÀ ªÀÄvÀÄÛ w¼ÀĪÀ½PÉ £À«ÄäAzÀ zÀÆgÀªÁVzÉ. ®AqÀ£ï £ÀUÀgÀzÀ°è UÀħâaÑUÀ¼À PÀtägÉAiÀiÁUÀÄwÛgÀĪÀ PÀÄjvÀÄ £ÀqɹzÀ MAzÀÄ CzÀåAiÀÄ£À PÀÄvÀƺÀ®PÁj CA±ÀªÉÇAzÀ£ÀÄß ºÉÆgÀºÁQvÀÄ.

1920 gÀ ªÀgÉUÉ ®AqÀ£ï £ÀUÀgÀzÀ ©Ã¢UÀ¼À°è ¥ÀæAiÀiÁtÂPÀjUÉ PÀÄzÀÄgÉ UÁrUÀ¼ÀÄ §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÁÝUÀ C¥ÁgÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°èzÀÝ UÀħâaÑUÀ½zÀݪÀÅ,  D£ÀAvÀgÀ mÁæªÀiï UÀ¼ÀÄ ( gÀ¸ÉÛAiÀÄ°è ºÀ½AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ZÀ°¸ÀĪÀ §¸ï UÀ¼ÀÄ) ¥ÀjZÀAiÀĪÁzÀ £ÀAvÀgÀ QëÃt¹zÀªÀÅ, EzÀPÉÌ PÁgÀt ºÀÄqÀÄQzÁUÀ, PÀÄzÀÄgÉUÀ¼ÀÄ gÀ¸ÉÛAiÀÄ°è ºÁPÀÄwÛzÀÝ ®¢ÝAiÀÄ°è fÃtðªÁUÀzÉ G½zÀ PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ UÀħâaÑUÀ½UÉ DºÁgÀªÁVvÀÄÛ JA§ÄzÀÄ ¨É¼ÀQUÉ §AvÀÄ. ®AqÀ£ï £ÀUÀgÀzÀ°è F ªÉÆzÀ®Ä ªÁ¸ÀªÁVzÀÝ UÀħâaÑUÀ¼À°è ±ÉÃPÀqÀ 90 gÀµÀÄÖ PÀtägÉAiÀiÁVªÉ JA§ÄzÀÄ zÀÈqÀ¥ÀnÖzÉ. ( EAUÉèÃAr£À°è ¥Àæw ªÀµÀð ¥ÀQëUÀ¼À UÀtÀw £ÀqɸÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ) ¥Áæ£ïì £À ¥Áåj¸ï £ÀUÀgÀzÀ°è PÀ¼ÉzÀ ºÀvÀÄÛ ªÀµÀðUÀ¼À°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ JgÀqÀÄ ®PÀë UÀħâaÑUÀ¼ÀÄ PÀtägÉAiÀiÁVªÉ, C°è£À ¥ÁæaãÀ §ÈºÀvï PÀlÖqÀUÀ¼À°è ªÁ¸ÀªÁVzÀÝ UÀħâaÑUÀ¼ÀÄ £ÀUÀgÀzÀ ªÁºÀ£ÀUÀ¼À ±À§Þ ªÀiÁ°£Àå ªÀÄvÀÄÛ ªÉƨÉʯï UÉÆÃ¥ÀÄgÀUÀ¼À «QgÀtUÀ½AzÀ CªÀ£ÀwAiÀÄ CAaUÉ zÀÆqÀ®ànÖªÉ. ºÁUÁV EwÛÃZÉUÉ fêÀ «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ UÀħâaÑUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj¸ÀgÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¸ÀÆZÀPÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ »ªÀÄPÀgÀrUÀ¼À£ÀÄß ªÁvÁªÀgÀtzÀ GµÀßvÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¸ÀÆZÀPÀªÁVlÄÖPÉÆAqÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä DgÀA©ü¹zÁÝgÉ. F ¤nÖ£À°è ¨ÁA¨É £ÁåZÀÄgÀ¯ï »¸ÀÖj ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ qÁ. C¸ÉÆÃzï gÁªÀĤ, ªÀÄvÀÄÛ P˸ÀÄÛ¨sÀ ±ÀªÀÄð ºÁUÀÆ  zɺÀ° dªÀºÀgÀ¯Á¯ï £ÉºÀgÀÆ «.«.AiÀÄ fêÀ«eÁУÀ «¨sÁUÀzÀ «eÁФ qÁ ¸ÀÆAiÀÄð¥ÀæPÁ±ï EªÀgÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ UÀħâaÑUÀ¼À gÀPÀëuÉUÉ zÁj¢Ã¥ÀªÁUÀ§®èªÀÅ. ¨sÁgÀvÀzÀ DAzsÀæ ¥ÀæzÉñÀ gÁdåªÉÇAzÀgÀ°è ±ÉÃPÀqÀ 80 gÀµÀÄÖ UÀħâaÑUÀ¼ÀÄ PÀtägÉAiÀiÁVgÀĪÀÅzÀÄ ¥ÀvÉÛAiÀiÁVzÉ. C°è£À gÉÊvÀgÀÄ ºÀwÛ ¨É¼ÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀvÀÛzÀ ¨É¼ÉUÉ «Äw «ÄÃjzÀ QÃl£Á±ÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÀ¸ÁAiÀĤPÀ UÉƧâgÀ §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ EzÀPÉÌ PÁgÀtªÁVzÉ.

«±ÀézÁåAvÀ ¥Àæw ªÀµÀð ªÀiÁZïð 20 gÀAzÀÄ UÀħâaÑUÀ¼À ¢£À JAzÀÄ DZÀj¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ. £ÁªÀÅ dUÀwÛ£À°è ¤gÁPÀj¹zÀ fêÀUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁqÀĪÀ CzsÁé£ÀUÀ½UÉ ªÀµÀðzÀ ªÀÄÄ£ÀÆßgÀÄ CgÀªÀvÉÛöÊzÀÄ ¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß «ÄøÀ¯ÁVnÖzÉÝêÉ. ªÀµÀð ¥ÀÆwð ªÀÄPÀ̼À ¥Á®£É, ¥ÉÆõÀuɬÄAzÀ ªÀAavÀgÁzÀ vÀAzÉvÁ¬ÄUÀ½UÉ C¥ÀàA¢gÀ ¢£À, CªÀÄäA¢gÀ ¢£À J£ÀÄߪÀ ºÁUÉ UÀħâaÑUÀ¼À ¥Á°UÀÆ MAzÀÄ ¢£À. EªÉ®èªÀÇ JzÉAiÀÄ°èzÀÝ ªÀiÁvÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁªÀUÀ¼ÀÄ vÀÄnAiÀÄAaUÉ §AzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀ PÀÈvÀPÀ ¢£ÁZÀgÀuÉUÀ¼ÁVªÉ.

ಅಮಾರ್ತ್ಯ ಸೇನರು ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಪುಂಗಿದಾಸರು

PÀ¼ÉzÀ PÉ®ªÀÅ ¢£ÀUÀ½AzÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀÄ¢Þ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è dUÀwÛ£À ¸ÀªÀð ±ÉæõÀ× CxÀð±Á¸ÀÛçdÐgÀÄ ºÁUÀÆ C©üªÀÈ¢Þ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ aAvÀPÀgÁzÀ CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀÄ ZÀZÉðAiÀÄ°èzÁÝgÉ. CªÉÄÃjPÁzÀ°è ªÁ¸ÀªÁVzÀÄÝPÉÆAqÀÄ, ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ §AUÁè zÉñÀUÀ¼À°è vÁªÀÅ ¸Áܦ¹gÀĪÀ ¥Áæa (EArAiÀÄ) læ¸ïÖ £À PÁAiÀÄð ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß «ÃQë¸À®Ä ¥Àæw JgÀqÀÄ ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ½UÉ ¨sÁgÀvÀPÉÌ §gÀĪÀ CªÀiÁvÀåð¸ÉãÀgÀÄ EwÛÃZÉUÉ £ÀgÉÃAzÀæ ªÉÆâ ¥ÀæzsÁ¤AiÀiÁUÀĪÀÅzÀ£ÀÄß £Á£ÀÄ EµÀÖ¥ÀqÀĪÀÅ¢®è JAzÀÄ £ÀÄr¢zÀÝgÀÄ. CzÀÄ CªÀgÀ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¤®ÄªÁVvÀÄÛ. J®èQÌAvÀ ºÉZÁÑV UÀÄdgÁvï gÁdåzÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ «PÁgÀUÀ¼ÀÄ, C°è£À UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è  DZÀgÀuÉAiÀÄ°ègÀĪÀ C¸Ààø±ÀåvÉ, UÁæªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ »UÀÄÎwÛgÀĪÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ CAvÀgÀ, PÉÊUÁjPÉÆÃzÀåªÀÄzÀ ªÉÆúÀ¢AzÁV £À®ÄVzÀ PÀȶ gÀAUÀ EªÉ®èªÀ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ CªÀgÀÄ ¥ÀæwQæ¬Ä¹zÀÝgÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ J¯Áè ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¨sÁµÉ, eÁw, ªÀÄvÀÄÛ  zsÀªÀÄð, EªÀÅUÀ¼À UÀr gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß «ÄÃj M¦àPÉƼÀî¯ÁUÀzÀ ªÀåQÛvÀé  ºÁUÀÆ vÀ£Àß ZÁjvÀæöåPÉÌ CAn¹PÉÆAqÀ PÉÆêÀÄĪÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ »A¸ÉAiÀÄ ªÀĹAiÀÄ£ÀÄß C½¸À¯ÁUÀzÉ C¸ÀºÁAiÀÄPÀgÁV G½zÀ  £ÀgÉÃAzÀæ ªÉÆâAiÀĪÀgÀ£ÀÄß CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀÄ M¥Àà®Ä ¤gÁPÀj¹gÀ§ºÀÄzÀÄ, EzÀÄ CªÀgÀ ªÀåAiÀÄQÛPÀ ¤®ÄªÁVvÉÛ ºÉÆgÀvÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¤®ÄªÀŪÁVgÀ°®è. DzÀgÉ ¸Éãï gÀªÀgÀÄ ªÉÆâUÉ ¥ÀæwAiÀiÁV  AiÀiÁgÀ£ÀÆß ¥ÀæzsÁ¤ ªÀÄAwæ ¥ÀzÀ«UÉ ¸ÀÆa¹®è JA§ÄzÀ£ÀÄß CxÀð ªÀiÁrPÉƼÀÄîªÀ°è ¸ÀAWÀ¥ÀjªÁgÀzÀ ¥ÀÄAVzÁ¸ÀgÀÄ ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV JqÀ«zÀgÀÄ.

CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀ F ºÉýPÉ ¸ÀºÀdªÁV ¸ÀAWÀ ¥ÀjªÁgÀzÀ ¨sÀd£Á ªÀÄAqÀ½AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥ÀÄAVzÁ¸ÀgÀ£ÀÄß PÉgÀ½¹vÀÄ. CzÀgÀ®Æè ¸ÀAWÀ¥ÀjªÁgÀzÀ ¨sÀd£ÉAiÀÄ°è Erà vÀªÀÄä fêÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÉªÉ¹gÀĪÀ ºÁUÀÆ ©.eÉ.¦. ¨ÉA§®zÀ°è MªÉÄä gÁdå¸À¨sÉAiÀÄ ¸ÀzÀ¸Àå£ÁVzÀÝ ZÀAzÀ£ï «ÄvÀæ JA§  ¥ÀvÀæPÀvÀð, ¨sÁgÀvÀ gÀvÀߪÀ£ÀÄß »AwgÀÄV¹ JAzÀÄ ¸ÉãÀjUÉ C¥ÀàuÉ PÉÆqÀĪÀ ºÀAvÀPÉÌ vÀ®Ä¦vÀÄ.( FvÀ zɺÀ°AiÀÄ ºÀ¼ÉAiÀÄzÁzÀ ¢£À¥ÀwæPÉ ¥ÀAiÉÆägï ¥ÀwæPÉAiÀÄ ¸ÀA¥ÁzÀPÀ)

ªÀÄvÉÆÛ§â D¸Á«Ä  Dgï. dUÀ£ÁßxÀ£ï JA¨ÁvÀ ( FvÀ ¥sÀ¸ïÖ ¥ÉÆøïÖ JA§ CAvÀeÁð® ¥ÀwæPÉAiÀÄ ¸ÀA¥ÁzÀPÀ JA§ DgÉÆÃ¥À ºÉÆwÛgÀĪÀªÀ£ÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀéAiÀÄA WÉÆövÀ §Ä¢Ýfë) qÉÊ° £ÀÆå¸ï CAqï C£Á°¹¸ï (r.J£ï.J.) JA§ EAVèÃµï ¢£À¥ÀwæPÉAiÀÄ°è ¸ÉãÀgÀ CyðPÀ aAvÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß nÃQ¹ 23-7-13 gÀAzÀÄ MAzÀÄ CAPÀtªÀ£ÀÄß §gÉ¢zÀÝ. EzÉà ¯ÉÃR£À ¢£ÁAPÀ 26-7-13 gÀAzÀÄ PÀ£ÀßqÀ ¥Àæ¨sÀ ¢£À¥ÀwæPÉAiÀÄ°è “ CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀ£ÉA§ C¼À¯ÉPÁ¬Ä ¥ÀArvÀ£À DyPÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ” JA§ ²¶ðPÉAiÀÄr ¥ÀæPÀlªÁ¬ÄvÀÄ. CxÀð±Á¸ÀÛç CzÀgÀ®Æè C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ CxÀð±Á¸ÀæzÀ C.D, E, F UÉÆwÛ®èzÀ CeÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ nÃPɬÄzÀÄ JAzÀÄ ¤¸ÀìAPÉÆÃZÀªÁV ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. CAPÀtzÀ°ègÀĪÀ ªÁSÉåUÀ¼À£ÀÄß MªÉÄä UÀªÀĤ¹ £ÉÆÃr ¸ÁPÀÄ EªÀgÀÄ JzÉAiÉƼÀUÉ K£É¯Áè «µÀ«gÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ ¤ÃªÉ H»¸À§ºÀÄzÀÄ. “fêÀAvÀªÁVgÀ UÀA©üÃgÀ ºÀ¹ªÀÅ J£ÀÄߪÀÅzÀÄ zÉñÀ¢AzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ªÀiÁAiÀĪÁVzÉ JA§ÄzÀÄ J®èjUÀÆ w½¢gÀĪÀAvÀºÀzÉÝ, AiÀiÁªÀÅzÉÆà PÉ®ªÀÅ ¨sÁUÀUÀ¼À°è CzÀÄ §ºÀÄzÀµÉÖ.” ±ÀvÀ ±ÀvÀ ªÀiÁ£ÀUÀ½AzÀ zÉñÀzÀ dé®AvÀ ¸ÀªÀĸÉåAiÀiÁVgÀĪÀ ºÀ¹ªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ §qÀvÀ£À PÀÄjvÀÄ EAvÀºÀ ¨ÉÃdªÁ¨ÁÝj ºÉýPÉ ¤ÃqÀĪÀ EAvÀºÀ ¥ÁóµÀt ¥ÀArvÀjAzÀ E£ÉßãÀÄ £ÁªÀÅ ¤jQë¸À®Ä ¸ÁzsÀå?  CPÀëgÀ §®èªÉgɯÁè ¥ÀvÀæPÀvÀðgÁzÀgÉ, CxÀªÁ CAPÀtPÁgÀgÀ ºÉ¸ÀgÀ°è CAPÀtPÉÆÃgÀgÁzÀgÉ K£ÁUÀ§ºÀÄzÀÄ JA§ÄzÀPÉÌ EªÀgÀ ªÀiÁvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀqÀĪÀ½PÉUÀ¼ÀÄ £ÀªÉÄäzÀÄgÀÄ FUÀ ¸ÁQëAiÀiÁVªÉ.

CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀ «gÀÄzÀÞ ¤ÃrzÀ EAvÀºÀ ºÉýPÉ ªÀÄvÀÄÛ nÃPÉUÉ eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è  wêÀæªÁzÀ «gÉÆÃzsÀ ªÀåPÀÛªÁzÀ »£À߯ÉAiÀÄ°è ZÀAzÀ£ï «ÄvÀæ JA§ ¥ÀvÀæPÀvÀð PÀÆqÀ¯Éà PÀëªÉÄ AiÀiÁa¹zÀ. ©.eÉ.¦ ¥ÀPÀëzÀ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ ¸ÀºÀ EAvÀºÀ ºÉýPÉUÀ¼À §UÉÎ C¸ÀªÀizsÁ£À ªÀåPÀÛ ¥Àr¹zÀgÀÄ. F  »£À߯ÉAiÀÄ°è ¥ÀÄAVzÁ¸ÀgɯÁè vÀªÀÄä vÀªÀÄä ¥ÀÄAVUÀ¼À£ÀÄß ºÉUÀ°UÉ £ÉÃvÀĺÁQPÉÆArgÀĪÀ vÀªÀÄä ©üPÁë£ÀßzÀ  eÉÆýUÉAiÀÄ°è CqÀV¹qÀ¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. C¼À¯ÉPÁ¬Ä ¥ÀArvÀ JA§ QüÀÄ C©gÀÄaAiÀÄ ²¶ðPÉAiÀÄr CAPÀt ¥ÀæPÀn¹zÀ PÀ£ÀßqÀ ¥Àæ¨sÀ ¥ÀwæPÉ vÀ£Àß  ¸ÀA¥ÁzÀQÃAiÀÄzÀ°è CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀ ºÉýPÉAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉA§°¹ ¯ÉÃR£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ  §gɬÄvÀÄ. F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è  ªÀÄ®VgÀĪÀ ªÀÄUÀÄ«£À PÀÄAqÉ aªÀÅn £ÀAvÀgÀ vÉÆnÖ®Ä vÀÆUÀĪÀÅzÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÀ®è? CAvÀºÀ  ªÀiÁvÀÄ AiÀiÁPÉÆà PÁuÉ £À£ÀUÉ £É£À¥Á¬ÄvÀÄ.

CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀ£ÀÄß PÁAUÉæÃ¸ï ¥ÀPÀëzÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ AiÀÄÄ.¦.J. ¸ÀPÁðgÀzÀ  vÀÄvÀÆÛjAiÉÄAzÀÄ nÃQ¸ÀĪÀ  ¥ÀArvÀ ²SÁªÀÄtÂUÀ¼ÀÄ MªÉÄäAiÀiÁzÀgÀÆ  F ªÀµÀðzÀ  dÆ£ï wAUÀ¼À°è ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁVgÀĪÀ CªÀgÀ “An uncertain glory “ JA§ PÀÈwAiÀÄ£ÁßzÀgÀÆ NzÀ¨ÉÃQvÀÄÛ. CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀÄ AiÀiÁªÀ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À CxÀªÁ ¥ÀPÀëUÀ¼À ¥ÀgÀªÁV®è, CªÀgÀÄ ºÀ¹zÀªÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨Á¬Ä®èzÀªÀgÀ ¥ÀgÀªÁVzÁÝgÉ JA§ÄzÀÄ ªÀÄ£ÀzÀmÁÖUÀÄwÛvÀÄÛ.

CxÀð±Á¸ÀÛçªÉAzÀgÉ, CzÀÄ ¨ÉÃrPÉ, ¥ÀÆgÉÊPÉ, ºÀtPÁ¸ÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ CxÀªÁ DyðPÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀoÀåªÁV G½¢®è. PÀ¼ÉzÀ JgÀqÀÄ ªÀÄÆgÀÄ zÀ±ÀPÀUÀ¼À°è CxÀð±Á¸ÀÛç ºÀ®ªÁgÀÄ ±ÁSÉUÀ¼ÁV, MAzÀÄ eÁУÀ ²¸ÀÄÛªÁV PÀªÀ¯ÉÆqÉ¢zÉ. CzÀgÀ°è C©üªÀÈ¢Þ CxÀð±Á¸ÀÛçªÀÇ ¸ÀºÀ MAzÀÄ. FV£À CxÀð±Á¸ÀÛçPÉÌ PÉêÀ® DyðPÀ £ÉÆÃl CxÀªÁ CzÀgÀ ªÀÄUÀÄ먀 ¸Á®zÀÄ CzÀPÉÌ ¸ÁªÀiÁfPÀ, gÁdQÃAiÀÄ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ºÁUÀÆ LwºÁ¹PÀ DAiÀiÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃPÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¹PÉÆnÖgÀĪÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ªÀÄÄRªÀżÀî CxÀð±Á¸ÀÛçdÐgÀ°è CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀÄ PÀÆqÀ M§âgÀÄ.

EªÀgÀÄ gÀa¹zÀ “ The idea of justice” JA§ PÀÈw C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ PÀÄjvÀÄ D¼ÀªÁzÀ M¼À£ÉÆÃlUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀĪÀ PÀÈwAiÀiÁVzÉ. EzÀgÀ°ègÀĪÀ aAvÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÉãÀjUÉ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ°è £ÉÆÃ¨É¯ï ¥Àæ±À¹Û vÀAzÀÄPÉÆqÀ®Ä PÁgÀtªÁVªÉ. F PÀÈwAiÀÄ ªÀÄÆgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £Á®Ì£Éà ¨sÁUÀzÀ°ègÀĪÀ PÉ®ªÀÅ CzsÁåAiÀÄUÀ¼ÀÄ eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è ªÀÄ£ÀÄPÀÄ®zÀ K½UÉUÁV MªÀð «zsÁéA¸À ºÉÃUÉ aAw¸À§®è JA§ÄzÀPÉÌ ¸ÁQëAiÀiÁVªÉ. CzÉà jÃw EªÀgÀ "  Development  As Freedom” PÀÈwAiÀÄ°è C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ K£À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¤ªÀða¹zÁÝgÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀ£ÀÄß PÁAUÉæÃ¸ï ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀPÁÛgÀgÉAzÀÄ nÃQ¸ÀĪÀ ¥ÀÄAVzÁ¸ÀgÀÄ CªÀ±ÀåªÁV NzÀ¯ÉèÉÃPÁzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀÈw EwÛÃZÉUÉ ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁzÀ “ An uncertain Glory” JA§ ¥ÀĸÀÛPÀ. EzÀgÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß wêÀæªÁV vÀgÁmÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆArzÁÝgÉ. 1979gÀ°è ¨É°ÓAiÀÄA ¤AzÀ ¨sÁgÀvÀPÉÌ §AzÀÄ 2002 gÀ°è E°è£À ¥ËgÀvÀé ¹éÃPÀj¹gÀĪÀ f£ï qÉæÃeï JA§ «zsÁéA¸À ( C®ºÁ¨Ázï «.«.AiÀÄ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀ) EªÀgÀ eÉÆvÉUÀÆr gÀa¹gÀĪÀ F PÀÈwAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀzÀ 40 PÉÆÃn d£ÀvÉ EªÉÇwÛUÀÆ ªÀÄ£ÀĵÀå£À ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¨ÉÃrPÉUÀ¼ÁzÀ «zÀÄåvï, CgÉÆÃUÀå, ±ËZÁ®AiÀÄ, ²PÀët ªÀÄÄAvÁzÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ½®èzÉ §¼À®ÄwÛgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÁÝgÉ. PÉêÀ® gÁdQÃAiÀÄ CPÁAPÉëAiÀÄļÀî AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ zÉñÀzÀ C©üªÀÈ¢Þ ¸ÁzÀå«®è JA¢gÀĪÀ CªÀgÀÄ, gÉÊvÀjUÉ UÉƧâgÀ ªÀÄvÀÄÛ ©vÀÛ£É ©ÃdUÀ½UÉ ¸À©ìr ¤ÃrzÀgÉ ¸Á®zÀÄ, CªÀgÀ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ºÁUÀÆ GvÀÛªÀÄ ¨É¯É zÉÆgÀPÀĪÀAvÁUÀ¨ÉÃPÀÄ. CzÉà jÃw §qÀªÀjUÉ gÀÆ¥Á¬ÄUÉ MAzÀÄ PÉ.f. CQÌ ¤ÃrzÀgÉ, ¸Á®zÀÄ, CªÀjUÉ PÉÊUÉlÄPÀĪÀ ¨É¯ÉAiÀÄ°è ²PÀët, DgÉÆÃUÀå, ªÀ¸Àw. »ÃUÉ J¯Áè ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ ¤®ÄPÀĪÀAvÁUÀ¨ÉÃPÀÄ DUÀ ªÀiÁvÀæ C©üªÀÈ¢Þ ¸ÁzsÀå JA¢gÀĪÀ ¸Éãï, ¨sÁgÀvÀzÀ°è D¼ÀĪÀ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ eÁjUÉ vÀA¢gÀĪÀ C¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ zÉñÀzÀ DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ PÀÄApvÀUÉÆArzÉ JAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥ÀnÖzÁÝgÉ. zÉñÀzÀ°è ¦qÀÄV£ÀAvÉ PÁqÀÄwÛgÀĪÀ ªÀÄPÀ̼À C¥Ë¶ÖPÀvÉ ºÁUÀÆ ¥Àæ¸ÀªÀ ªÉüÉAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄwÛgÀĪÀ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ¸Á«£À §UÉÎ CªÀgÀÄ wêÀæ  PÀ¼ÀªÀ¼À ªÀåPÀÛ ¥Àr¹zÁÝgÉ. ¸ÉãÀgÀ F PÀÈwAiÀÄ°è C¥Ë¶ÖPÀvɬÄAzÀ ¸ÁAiÀÄÄwÛgÀĪÀ ªÀÄPÀ̼À §UÉV£À CAQ CA±À ¸ÀA±ÀAiÀÄ ¥ÀqÀĪÀAvÀºÀzÀÄÝ JAzÀÄ PÉ®ªÀÅ ªÀĺÀ¤ÃAiÀÄgÀÄ DPÉëÃ¥À ªÀåPÀÛ ¥Àr¹zÁÝgÉ, F §UÉÎ “ economist “ ¥ÀwæPÉAiÀÄ°è eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ ZÀZÉðAiÀiÁUÀÄwÛzÉ. CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀ ªÀiÁ»wUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÉA§AvÉ ‘ 2012 gÀ “ state of the world mothers report” ©qÀÄUÀqÉAiÀiÁVzÀÄÝ EzÀÄ ªÀÄ£ÀÄPÀÄ®ªÀ£ÀÄß £Áa¸ÀĪÀAwzÉ.

¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥Àæw ªÀµÀð £Á®ÄÌ PÉÆÃn ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ªÀÄPÀ̽UÉ d£À£À ¤ÃqÀÄwÛzÁÝgÉ. EªÀgÀ°è C¥Ë¶ÖPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÉÊeÁФPÀ «zsÁ£ÀzÀ ºÉjUÉ ¥ÀzÀÞw¬ÄAzÁV ¥Àæw wAUÀ¼ÀÄ 800 ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 8 ¸Á«gÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ C¸ÀÄ ¤ÃUÀÄwÛzÁÝgÉ. C¸ÀÄ ¤ÃUÀÄwÛgÀĪÀ ªÀÄPÀ̼À°è ±ÉÃPÀqÀ 29 gÀµÀÄÖ ªÀÄPÀ̼ÀÄ ªÉÆzÀ® ¢£ÀªÉà C¸ÀÄ ¤ÃVzÀgÉ, G½zÀ ±ÉÃPÀqÀ 43 gÀµÀÄÖ ªÀÄPÀ̼ÀÄ LzÀÄ ªÀµÀðzÀ CªÀ¢üAiÉƼÀUÉ C¸ÀÄ ¤ÃUÀÄwÛzÁÝgÉ.  ¨sÁgÀvÀzÀ°è EzÀÄ ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉñÀ ±ÉÃPÀqÀ 34, GvÀÛgÀ¥ÀæzÉñÀ ªÀÄvÀÄÛ Mj¸ÁìzÀ°è ±ÉÃPÀqÀ 30 gÀµÀÄÖ ºÁUÀÆ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ°è ±ÉÃPÀqÀ 24 gÀµÀÄÖ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°èzÉ.  EzÀÄ zÉñÀzÀ CAQ CA±ÀªÁzÀgÉ, PÀ£ÀßqÀ ¥Àæ¨sÀ ¢£À¥ÀwæPÉAiÀÄ°è ¥ÀæPÀlªÁVgÀĪÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ PÉÆ¥Àà¼À f¯ÉèAiÀÄ ªÀgÀ¢ ¤dPÀÆÌ UÁ§j ªÀÄÆr¸ÀĪÀAwzÉ. 2010 gÀ°è, 762 ªÀÄvÀÄÛ 2011 gÀ°è 762 ºÁUÀÆ  2013 gÀ°è 721 ²±ÀÄ ªÀÄgÀt ¸ÀA¨sÀ«¹zÉ. PÀ¼ÉzÀ ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è 173 ªÀÄPÀ̼ÀÄ C¥Ë¶ÖPÀvɬÄAzÀ C¸ÀÄ ¤ÃVzÁÝgÉ JAzÀÄ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀĪÀ EzÉà PÀ£ÀßqÀ ¥Àæ¨sÀ ¢£À¥ÀwæPÉ , “CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀ£ÉA§ C¼À¯ÉÃPÁ¬Ä ¥ÀArvÀ£À DyðPÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ’ JA§ ¯ÉÃR£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ ¥ÀæPÀn¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß CxÉÊð¹PÉƼÀÄîªÀ §UÉ ºÉÃUÉ?

CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀ aAvÀ£ÉAiÀįÁèUÀ°, §zÀÄQ£À¯ÁèUÀ° AiÀiÁªÀÅzÉà zsÀéAzsÀéUÀ½®è. CªÀgÀÄzÀÄ vÉgÀzÀ ¥ÀĸÀÛPÀzÀAvÀºÀ §zÀÄPÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß, £ÉÆÃ¨É¯ï ¥Àæ±À¹Û ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è CªÀgÀÄ ¸ÀévÀB vÀªÀÄä §zÀÄPÀ£ÀÄß PÀÄjvÁV §gÉ¢gÀĪÀ ¸ÀAQ¥ÀÛ CvÀä ZÀjvÉæAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ UÀªÀĤ¸À §ºÀÄzÀÄ. (nobel prize.org/ nobel_prize/ economics/ louretes/1998/ sen- autobiography.html)

¸ÉãÀjUÉ §qÀvÀ£À ªÀÄvÀÄÛ §qÀªÀgÀ PÀÄjvÀ PÁ¼ÀfAiÉÄA§ÄzÀÄ  EAzÀÄ ¤£ÉÉßAiÀÄ ¸ÀAUÀwAiÀÄ®è, CzÀÄ CªÀjUÉ ¨Á®å¢AzÀ¯É §A¢gÀĪÀAvÀºÀzÀÄÝ. CªÀgÀ ºÀvÀÛ£ÉAiÀÄ ªÀAiÀĹì£À°è £ÀqÉzÀ MAzÀÄ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀªÀÄä DvÀä ZÀjvÉæAiÀÄ°è zÁR°¹zÁÝgÉ. CªÀiÁvÀåð¸ÉãÀgÀÄ ªÀÄÆ®vÀB FV£À §AUÁè zÉñÀzÀ ªÀÄtÂUÀAeï JA§ Hj£ÀªÀgÀÄ. EªÀgÀ vÀAzÉ C±ÀÄAvÉÆÃµï ¸Éãï qÁPÁÌ «±Àé «zÁ央AiÀÄzÀ°è gÀ¸ÁAiÀĤPÀ ±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÁæzÁå¥ÀPÀgÁVzÀݪÀgÀÄ. vÁ¬Ä C«ÄvÁ. 1947 gÀ°è ¨sÁgÀvÀ «¨sÀd£ÉUÉÆAqÀÄ ¥ÀƪÀð §AUÁ¼À ¥ÁQ¸ÁÜ£ÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è EªÀgÀ PÀÄlÄA§ ¨sÁgÀvÀPÉÌ §A¢vÀÄ. PÀ« gÀ«ÃAzÀæ£ÁxÀ mÁåUÀÆgï ±ÁAw¤PÉÃvÀ£ÀzÀ°è DgÀA©ü¹zÀÝ «±Àé¨sÁgÀw «±Àé «zÁ央AiÀÄzÀ°è ¸ÉãÀgÀ vÀAzÉ C±ÀÄAvÉÆÃµï ¸ÉãÀjUÉ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀ ºÀÄzÉÝ zÉÆgɬÄvÀÄ.

CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀÄ qÁPÁÌ £ÀUÀgÀzÀ°è ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß ªÀÄÄV¹zÀgÀÄ. EªÀgÀÄ ªÁ¸ÀªÁVzÀÝ ¥ÀæzÉñÀ D PÁ®zÀ°è §ºÀÄvÉÃPÀ »AzÀÄUÀ¼ÀÄ ªÁ¸ÀªÁVzÀÝ ¥ÀæzÉñÀªÁVvÀÄÛ. MªÉÄä »AzÀÆ-ªÀÄĹèA ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ UÀ®¨sÉ K¥ÀðlÖ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¸ÉãÀgÀ£ÀÄß ±Á¯ÉUÉ PÀgÉzÉÆAiÀÄå®Ä §AzÀ ªÀÄĹèA ªÀåQÛ «ÄAiÀÄ JA¨ÁvÀ ¨Á®PÀ ¸Éãï JzÀÄgÀÄ CªÀgÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ UÉÃmï §½ ZÀÆj EjvÀPÉÌ M¼ÀUÁV ªÀÄÈvÀ¥ÀlÖ. D zÀÄzÉÊð« vÀ£Àß ªÀÄ£ÉAiÀÄ §qÀvÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀ̼À ºÀ¹ªÀÅ vÁ¼À¯ÁgÀzÉ, ¢£ÀzÀ ¨ÁrUÉAiÀÄ D¸ÉUÁV vÀ¼ÀÄîªÀ UÁrAiÀÄ°è ¨Á®PÀ ¸ÉãÀgÀ£ÀÄß ±Á¯ÉUÉ vÀ®Ä¦¸À®Ä ªÀÄ£ÉUÉ §A¢zÀÝ. F WÀl£É CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀ JzÉAiÀÄ°è ±Á±ÀÑvÀªÁV G½zÀÄ©nÖvÀÄ. CzÀÄ CªÀgÀ §zÀÄQ£ÀÄzÀÝPÀÆÌ §qÀªÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §qÀvÀ£ÀzÀ PÁ¼ÀfAiÀiÁV G½AiÀÄÄvÀÄ. EAvÀºÀ CªÀgÀ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ aAvÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÉãÀgÀ£ÀÄß £ÉÆÃ¨É¯ï ¥Àæ±À¹ÛAiÀĪÀgÉUÉ PÉÆAqÉÆAiÀÄݪÀÅ.

±ÁAw¤PÉÃvÀ£ÀzÀ°è ¥ËæqsÀ ²PÀët, £ÀAvÀgÀ PÉÆ®ÌvÀÛzÀ £ÀUÀgÀzÀ ¥Éæ¹qɤì PÁ¯ÉÃf£À°è ¥ÀzÀ«, D£ÀAvÀgÀ EAUÉèAr£À PÉA©æqïÓ £À°è ¸ÁßvÀPÉÆÃvÀÛgÀ ¥ÀzÀ«, qÁPÀÖgÉÃmï ¥ÀzÀ« ¥ÀqÉzÀÄ CzsÁå¥ÀPÀgÁV  ºÉ¸ÀgÀĪÁ¹AiÀiÁzÀgÀÄ. PÉÆ®ÌvÀÛ £ÀUÀgÀzÀ°è ¥ÀzÀ« NzÀÄwÛzÁÝUÀ, ¦æÃw¹ «ªÁºÀªÁzÀ £ÀªÀ¤ÃvÀzÉë ¸ÉãÀgÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ¥Àwß. §AUÁ½ ¨sÁµÉAiÀÄ ±ÉæõÀ× PÀ«AiÀÄwæ, PÁzÀA§jUÁwðAiÀiÁVgÀĪÀ £ÀªÀ¤ÃvÀzÉëAiÀĪÀgÀÄ CªÀiÁvÀåð¸ÉãÀgÀ eÉÆvÉ «zÉò «.«.UÀ¼À PÁåA¥À¸ï UÀ¼À°è ªÁ¸ÀªÁVgÀ®Ä EaÒ¸ÀzÉ, ªÀÄvÀÄÛ §AUÁ½ ¸Á»vÀåzÀ ªÉÄð£À ªÉÆúÀ vÉÆgÉAiÀįÁgÀzÉ, 1973 gÀ°è «ZÉÒÃzsÀ£À ¤Ãr ªÀÄgÀ½ PÉÆ®ÌvÀÛ £ÀUÀgÀPÉÌ §AzÀgÀÄ. PÉÃAzÀæ ¸Á»vÀå CPÁqÉ«Ä ¥Àæ±À¹Û «eÉÃvÀgÁzÀ £ÀªÀ¤ÃvÀzÉëAiÀĪÀjUÉ ¸ÉãÀjAzÀ ¥ÀqÉzÀ E§âgÀÄ ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̽zÁÝgÉ. M¨ÁâPÉ £ÀAzÀ£Á ¸Éãï FPÉ PÉÆ®ÌvÀÛ £ÀUÀgÀzÀ°è ¥ÀvÀæPÀvÉðAiÀiÁVzÀÄÝ  “ Little Magzine” JA§ ¥ÀwæPÉAiÀÄ ¸ÀA¥ÁzÀQAiÀiÁVzÁÝgÉ. ªÀÄvÉÆÛ¨ÁâPÉ ¨Á°ªÀÅqï £ÀnAiÀiÁVzÁÝ¼É ( FPÉ ¨ÁèPï »A¢ ¹¤ªÀiÁzÀ°è gÁt ªÀÄÄRfðAiÀÄ ¸ÀºÉÆÃzÀjAiÀiÁV £Àn¹zÁݼÉ) ¸ÉãÀgÀÄ vÀªÀÄä ¥ÀwßUÉ «ZÉÒÃzÀ£À ¤ÃrzÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ CªÀgÀ eÉÆvÉ ºÁUÀÆ ªÀÄPÀ̼À eÉÆvÉ FUÀ®Æ ¸ÀºÀ GvÀÛªÀÄ ¨ÁAzsÀªÀå ºÉÆA¢zÁÝgÉ.

JgÀqÀ£Éà ¥Àwß EªÁ PÁ¯ÉÆÃð¤ EªÀgÀÄ 1985 gÀ°è PÁå£Àìgï PÁ¬Ä¯É¬ÄAzÀ ªÀÄÈvÀ¥ÀlÖgÀÄ. EªÀjUÉ EAzÁæt JA§ ºÉtÄÚ ªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ©üÃgï JA§ ¥ÀÄvÀæ EzÁÝ£É. EAzÁæt CªÉÄÃjPÁzÀ £ÀÆåAiÀiÁPïð £ÀUÀgÀzÀ°è ¥ÀvÀæPÀvÉðAiÀiÁVzÀÝgÉ, ªÀÄUÀ PÀ©üÃgï ¸ÀAVÃvÀUÁgÀ£ÁVzÁÝ£É. 1991 gÀ°è gÉÆÃxïì ZÉʯïØ JA§ÄªÀgÀ£ÀÄß «ªÁºÀªÁVgÀĪÀ ¸Éãï, CªÀgÀ eÉÆvÉ CªÉÄÃjPÁzÀ°è ªÁ¸ÀªÁVzÀÄÝPÉÆAqÀÄ G¥À£Áå¸À, PÉ®ªÀÅ gÁµÀÖçUÀ½UÉ DyðPÀ ¤Ãw PÀÄjvÀ ¸À®ºÉUÀ¼ÀÄ  , »ÃUÉ ©qÀÄ«gÀzÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ dUÀvÀÛ£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛvÀÛ¯Éà EzÁÝgÉ.

CªÀiÁvÀåð ¸Éãï dUÀvÀÄÛ UÀÄgÀĹzÀ ªÀÄvÀÄÛ UËgÀ«¹zÀ 20 ªÀÄvÀÄÛ 21£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¸ÀªÀð ±ÉæõÀ× CxÀð±Á¸ÀÛçdÐgÀ°è M§âgÀÄ DzÀgÉ, CªÀgÀÄ vÀ£Àß vÁ¬ÄUÉ M§â ¨Á®PÀ£ÁV, ªÀÄPÀ̽UÉ ¦æÃwAiÀÄ C¥Àà£ÁV ªÀÄvÀÄÛ  ¥ÀwßAiÀÄjUÉ ªÁvÀì®å ¥ÀÆtð ¥ÀwAiÀiÁV §zÀÄQzÀªÀgÀÄ. CªÀjUÉ £ÉÆÃ¨É¯ï ¥Àæ±À¹Û ¥ÀæPÀlªÁzÁUÀ CzÀ£ÀÄß CªÀgÀÄ ±ÁAw¤PÉÃvÀ£ÀzÀ°è ªÁ¸ÀªÁVzÀÝ vÀ£Àß vÁ¬ÄAiÉÆA¢UÉ ªÉÆzÀ®¨ÁjUÉ zÀÆgÀªÁtÂAiÀÄ°è ºÀAaPÉÆArzÀÝgÀÄ. gÀ«ÃAzÀæ £Áxï mÁåUÀÆgï ªÁ¸ÀªÁVzÀÝ ªÀÄ£ÉAiÀÄ gÀ¸ÉÛAiÀÄ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è EgÀĪÀ  ¸ÉÃ£ï ºË¸ï JA§ ªÀÄ£É ±ÁAw¤PÉÃvÀ£ÀzÀ°è J®èjUÀÆ agÀ¥ÀjavÀªÁVzÉ. E¢ÃUÀ CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀÄ vÀªÀÄä D ¤ªÁ¸ÀªÀ£ÀÄß vÁªÀÅ ¸Áܦ¹zÀ ¥Áæa læ¸ïÖ £À PÀbÉÃjAiÀÄ£ÁßV ªÀiÁrPÉÆArzÁÝgÉ.

CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀgÀzÀÄ ¥ÀæªÁ¢UÀ¼À ºÁUÉ ¥ÀÄPÀÌmÉ G¥ÀzÉñÀ ¤ÃqÀĪÀ eÁAiÀĪÀiÁ£ÀªÀ®è, CxÀªÁ ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À ¥ÀÄAVzÁ¸ÀgÀ ºÁUÉ ¥Àæ±À¹ÛUÉ CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉÆ ¸ÁÜ£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀtÂÚlÄÖ ¥ÀÄAV HzÀĪÀ ªÀåQÛvÀéªÀÇ C®è. vÁªÀÅ §zÀÄQzÀ §zÀÄPÀÄ, DrzÀ ªÀiÁvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §gÉzÀ §gɪÀtÂUÉUÉ §zÀÝgÁV §zÀÄQzÀªÀgÀÄ. £ÉÆÃ¨É¯ï ¥Àæ±À¹Û¬ÄAzÀ §AzÀ §ºÀĪÀiÁ£ÀzÀ ºÀt, vÀªÀÄä PÀÈwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G¥À£Áå¸ÀUÀ½AzÀ §gÀĪÀ UËgÀªÀ zsÀ£ÀªÀ£É߯Áè vÁªÀÅ ¸Áܦ¹gÀĪÀ ¥Áæa læ¸ïÖ UÉ zsÁgÉAiÉÄgÉ¢zÁÝgÉ, F ºÀt¢AzÀ wAUÀ½UÉ 40 ®PÀë gÀÆ¥Á¬Ä ºÀt §rØAiÀÄgÀÆ¥ÀzÀ°è §gÀÄwÛzÉ. F ªÀgÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ §AUÁè zÉñÀzÀ°è °AUÀvÁgÀvÀªÀÄå, C¥Ë¶ÖPÀvÉ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆÃUÀ¯Ár¸À®Ä ºÁUÀÆ ªÀÄPÀ̼À ²PÀët ºÁUÀÆ §qÀªÀgÀ  DgÉÆÃUÀåPÁÌV «¤AiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÁÝgÉ.

zɺÀ°, PÉÆ®ÌvÀÛ ºÁUÀÆ qsÁPÁÌ £ÀUÀgÀUÀ¼À°è PÀbÉÃj ºÉÆA¢gÀĪÀ ¥Áæa læ¸ïÖ, ±ÁAw¤PÉÃvÀ£ÀzÀ°è ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á PÀbÉÃjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ, ¥ÉÆæ. ±ÁAvÀ¨sÁ£ÀÄ ¸Éãï JA§ÄªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è PÉÆ®ÌvÀÛzÀ eÁzÀªï¥ÀÄgÀ «.«. ºÁUÀÆ ±ÁAw¤PÉÃvÀ£ÀzÀ «±Àé¨sÁgÀw «.«,AiÀÄ CxÀð±Á¸ÀÛçzÀ ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, ¦.ºÉZï.r. «zÁåyðUÀ¼ÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVPÉÆArzÁÝgÉ.

2011 gÀ°è £Á£ÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á vÀAqÀzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸À®Ä C¥ÉÃPÉë¥ÀlÄÖ  ¥Áæa læ¸ïÖ UÉ ¥ÀvÀæ §gÉ¢zÉÝ. qÁ. ±ÁAvÀ¨sÁ£ÀÄ ¸Éãï 2012 gÀ d£ÀªÀj 8 jAzÀ 12 gÀªÀgÉUÉ ¨sÁUÀªÀ»¸À®Ä £À£ÀUÉ CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆnÖzÀÝgÀÄ. LzÀÄ ¢£ÀUÀ¼À PÁ® ±ÁAw¤PÉÃvÀ£ÀzÀ°èzÀÄÝPÉÆAqÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á vÀAqÀzÀ eÉÆvÉ ¨ÉÆÃ¯ï ¥ÀÄgï ªÀÄvÀÄÛ ©üÃgï ¨sÀÆ«Ä f¯ÉèAiÀÄ°è ¢£ÀªÉÇAzÀPÉÌ 40 Q¯ÉÆëÄÃlgï ¸ÉÊPÀ¯ï vÀĽzÀÄ C°è£À C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðUÀ½UÉ ¸ÁQëAiÀiÁVzÉÝ. ±ÁAw ¤PÉÃvÀ£ÀzÀ°è ¥ÉÆæ¥É¸Àgï ªÀÄvÀÄÛ C°è£À  «zÁåyðUÀ½UÉ ¸ÉÊPÀ¯ï JA§ÄzÀÄ CªÀgÀ §zÀÄQ£À C«¨sÁdå CAUÀ. PÁåA¥À¸ï£À°è PÁgÀÄ CxÀªÁ ¢éZÀPÀæ ªÁºÀ£ÀUÀ½UÉ ¥ÁæzsÁ£ÀåvɬĮè. ºÁUÁV ±ÁAw¤PÉÃvÀ£ÀzÀ PÀ¯Á «¨sÁUÀzÀ «zÁåyðUÀ½UÉ ¸ÉÊPÀ¯ï ¸ÀºÀ PÀ¯ÉAiÀÄ ªÀ¸ÀÄÛªÁVzÉ.

CªÀiÁxÀåð ¸ÉãÀgÀ C©üªÀÈ¢Þ aAvÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß CªÀgÀ ¥Áæa læ¸ïÖ, vÀ£Àß  ¥ÀæAiÉÆÃUÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÁ¸ÀÛªÀPÉÌ E½¹zÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV  ¨ÉÆÃ¯ï ¥ÀÄgÀzÀ ¸ÀÄvÀÛ ªÀÄÄvÀÛ°£À ¸ÀAvÁ¯ï §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀ £ÉªÀÄä¢AiÀÄ §zÀÄPÀ£ÀÄß PÀnÖPÉÆArzÉ. ªÀÄÆgÀÄ zÀ±ÀPÀUÀ¼À »AzÉ CgÀ¨ÉvÀÛ¯ÉAiÀiÁV §zÀÄPÀÄvÁÛ fêÀ£À ¸ÁV¸ÀÄwÛzÀÝ ¸ÀAvÁ¯ï §ÄqÀPÀnÖ£À ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼ÀÄ FUÀ ªÉÄÊ vÀÄA¨Á GqÀÄUÉ vÉÆlÄÖ, ¸Àé GzÉÆåÃUÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁéªÀ®A§£ÉAiÀÄ fêÀ£À ¸ÁV¸ÀÄwÛzÁÝgÉ. EzÉà ¥ÀæAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¥Áæa læ¸ïÖ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À, GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ, Mj¸Áì, ©ºÁgÀUÀ¼À°è ºÁUÀÆ §AUÁè zÉñÀzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ gÁdåUÀ¼À°è PÉÊUÉwÛPÉÆArzÉ. EªÉ®èªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÁUÀ, CªÀiÁvÀåð ¸ÉãÀjUÀÆ, ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀÄAVzÁ¸ÀjUÀÄ EgÀĪÀ CdUÀeÁAvÀgÀ ªÉvÁå¸À £ÀªÀÄUÉ CjªÁUÀÄvÀÛzÉ.

ನಿಯಮಗಿರಿ ನೆಲದ ಮಕ್ಕಳ ನಿಜ ಹೋರಾಟ

vÀªÀÄä ªÀåAiÀÄQÛPÀ »vÁ¸ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁéxÀð ¸ÁzsÀ£ÉUÁV F zÉñÀzÀ gÁdPÁgÀtÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ E°è£À £É® d® ªÀÄvÀÄÛ d£ÀgÀ §zÀÄPÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ §°PÉÆqÀ§®ègÀÄ/ªÀÅ JA§ÄzÀPÉÌ EwÛÃZÉV£À ¢£ÀUÀ¼À°è Mj¸Áì gÁdåzÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀ «zÁåªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÁQëAiÀiÁVªÉ.

vÀªÀÄä ªÀåªÀºÁgÀzÀ «¸ÀÛgÀuÉUÁV £Á¬ÄUÀ½UÉ ©¸ÉÌmï, ¨Éæqï  ºÁPÀĪÀAvÉ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ½UÉ zÉÃtÂUÉ £É¥ÀzÀ°è ºÀt ¤qÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d£À¥Àæw¤¢üUÀ½UÉ GqÀÄUÉÆgÉ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¨É¯É ¨Á¼ÀĪÀ D¹ÛUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀÅzÀ£ÀÄß vÀªÀÄä ªÀåªÀºÁgÀzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÁßV ªÀiÁrPÉÆArgÀĪÀ §AqÀªÁ¼À±Á»UÀ¼ÀÄ, vÀªÀÄä ºÀtzÀ ªÀÄÆ®PÀ dUÀvÀÛ£ÀÄß ªÀÄt¸À®Ä ºÉÆgÀnzÁÝgÉ, CzÀgÀ°è ¨sÁUÀ±ÀB AiÀıÀ¹éAiÀiÁVzÁÝgÉ. DzÀgÉ, E£ÀÆß ¨sÁgÀvÀzÀAvÀºÀ vÀÈwÃAiÀÄ dUÀwÛ£À C©üªÀÈ¢ü޲î gÁµÀÖçUÀ¼À°è J¯Áè zÉÊvÀå ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß, CªÀgÀ ºÀt, C¢üPÁgÀ, vÉÆüÀâ®UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄt¸À§®è ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ E£ÀÆß F £É®zÀ°è fêÀAvÀªÁVªÉ JA§ÄzÀPÉÌ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀƪÀð¨sÁUÀzÀ Mj¸ÁìzÀ PÁ¼ÀºÀA¢, gÁAiÀÄUÀqÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆgÀ¥ÉÃmï f¯ÉèUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ EgÀĪÀ ¤AiÀĪÀÄVj ¥ÀªÀðvÀUÀ¼À vÀ¥Àà°£À°è ªÁ¹¸ÀĪÀ qÉÆAVæAiÀÄ PÉÆAqÀ JA§ D¢ªÁ¹ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ £ÀªÉÄäzÀÄgÀÄ fêÀAvÀªÁVªÉ.

EAUÉèAqï ªÀÄÆ®zÀ ºÁUÀÆ dUÀwÛ£À°è C®Æå«Ä¤AiÀÄA vÀAiÀiÁjPÉAiÀÄ°è ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ°ègÀĪÀ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤AiÉÆA¢UÉ ¨ÁPÉìöÊmï UÀtÂUÁjPÉUÉ 2002gÀ°è M¥ÀàAzsÀ ªÀiÁrPÉÆArzÀÝ £À«Ã£ï ©dÄ¥ÀmÁßAiÀÄPï £ÉÃvÀÈvÀézÀ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ F D¢ªÁ¹UÀ¼ÀÄ FUÀ ¥ÁoÀ PÀ°¸ÀÄwÛzÁÝgÉ. vÀªÀÄä ºÉÆÃgÁlzÀ ªÀÄÆ®PÀ eÁUÀwPÀ UÀªÀÄ£À ¸À¼É¢gÀĪÀ ¤AiÀĪÀÄVj ¥ÀªÀðzÀ C¢üªÁ¹UÀ¼ÀÄ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤AiÀÄ £À®ªÀvÀÄÛ ¸Á«gÀ PÉÆÃn §AqÀªÁ¼ÀzÀ G¢ÝªÉÄUÉ UÀAlÄ ªÀÄÆmÉ PÀlÄÖªÀAvÉ ªÀiÁrzÁÝgÉ. ¤AiÀĪÀÄVjAiÀÄ D¢ªÁ¹UÀ¼À F ºÉÆÃgÁlPÉÌ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ LzÀÄ ªÀµÀðzÀ EwºÁ¸À«zÉ.

Mj¸ÁìzÀ CgÀtåUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀĪÀ D¢ªÁ¹UÀ¼À°è qÉÆAVAiÀÄ PÉÆAqÀ d£ÁAUÀzÀ EªÀgÀ£ÀÄß  ªÀÄÆ® D¢ªÁ¹UÀ¼ÉAzÀÄ ¸ÀªÀiÁd ±Á¸ÀÛçdÐgÀÄ UÀÄgÀÄw¹zÁÝgÉ. gÁAiÀÄUÀqÀ ªÀÄvÀÄÛ PÁ¼ÀºÀA¢ f¯ÉèUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ E¥ÀàvÀÄÛ Q¯ÉÆëÄÃlgï ªÁå¦ÛAiÀÄ ºÁUÀÆ 4.500 Cr JvÀÛgÀ«gÀĪÀ ¤AiÀĪÀÄVj ¨ÉlÖzÀ°è JAlÄ ¸Á«gÀ PÉÆAqÀ D¢ªÁ¹UÀ¼ÀÄ ªÁ¹¸ÀÄwÛzÁÝgÉ, EªÀgÀÄ ¨ÉlÖzÀ E½eÁj£À°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 112 ¸ÀtÚ ºÀ½îUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀÄwÛgÀĪÀÅzÀjAzÀ EªÀgÀ£ÀÄß qÉÆAVæAiÀÄ PÉÆAqÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ. MjAiÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ°è qÉÆAVæAiÀÄ JAzÀgÉ, E½eÁgÀÄ CxÀªÁ PÀt廃 JAzÀxÀð. zÁæ«qÀ ¨sÁµÉAiÀÄ ¸ÀºÉÆÃzÀgÀ ¨sÁµÉUÀ¼À°è MAzÁzÀ PÀÄ¬Ä JA§ÄzÀÄ EªÀgÀ ªÀiÁvÀȨsÁµÉAiÀiÁVzÀÄÝ, EzÀPÉÌ °¦¬Ä®èzÀ PÁgÀt MjAiÀÄ °¦AiÀÄ£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÁÝgÉ. CgÀtåzÀ°è ¨ÉøÁAiÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ºÀtÄÚ ºÀA¥À®ÄUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀuÉ EªÀgÀ ªÀÄÆ® PÀ¸ÀĨÁVzÀÄÝ, EwÛa£À ¢£ÀUÀ¼À°è zÉò vÀ½AiÀÄ ¨sÀvÀÛ, QgÀÄ zsÁ£ÀåUÀ¼ÁzÀ ¸ÀeÉÓ, £ÀªÀuÉ, ªÀÄvÀÄÛ ºÀtÄÚUÀ¼ÁzÀ ªÀiÁªÀÅ, ¹Ã¨É, C£Á£À¸ï, £ÉÃgÀ¼É QvÀÛ¼É, ºÀ®¸ÀÄ ºÁUÀÄ ±ÀÄAp ªÀÄÄAvÁzÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉzÀÄ ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ°è ªÀiÁgÁl ªÀiÁr fêÀ£À ¸ÁV¸ÀÄwÛzÁÝgÉ. ¤AiÀĪÀÄVj ¨ÉlÖzÀ ªÉÄðgÀĪÀ ¤AiÀĪÀÄgÁd JA§ zÉêÀgÀÄ EªÀgÀ DgÁzÀå zÉʪÀªÁVzÀÄÝ ¥Àæw ªÀµÀð zÀ¸ÀgÁ ªÉüÉAiÀÄ°è «±ÉõÀ ¥ÀÆeÉ ¸À°è¸ÀÄvÁÛgÉ.

F ªÉÆzÀ®Ä CgÀtåzÀ £ÀqÀÄªÉ ºÀÄzÀÄV ºÉÆÃVzÀÝ PÉÆAqÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ PÀ¼ÉzÀ JgÀqÀÄ zÀ±ÀPÀUÀ½AzÀ ºÉÆgÀdUÀwÛ£ÉÆA¢UÉ ¸ÀA¥ÀPÀð ¸Á¢ü¹zÉ. ºÁUÁV F §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀzÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ EwÛÃZÉV£À ªÀµÀðUÀ¼À°è ²PÀët, DgÉÆÃUÀå ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÉêÉUÀ½UÉ ¸ÀàA¢¸ÀÄwÛzÁÝgÉ. DPÀë£ï Kqï JA§ ¸ÀéAiÀÄA ¸ÉêÁ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄ F Vjd£ÀgÀ ¥ÉÆÃqÀÄUÀ½UÉ (ºÀ½î) ºÉÆÃV ²PÀët PÀ°¹ §gÀÄwÛzÁÝgÉ. PÉÆAqÀ §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀzÀ°è ºÉtÄÚªÀÄPÀ̽UÉ «±ÉõÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À«zÉ. ºÉÆgÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ M¼ÀUÉ ¥ÀÄgÀĵÀ¤UÉ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁV zÀÄrAiÀÄÄvÁÛ¼É JA§ ¥ÀjPÀ®à£É F ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ°ègÀĪÀÅzÀÄ «±ÉõÀ. ºÁUÁV E°è£À ¥ÀÄgÀĵÀgÀÄ «ªÁºÀzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀzsÀÄ zÀQëuÉ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ eÁjAiÀÄ°èzÉ. G½zÀ §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀPÉÌ ºÉÆð¹zÁUÀ ¸ÀÄAzÀgÀªÁVgÀĪÀ E°è£À ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼ÀÄ PÉñÀ ±ÀÈAUÁgÀPÉÌ ºÉaÑ£À ªÀĺÀvÀé ¤qÀÄvÁÛgÉ. ¥ÀæwAiÉƧ⠺ÉtÄÚ ªÀÄUÀ¼À ªÀÄÄrAiÀÄ°è PÁqÀĺÀÆUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆV£À°è ªÀÄÆgÀÄ ¸ÀtÚ GAUÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ £ÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ. ¥Àæw UÁæªÀÄzÀ°è ªÀAiÀĹìUÉ §AzÀ ºÉtÄÚ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß MmÁÖV MAzÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è »jAiÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¨É¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ, eÉÆvÉ vÀªÀÄä §ÄqÀPÀlÄÖ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

Mj¸ÁìzÀ PÁ¼ÀºÀA¢ f¯Éè zÉñÀzÀ CvÀåAvÀ »AzÀĽzÀ f¯ÉèUÀ¼À°è MAzÀÄ. zÀ±ÀPÀzÀ »AzÉ ©üÃPÀgÀ §gÀUÁ®zÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ºÀ¹«¤AzÀ ¸ÀvÀÛ D¢ªÁ¹UÀ½UÉ ¯ÉPÀÌ«lÖªÀj®è. ºÀ¹ªÀÅ, C£ÀPÀëgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ §qÀvÀ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ eÁUÀwPÀ UÀªÀÄ£À ¸É¼É¢zÀÝ F ¥ÀæzÉñÀ vÀ£Àß MqÀ®°è ®PÁëAvÀgÀ PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À ¨É¯É ¨Á¼ÀĪÀ ¨ÁPÉìöÊmï,( C®ÆåªÀĤAiÀÄA vÀAiÀiÁjPÉUÉ §¼À¸ÀĪÀ C¢gÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÄæ ºÁUÀÆ PÀ©âtzÀ C¢gÀ£ÀÄß ElÄÖPÉÆArzÉ, ¤AiÀĪÀÄVj ¨ÉlÖzÀ°è JgÀqÀÄ ®PÀë PÉÆn ªÉÄnæPï l£ï UÀ¼ÀµÀÄÖ ¨ÁPÉìöÊmï C¢j£À ¤PÉëÃ¥À «gÀĪÀÅzÀÄ ¥ÀvÉÛAiÀiÁVzÉ. EAvÀºÀ CvÀåªÀÄÆ®å R¤dUÀ¼À CgÀtåzÀ £É®zÀ°è ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄð£À ºÀPÀÄÌ ¥ÀvÀæUÀ½®èzÉ, §zÀÄPÀÄwÛgÀĪÀ  PÉÆAqÀ d£ÁAUÀªÉA§ ¤¸ÀUÀðzÀ ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ºÉƸÀQ ºÁPÀĪÀ ¤nÖ£À°è 2002 gÀ°è Mj¸Áì ¸ÀPÁðgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄÆ®zÀ §ºÀÄgÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀA¥À¤UÀ¼À MqÉAiÀÄgÁzÀ ®Që «ÄvÀÛ¯ï CªÀgÀ C¸Éð®gï «ÄvÀÛ¯ï JA§ GPÀÄÌ vÀAiÀiÁjPÁ PÀA¥À¤ ( 20 ¸Á«gÀ PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄ §AqÀªÁ¼À) ªÀÄvÀÄÛ C¤¯ï CUÀgï ªÁ¯ï £ÉÃvÀÈvÀézÀ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤( 40 ¸Á«gÀ PÉÆn §AqÀªÁ¼ÀzÀ vÉÊ® ¸ÀA¸ÀÌgÀuÁ WÀlPÀ ªÀÄvÀÄÛ C®Äå«Ä¤AiÀÄA vÀAiÀiÁjPÁ WÀlPÀ) EªÀÅUÀ½UÉ M¥ÀàAzsÀ ªÀiÁrPÉÆArvÀÄ

FUÁUÀ¯Éà ¤AiÀĪÀÄVj ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¯ÁAfUÀÄqÀ JA§°è ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤ 2007 gÀ°è £Á®ÄÌ ¸Á«gÀ PÉÆÃn gÀÆ¥Á¬Ä ªÉZÀÑzÀ°è vÉÊ® ¸ÀA¸ÀÌgÀt WÀlPÀªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÉ. DzÀgÉ, «ÄvÀÛ¯ï PÀA¥À¤AiÀÄÄ vÀ£Àß  GQÌ£À PÁSÁð£ÉAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉUÉ ¨ÉÃPÁzÀ C¢gÀÄ UÀtÂUÁjPÉUÉ ¸ÀܽAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è wêÀæ «gÉÆÃzsÀ ªÀåPÀÛªÁzÀ »£À߯ÉAiÀÄ°è AiÉÆÃd£É ¸ÁPÁgÀUÉƼÀî®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀzÉ, EzÉà 2013 gÀ dįÉÊ ªÉÆzÀ® ªÁgÀzÀ°è Mj¸Áì gÁdå¢AzÀ ºÉÆgÀ £ÀqɬÄvÀÄ.

C¤¯ï CUÀgÀªÁ¯ï ªÀiÁ°ÃPÀvÀézÀ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤UÉ dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ ºÀ®ªÀÅ ºÉ¸ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀÆ¥ÀUÀ½ªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¨sÁgÀvï C®Æå«Ä¤AiÀÄA, »AzÀƸÁÜ£ï fAPï, ±ÉõÀUÉÆêÁ ¸ÀÖgï¯ÉÊmï JA§ ºÉ¸Àj£À°è ºÀ®ªÁgÀÄ CAUÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ C¤¯ï CUÀgÀªÁ¯ï UÉ JgÀqÀÄ zÀ±ÀPÀzÀ »AzÉ ªÀĺÁgÁµÀæ ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À d£ÀvÉ §Ä¢ÝPÀ°¹zÀÝgÀÄ. ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ gÀvÀßVj f¯ÉèAiÀÄ PÀqÀ® wÃgÀzÀ°è ¸ÀÖgï ¯ÉÊmï ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ C®Äå«Ä¤AiÀÄA G¢ÝªÉÄ ¸Áܦ¸À®Ä ºÉÆgÀmÁUÀ C°è£À d£ÀvÉ ºÉÆgÀUÀnÖzÀÝgÀÄ. £ÀAvÀgÀ vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À vÀÆvÀÄÛPÀÄr ( lÄnPÉÆÃj£ï) JA§°è CAzÀgÉ, FV£À PÀÆqÀÄPÀļÀA CtÄ ¸ÁܪÀgÀ EgÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ªÀÄgÀÄ ¸ÁÜ¥À£É ªÀiÁqÀ®Ä ºÉÆgÀmÁUÀ C°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ vÀ«Ä¼ÀgÀ ¥Àæw¨sÀl£ÉUÉ ºÉzÀj NqÀ¨ÉÃPÁV §AvÀÄ. D£ÀAvÀgÀ 2002 gÀ°è C¤¯ï CUÀgÀªÁ¯ï ªÉÃzÁAvÀ JA§ ºÉ¸Àj£À ºÉƸÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¨sÁgÀvÀPÉÌ PÁ°nÖzÁÝ£É.

¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è C¤¯ï CUÀgÀªÁ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤AiÀÄ ªÀiÁvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D±Áé¸À£ÉUÀ¼À£ÀÄß Mj¸ÁìzÀ d£ÀvÉ £ÀA©zÀÝgÀÄ. ¢£À PÀ¼ÉzÀAvÉ MAzÉÆAzÁV PÀA¥À¤AiÀÄ ªÀAZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÄRUÀ¼ÀÄ C£ÁªÀgÀtUÉÆAqÀªÀÅ. ¸ÀܽÃAiÀÄ d£ÀvÉUÉ ²PÀët, DgÉÆÃUÀå, ¥Àæw ºÀ½îUÀ½UÉ PÀÄrAiÀÄĪÀ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀ¸ÉÛ ¤ªÀiÁðt »ÃUÉ ¨sÀgÀªÀ¸ÉUÀ¼À ªÀĺÁ¥ÀÆgÀªÀ£Éßà ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤ 2006 gÀ°è ¯ÁAfUÀÄqÀ JA§°è vÉÊ® ¸ÀA¸ÀÌgÀt WÀlPÀ DgÀA©ü¸ÀĪÀ ªÀÄÄ£Àᦐ ºÀj¹vÀÄÛ. C®èzÉ, PÉÆÃgÁ¥Émï, gÁAiÀÄUÀqÀ, PÁ¼ÀºÀA¢ ºÁUÀÆ ¨sÀªÁ¤ ¥ÀlÖtA ¥ÀlÖtUÀ¼À°è Cw zÉÆqÀØ eÁ»gÁw£À ¥sÀ®PÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁQ, ¤AiÀĪÀÄVj ¥ÀªÀðvÀzÀ ºÀ½îUÀ¼À ¥Àæw fëAiÀÄ ªÀÄÄRzÀ ªÉÄïÉ, ¥Àæw¢£À  ªÀÄAzÀºÁ¸À CgÀ¼ÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ WÉÆö¹vÀÄÛ. ªÁ¸ÀÛªÀªÁV eÁ»gÁvÀÄ ¥sÀ®PÀUÀ¼À°è ¥Àæw ¢£À ¥Àæw fëAiÀÄ ªÀÄÄRzÀ ªÉÄð£À ªÀÄAzÀºÁ¸À ªÀÄgÉAiÀiÁUÀÄwÛzÉ JA¢gÀ¨ÉÃQvÀÄÛ. KPÉAzÀgÉ, ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤ ªÀÄÄUÀÝgÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ ªÀAa¹vÀÄ JA§ÄzÀPÉÌ EzÉÆAzÀÄ WÀl£É £ÀªÉÄäzÀÄgÀÄ ¸ÁQëAiÀiÁVzÉ. vÉÊ® WÀlPÀPÉÌ ¨ÉÃPÁzÀ ¤ÃgÀÄ ¸ÀAUÀæºÀPÉÌ WÀlPÀzÀ ¥ÀPÀÌ EzÀÝ D¢ªÁ¹ gÉÊvÀ£À eÉÆvÉ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤ M¥ÀàAzÀ ªÀiÁrPÉÆArvÀÄ. gÉÊvÀ PÀA¥À¤UÉ MAzÀÄ JPÀgÉ ¨sÀvÀÛ ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ªÁ¶ðPÀ UÀÄwÛUÉ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ©lÄÖPÉÆqÀĪÀÅzÀÄ, D ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è ºÉÆAqÀ vÉUÉzÀÄ PÀA¥À¤ ¤ÃgÀÄ ±ÉÃRj¹PÉƼÀîªÀÅzÀÄ, EzÀPÁÌV ¥Àæw ªÀµÀð PÀA¥À¤AiÀÄÄ gÉÊvÀ¤UÉ ªÁ¶ðPÀªÁV JAlÄ ¸Á«gÀ gÀÆ¥Á¬Ä ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ JAzÀÄ M¥ÀàAzsÀªÁVvÀÄÛ. ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤ 2006 gÀ°è M¥ÀàAzsÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ gÉÊvÀ¤UÉ JAlÄ ¸Á«gÀ ¤ÃrvÀÄ. 2007 gÀ°è PÉêÀ® £Á®ÄÌ ¸Á«gÀzÀ E£ÀÆßgÀÄ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁªÀw¹vÀÄ. 2099 jAzÀ MAzÀÄ ¸Á«gÀzÀ £ÀÆgÀÄ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁªÀw¸ÀÄvÁÛ §A¢zÉ, E£ÀÆß ²PÀët, DgÉÆÃUÀåzÀ ¨sÀgÀªÀ¸ÉUÀ¼ÀÄ PÀA¥À¤AiÀÄ eÁ»gÁvÀÄUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ G½¢ªÉ.

¤AiÀĪÀÄVjUÉ PÁ°lÖ PÉêÀ® ªÀÄÆgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À°è vÀ£Àß «gÁmï ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæzÀ²ð¹zÀ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤AiÀÄ §UÉÎ ¸ÀܽAiÀÄ D¢ªÁ¹UÀ¼ÀÄ ¹r«ÄrUÉÆArzÀÝgÀÄ. EzÉà ªÉüÉUÉ 2009gÀ°è PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ°è ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå SÁvÉAiÀÄ ¸ÀaªÉAiÀiÁVzÀÝ dAiÀÄAw £ÀlgÁd£ï ¤AiÀĪÀÄVj ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ°è ¨ÁPÉìöÊmï UÀtÂUÁjPÉ C£ÀĪÀÄw ¤ÃrzÁUÀ ¸ÀܽÃAiÀÄ D¢ªÁ¹UÀ¼ÀÄ ¹rzÉzÀÝgÀÄ. EªÀjUÉ SÁåvÀ ¯ÉÃRQ CgÀÄAzsÀw gÁAiÀiï ºÁUÀÆ ¸ÀªÉÊðªÀ¯ï EAlgï £ÁåµÀ£À¯ï ¸ÀA¸ÉÜ ºÁUÀÆ ¨sÁgÀvÀzÀ EvÀgÉ ¥Àj¸ÀgÀ ªÁ¢UÀ¼ÀÄ PÉÊ eÉÆÃr¹zÀgÀÄ. ®AqÀ£ï ªÀÄÆ®zÀ ¸ÀªÉÊðªÀ¯ï ¸ÀA¸ÉÜ ºÁ°ªÀÅqï £Àl, £ÀnAiÀÄgÀ£ÀÄß ºÉÆÃgÁlPÉÌ J¼ÉzÀÄzÀ®èzÉ, ®AqÀ£ï ªÀÄÆ®zÀ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤ ¨sÁgÀvÀzÀ D¢ªÁ¹UÀ¼À£ÀÄß ºÉƸÀQ ºÁPÀÄwÛgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß ¥ÀwæPÉUÀ¼À°è eÁ»gÁvÀÄ ¤Ãr EAUÉèAqï  ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÉÄÃ¯É MvÀÛqÀ ºÉÃjvÀÄ. EAUÉèAqï ªÀÄvÀÄÛ £ÁªÉð ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤AiÀÄÄ D¢ªÁ¹UÀ¼À §zÀÄQUÉ £É¯ÉAiÀiÁVgÀĪÀ ºÁUÀÆ fêÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ vÁtªÁVgÀĪÀ ¤AiÀĪÀÄVjAiÀÄ°è UÀtÂUÁjPÉ £ÀqɸÀĪÀÅzÀ£ÀÄß «gÉÆâü¹zÀªÀÅ. EªÀÅUÀ¼À eÉÆvÉUÉ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤AiÀÄ ±ÉÃgÀÄUÀ¼À£ÀÄß »A¥ÀqÉAiÀĨÉÃPÉAzÀÄ EAUÉèAr£À ±ÉÃgÀÄzÁgÀjUÉ C°è£À ZÀZïð D¥sï EAUÉèAqï PÀgÉ ¤ÃrvÀÄ.F ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ½AzÀ «ZÀ°vÀUÉÆAqÀ PÁAUɸï£À gÁdPÀĪÀgÀ gÁºÀįï UÁA¢ü PÉÃAzÀæzÀ ªÉÄÃ¯É MvÀÛqÀ ºÉÃj UÀtÂUÁjPÉUÉ ¤ÃrzÀÝ C£ÀĪÀÄwAiÀÄ£ÀÄß »AzÀPÉÌ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä AiÀıÀ¹éAiÀiÁzÀgÀÄ. 2010 gÀ ªÉüÉUÉ PÉÃAzÀæ CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ SÁvÉUÉ ¸ÀaªÀgÁV §A¢zÀÝ eÉÊgÁA gÀªÉÄÃ±ï ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤AiÀÄ UÀtÂUÁjPÉ PÀÄjvÀAvÉ ¥Àj¸ÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄzÀ ¥ÀgÁªÀıÉðAiÀÄ ¸À«Äw C©ü¥ÁæAiÀÄ PÉýzÀgÀÄ. ¸À«Äw PÀÆqÀ UÀtÂUÁjPÉUÉ C£ÀĪÀÄw ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ vÀgÀªÀ®è JA§ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¤ÃrvÀÄ. F ªÉüÉUÁUÀ¯Éà ¤AiÀĪÀÄVj ¥ÀªÀðvÀzÀ vÀ¥Àà°£À ºÀ½îUÀ¼À°è “ £ÁåµÀ£À¯ïì C°AiÀÄ£ïì ¥sÁgï ¦Ã¥À¯ïì ªÀÄÆªï ªÉÄAmï “ JA§ ªÉâPÉAiÀÄr D¢ªÁ¹UÀ¼ÀÄ PÁ®ßrUÉ eÁxÀ, ¥Àæw¨sÀl£É ºÀ«ÄäPÉÆArzÀÝgÀÄ. 2010 DUÀ¸ïÖ 26 gÀAzÀÄ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤AiÀÄ vÉÊ® WÀlPÀ «gÀĪÀ ¯ÁAfUÀÄqÀPÉÌ ¨ÉÃn ¤ÃrzÀ gÁºÀįï UÁA¢ü PÉÆAqÀ D¢ªÁ¹UÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃn, ¤ªÀÄä ¥ÀgÀªÁV zɺÀ°AiÀÄ°è ¹¥Á¬ÄAiÀÄAvÉ ºÉÆÃgÁl ªÀiÁqÀÄvÉÛÃ£É JAzÀÄ ¨sÀgÀªÀ¸É ¤ÃrzÀgÀÄ. CzÀgÀ°è CªÀgÀÄ AiÀıÀ¹éAiÀiÁzÀgÀÄ. CAwªÀĪÁV PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤UÉ ¤AiÀĪÀÄVj CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀªÀðvÀzÀ°è UÀtÂUÁjPÉUÉ CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß ¤gÁPÀj¹vÀÄ.

F ºÉÆÃgÁlzÀ PÀxÀ£ÀªÀ£ÀÄß DzsÁgÀªÁV ElÄÖPÉÆAqÀÄ, ®AqÀ£ï ªÀÄÆ®zÀ ¸ÀªÉʪÀ¯ï EAlgï £ÁåµÀ£À¯ï ¸ÀA¸ÉÜ ¸ÁPÀëöå avÀæ ¤ªÀiÁðt ªÀiÁr dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ ¥ÀæZÀÄgÀ¥Àr¹vÀÄ.

£À®ªÀvÀÄÛ ¸Á«gÀ PÉÆÃn §AqÀªÁ¼ÀzÀ F AiÉÆÃd£ÉUÉ FUÁUÀ¯Éà gÁdPÁgÀtÂUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀë ºÁUÀÆ C¢üPÁjUÀ½UÉ ®AZÀ ¤Ãr ªÀÄÆgÀÄ ¸Á«gÀ PÉÆÃn ºÀt PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀÄ PÀAUÁ¯ÁVgÀĪÀ ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤ CAwªÀĪÁV 20011 gÀ°è  zɺÀ°AiÀÄ ¸ÀĦæÃA PÉÆÃmïð ªÉÄnÖ¯ÉÃjvÀÄ. ¸ÀvÀvÀ JgÀqÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À «ZÁgÀuÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ¸ÀĦæÃA PÉÆÃmïð £À £ÁåAiÀĪÀÄÆwðUÀ¼ÁzÀ C¥ÁÛ¨ï C®A, PÉ.J¸ï. gÁzsÁPÀȵÀÚ£ï ªÀÄvÀÄÛ gÀAd£ï UÉÆÃV EªÀgÀÄUÀ½zÀÝ wæ¸ÀzÀ¸Àå ¦ÃoÀ ªÀĺÀvÀézÀ wÃ¥Àð£ÀÄß ¤ÃrzÉ. wæð£À ¸ÁgÁA±ÀªÉAzÀgÉ, UÀtÂUÁjPÉ £ÀqɸÀ®Ä GzÉÝòùgÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬ÄwUÀ¼À M¦àUÉAiÀÄ£ÀÄß ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤  ¥ÀqÉzÀgÉ ªÀiÁvÀæ UÀtÂUÁjPÉ £ÀqɸÀ§ºÀÄzÀÄ. 2013 gÀ dįÉÊ wAUÀ½AzÀ DUÀ¸ïÖ wAUÀ¼À M¼ÀUÉ ¤AiÀĪÀÄVj ¨ÉlÖzÀ vÀ¥Àà°£À°ègÀĪÀ 112 UÁæªÀÄUÀ¼À 17 UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬ÄwUÀ¼À ¸À¨sÉ £ÀqÉAiÀÄ ¨ÉÃPÉAzÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ wæðwÛzÉ.

¸ÀªÉÇÃðZÀÑ £ÁåAiÀÄ®AiÀÄzÀ DzÉñÀzÀAvÉ EzÉ dįÉÊ wAUÀ½¤AzÀ Mj¸Áì ¸ÀPÁðgÀ f¯Áè £ÁåAiÀiÁ¢üñÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ªÀÄÆgÀÄ UÁæªÀÄ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqɹzÀÄÝ, ªÀÄÆgÀÄ UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁ¬Äw ¸À¨sÉUÀ¼À°è ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤AiÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß D¢ªÁ¹ d£À¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ ¸ÀàøµÀÖªÁV ¸ÀA¥ÀÆt𠧺ÀĪÀÄvÀ¢AzÀ wgÀ¸ÀÌj¹zÁÝgÉ. EzÉ C©üªÀÄvÀ G½zÀ UÁæªÀÄ¥ÀAZÁ¬ÄwUÀ¼À°è ªÀåPÀÛªÁzÀgÉ, §ºÀÄgÁ¶ÖçÃAiÀÄ PÀA¥À¤AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄt¹zÀ QÃwð Mj¸ÁìzÀ ¤AiÀĪÀÄVj D¢ªÁ¹UÀ½UÉ ¸À®ÄèvÀÛzÉ. KPÉAzÀgÉ, 1976 gÀ°è ¸Áܦ¸À®àlÖ F PÀA¥À¤AiÀÄ ªÀåªÀºÁgÀ, D¢ªÁ¹UÀ¼À ¥Àæw¨sÀl£É¬ÄAzÁV dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ  PÀÄApvÀUÉÆArzÀÄÝ 1012 gÀ ¸Á°£À°è §gÉÆçâj 1299 ©°AiÀÄ£ï qÁ®gï £ÀµÀÖ C£ÀĨsÀ«¹zÉ, ªÉÃzÁAvÀ PÀA¥À¤AiÀÄ£ÀÄß ±ÀvÁAiÀÄ UÀvÁAiÀÄ G½¹PÉƼÀÄîªÀ ¤nÖ£À°è ¥ÀæAiÀÄw߸ÀÄwÛgÀĪÀ Mj¸ÁìzÀ £À«Ã£ï ¥ÀmÁßAiÀÄPï £ÉÃvÀÈvÀézÀ ¸ÀPÁðgÀ ¤AiÀĪÀÄVj C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄAqÀ½AiÀÄ£ÀÄß ºÀÄlÄÖ ºÁQ D¢ªÁ¹UÀ½UÉ D«ÄõÀ vÉÆÃj¸ÀvÉÆqÀVzÉ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É D¢ªÁ¹UÀ¼ÀÄ D«ÄõÀPÉÌ ªÀÄ£À¸ÉÆÃvÀgÉ EzÀ£ÀÄß £Á£ÀÄ F £É®zÀ ¸ÉÆÃ®Ä JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À®Ä EaѸÀÄvÉÛãÉ. ºÁUÁV ¥Àæw UÁæªÀÄ ¸À¨sÉAiÀÄ £ÀqÁªÀ½UÀ¼À£ÀÄß JZÀÑjPɬÄAzÀ UÀªÀĤ¸ÀÄwÛzÉÝãÉ.

ದೇವರ ಕಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯತೆ

¸ÀĪÀiÁgÀÄ MAzÀÄ ®PÀëPÀÆÌ C¢üPÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ½gÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. £ÀªÀÄä ¥ÀÆ«ðPÀgÀÄ vÀªÀÄä ±ÀæzÉÞ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀQÛ¬ÄAzÀ zÉêÀgÀÄUÀ¼À ºÉ¸Àj£À°è ¥ÀÆf¹, PÁ¥ÁrPÉÆAqÀÄ §A¢zÀÝ F C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ ªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ EªÉÇwÛUÀÆ ¸ÀܽAiÀÄjAzÀ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀªÁV ¸ÀAgÀQë¸À®ànÖªÉ. ºÁUÁV ¥Àj¸ÀgÀ vÀdÐjAzÀ  EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß “ fêÀ ªÉÊ«zÀåUÀ¼À CUÀævÁtUÀ¼ÀÄ” ( Biodiversity hotspots)  JAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯ÁVzÉ.

£ÀªÀÄä ¥ÀÆ«ðPÀgÀ eÁУÀ ²¸ÀÄÛUÀ¼À°è MAzÁzÀ, £É®-d®. ªÁAiÀÄÄ, VqÀ, ªÀÄgÀ, ¥ÀQë, ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß zÉêÀgÀ ¥ÀæwÃPÀªÉAzÀÄ DgÁ¢ü¸ÀĪÀ UÀÄt¢AzÁV dUÀwÛ£À ¸ÀPÀ¯ÉAlÆ fêÀgÁ²UÀ½UÉ gÀPÀëuÉ zÉÆgÉQvÀÄÛ. zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À°è ¨É¼ÉAiÀÄĪÀ ªÀÄgÀUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁV  CwÛ, D®, C±ÀévÀ ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀQë ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂUÀ¼À D±ÀæAiÀÄ vÁtUÀ¼ÁVzÀݪÀÅ. »ÃUÉ fêÀ dUÀwÛ£À ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ ¯ÉÆÃPÀzÀ ¸ÀgÀ¥À½AiÀÄ QæAiÉĬÄAzÁV ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀªÀÄvÉÆ®£ÀzÀ ¥ÀæQæAiÉÄ ¸ÀzÁ ¸ÀĹÜwAiÀÄ°ègÀÄwÛvÀÄÛ. zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À®èzÉ, zÉêÀgÀ ºÉ¸Àj£À°è ¸Àä±Á£ÀUÀ¼ÀÄ, PÉƼÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉgÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ««zsÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è C¹ÛvÀézÀ°ègÀĪÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ PÁt§ºÀÄzÀÄ.

¨sÁgÀvÀzÀ°ègÀĪÀ §ºÀÄvÉÃPÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄWÀlÖzÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ gÁdåUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ F±Á£Àå ¨sÁUÀzÀ gÁdåUÀ¼À°è EgÀĪÀÅzÀÄ «±ÉõÀ. ¥À²ÑªÀÄWÀlÖzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À ªÀĺÁgÁµÀæ, PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ gÁdåUÀ¼À°è ºÁUÀÆ F±Á£Àå ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃWÁ®AiÀÄ, CgÀÄuÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀ ªÀÄvÀÄÛ C¸ÁìA gÁdåUÀ¼À°è F jÃwAiÀÄ ªÀ£ÀUÀ½ªÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è PÉêÀ® MAzÀÄ UÀÄAmɬÄAzÀ »rzÀÄ  JgÀqÀÄ UÀÄAmÉ «¹ÛÃtðzÀ C¼ÀvÉAiÀÄÄ®î ¸ÀĪÀiÁgÀÄ MAzÀÄ ¸Á«gÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ½zÀÄÝ §ºÀÄvÉÃPÀ EªÉ®èªÀÇ SÁ¸ÁV ªÀåQÛUÀ¼À PÁ¦ü vÉÆÃlUÀ¼À°è ºÀÄzÀÄVºÉÆÃVªÉ, PÀ£ÁðlPÀzÀ PÉÆqÀUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃgÀ¼À gÁdåzÀ PÁ¸ÀgÀUÀÆqÀÄ f¯ÉèUÀ¼À°è ºÀ®ªÀÅ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ SÁ¸ÁV PÀÄlÄA§UÀ¼À MqÉvÀ£ÀzÀ°èªÉ.  ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ªÀÄvÀÄÛ zÉÃUÀÄ®UÀ¼À MqÉvÀ£ÀzÀ°ègÀĪÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À ¥ÁgÁA¥ÀjPÀ MqÉvÀ£ÀzÀ §UÉÎ PÁ£ÀƤ£À°è EªÉÇwÛUÀÆ ºÀ®ªÀÅ feÁиÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÀĪÀj¢ªÉ, PÁ® PÁ®PÉÌ vÀPÀÌAvÉ zÉñÀzÀ°è EAvÀºÀ ªÀ£ÀUÀ¼À ªÉÄð£À ºÀPÀÄÌ PÀAzÁAiÀÄ E¯ÁSÉ ªÀÄvÀÄÛ DgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ £ÀqÀÄªÉ §zÀ¯ÁUÀÄvÁÛ §A¢gÀĪÀÅ EAvÀºÀ vÉÆqÀPÀÄUÀ½UÉ PÁgÀtªÁVªÉ.

EwÛÃZÉV£À vÀ¯ÉªÀiÁjUÉ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À §UÉÎ AiÀiÁªÀÅzÉà ¥À«vÀæ ¨sÁªÀ£ÉAiÀiÁUÀ° CxÀªÁ  C©ügÀÄaUÀ¼ÁUÀ° E®è. PÁ®PÉÌ vÀPÀÌAvÉ §zÀ¯ÁzÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ C©ügÀÄa ºÁUÀÆ zÉêÀgÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀ £ÀA©PÉUÀ¼À ¥À®èlUÀ½AzÁV EAvÀºÀ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ zÉêÀgÀ ªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ C£ÁxÀªÁUÀvÉÆqÀVzÀªÀÅ. MAzÀÄ PÁ®zÀ°è zÉêÀgÀÄ J®ègÀ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄvÁÛ£É JA§ £ÀA©PÉ C¹ÛvÀézÀ°è EvÀÄÛ, DzÀgÉ, F ¢£ÀUÀ¼À°è zÉêÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ zÉêÀ¸ÁÜ£ÀzÀ ºÀÄAr ºÁUÀÆ zÉêÀgÀ D¨sÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄ£ÀĵÀågÀÄ PÁ¥ÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ PÁ®WÀlÖzÀ°è £Á«zÉÝêÉ. zÉêÀgÀ£ÀÄß £ÀA§ÄªÀ CxÀªÁ ©qÀĪÀ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß §¢VlÄÖ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À C£À£ÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆAqÀÄ EªÀÅUÀ¼À gÀPÀëuÉUÉ £ÁªÀÅ ªÀÄÄAzÁUÀ¨ÉÃQzÉ. F±Á£Àå gÁdåUÀ¼À°è Cw ºÉZÀÄÑ §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀUÀ½zÀÄÝ C°è£À §ºÀÄvÉÃPÀ zÉêÀgÀPÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ¨ËzÀÝ ªÀÄA¢gÀUÀ¼À ªÉÄðéZÁgÀuÉAiÀÄ°è UÀÄA¥À CgÀtåUÀ¼ÀÄ JA§ ºÉ¸Àj£À°è ¸ÀÄgÀQëvÀªÁVzÀݪÀÅ. DzÀgÉ, PÀ¼ÉzÀ JgÀqÀÄ zÀ±ÀPÀUÀ½AzÀ C°è£À §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀ PÉæöʸÀÛ zsÀªÀÄðPÉÌ ªÀÄvÁAvÀgÀUÉƼÀÄîwÛgÀĪÀ »£À߯ÉAiÀÄ°è CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ «£Á±ÀzÀ CAa£À°èªÉ. eÉÆvÉUÉ zÉñÁzÀåAvÀ Që¥Àæ UÀwAiÀÄ°è ¸ÁUÀÄwÛgÀĪÀ £ÀUÀjÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjÃPÀgÀt¢AzÁV zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ £À²¸ÀÄwÛªÉ.

£ÉgÉAiÀÄ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ gÁdåzÀ ¥ÀÄzÀÄPÉÆÃmÉÊ ªÀÄvÀÄÛ vÀAeÁªÀÇgÀÄ f¯ÉèUÀ¼À°è ºÁUÀÆ CAzsÀæzÀ gÁAiÀÄ®¹ÃªÀiÁ ¥ÁæAvÀå JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀĪÀ C£ÀAvÀ¥ÀÄgÀ, avÀÆÛgÀÄ, £É®ÆègÀÄ f¯ÉèUÀ¼À°è, PÉÃgÀ¼ÀzÀ PÁ¸ÀgÀUÀÆqÀÄ f¯Éè ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀzÀ zÀQët PÀ£ÀßqÀ, GqÀĦ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ ¥ÀÆ£Á f¯ÉèAiÀÄ°è ªÀiÁvÀæ zÉêÀgÀPÁqÀÄUÀ¼ÀÄ, £ÁUÀ§£ÀUÀ¼ÀÄ EA¢UÀÆ ¸ÀÄgÀQëvÀªÁVªÉ. EªÀÅUÀ¼À eÉÆvÉUÉ CgÀÄuÁZÀ®¥ÀæzÉñÀzÀ°è 58 zÉêÀgÀPÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¸ÁìA £À°è 40 PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ¨ËzÀÝ ªÀÄA¢gÀUÀ¼À gÀPÀëuÉAiÀÄ°è vÀªÀÄä C¹ÛvÀé G½¹PÉÆArªÉ. bÀwÛøï UÀqÀzÀ°è ¸ÀܽÃAiÀÄ D¢ªÁ¹UÀ½AzÀ ªÀiÁtUÀÄr, zÉêÀUÀÄr ªÀÄvÀÄÛ UÉÆAqÀzÉë ºÉ¸Àj£À°è zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ½zÀÝgÉ, gÁd¸ÁÜ£ÀzÀ CgÁªÀ½ Vj±ÉæÃtÂAiÀÄ°è «±ÉõÀªÁV eÉÆÃzsÀ¥ÀÄgÀ f¯ÉèAiÀÄ°è zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ½ªÉ. EªÀÅUÀ½VAvÀ ©ü£ÀߪÁV ºÀgÁåtzÀ PÀÄgÀÄPÉëÃvÀæ f¯ÉèAiÀÄ°è EAvÀºÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ E®è¢zÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À, ªÀÄA¢gÀ EªÀÅUÀ¼À ¸ÀÄ¥À¢ðAiÀÄ°è 248 C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ ªÀ£ÀUÀ½zÀÄÝ EªÀÅUÀ¼À eÉÆvÉ C£ÉÃPÀ ¥ÀÄgÁt PÀxÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ LwºÀåUÀ¼ÀÄ vÀ¼ÀÄPÀÄ ºÁQPÉÆArªÉ. vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À°è ªÀÄtÂÚ¤AzÀ vÀAiÀiÁj¹zÀ §ÈºÀvï PÀÄzÀÄgÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåQÛAiÀÄ ¥ÀæwªÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯ÁVzÀÄÝ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß CAiÀÄå£Ágï ªÀÄvÀÄÛ PÁªÀ¯ï PÁgÀ£ï JAzÀÄ ¸ÀܽÃAiÀÄgÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

PÀ¼ÉzÀ MAzÀÄ zÀ±ÀPÀ¢AzÀ dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ EgÀĪÀ EAvÀºÀ ªÀ£ÀUÀ¼À gÀPÀëuÉUÁV eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è ¥ÀæAiÀÄvÀß £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÉ. C£ÉÃPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀéAiÀÄA ¸ÉêÁ ¸ÀAUÀl£ÉUÀ¼ÀÄ PÉÊ eÉÆÃr¹ªÉ, £ÉgÉAiÀÄ ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ ¥ÀÆ£Á f¯ÉèAiÀÄ°ègÀĪÀ ©üêÀiÁ±ÀAPÀgÀ C¨sÀAiÀiÁgÀtåzÀ°ègÀĪÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ C°ègÀĪÀ ºÀÄ°, agvÉ, fAPÉ, zÀ¥Àà ¨Á®zÀ C½®Ä, »ÃUÉ C£ÉÃPÀ §UÉAiÀÄ ºÁªÀÅUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À®Ä, ¥ÀÆ£Á ªÀÄÆ®zÀ ¸ÀéAiÀÄA ¸ÉêÁ ¸ÀAWÀl£ÉAiÉÆAzÀÄ ¸ÀܽÃAiÀÄ §ÄqÀPÀlÄÖ d£ÁAUÀªÁzÀ ªÀĺÁzÉêÀ PÉÆý JA§ D¢ªÁ¹ d£ÀgÀ eÉÆvÉ PÉÊeÉÆÃr¹zÉ. MAzÀÄ C¢üPÀÈvÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ ¸À«ÄÃPÉë ¥ÀæPÁgÀ, ¨sÁgÀvÀzÀ°ègÀĪÀ fêÀ ªÉÊ«zsÀåvÉUÀ¼À ¥ÉÊQ ±ÉÃPÀqÀ ºÀvÉÆÛA§gÀµÀÄÖ fêÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ¥Àæ¨sÉÃzsÀUÀ¼ÀÄ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À°è ¸ÀÄgÀQëvÀªÁVªÉ JAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVzÉ. DzÀgÉ, C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ OµÀ¢üÃAiÀÄ UÀÄtUÀ¼ÀļÀî VqÀªÀÄÆ°PÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¯É §¼ÀĪÀ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ EwÛÃZÉUÉ ºÁqÀÄ ºÀUÀ®Ä PÀ¼ÀîgÀ ¥Á¯ÁUÀÄwÛªÉ.

zÉêÀgÀPÁqÀÄUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ zsÁ«ÄðPÀ CxÀªÁ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ PÁgÀtPÁÌV ¦æÃw¸ÀĪÀÅzÀÄ ¨ÉÃqÀªÁzÀgÀÆ, ¥Àj¸ÀgÀzÀ zÀȶ֬ÄAzÀ ªÀÄvÀÄÛ fêÀ dUÀwÛ£À C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ ¥ÁætÂ, ¥ÀQë, ¸À¸ÀåUÀ¼À£ÀÄß G½¹PÉƼÀÄîªÀ ¤nÖ£À°è UÀA©üÃgÀªÁV D¯ÉÆÃa¸À¨ÉÃPÁVzÉ. zÀQët PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ GqÀĦ f¯ÉèUÀ¼À zÉêÀgÀPÁqÀÄ, £ÁUÀ§£À, ¨sÀÆvÀ ¸ÁÜ£À JA§ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è £ÀqɹzÀ CzÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è 294 ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀUÀ¼À ªÉÊ«zsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ, EzÀ®èzÉ, 55 ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 22 ¸À¸ÀÛ¤ ¥ÁætÂUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÄ  18 GgÀUÀ eÁwAiÀÄ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀvÉÛ ºÀZÀѯÁVzÉ. PÉêÀ® JgÀqÀÄ f¯ÉèUÀ¼À°è EµÉÆÖAzÀÄ ªÉÊ«zsÀåvÉ PÀAqÀÄ §gÀĪÁUÀ, E£ÀÆß F zÉñÀzÀ G½zÀ f¯ÉèUÀ¼À zÉêÀgÀPÁqÀÄUÀ¼À°è JµÉÆÖAzÀÄ fêÀ ªÉÊ«zsÀåvÉ EgÀ§ºÀÄzÀÄ? ¤ÃªÉ H»¹PÉƽî.

                                                   (ªÀÄÄV¬ÄvÀÄ)

ದೇವರ ಕಾಡು ಅಧ್ಯಯನ ಭಾಗ-ಎರಡು

¨sÁgÀvÀzÀ°ègÀĪÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀ C¢üPÀÈvÀ CzsÀåAiÀÄ£À 1891 gÀ°è DgÀA¨sÀªÁV EA¢£ÀªÀgÉUÀÆ ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀÄ §A¢zÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀtPÀvÀð£ÁzÀªÀ£ÀÄ, ºÁUÀÆ ¨sÁgÀvÀzÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À C£À£ÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÁUÀÄ E°è£À ¤¸ÀUÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ£ÀĵÀågÀ £ÀqÀÄªÉ EgÀĪÀ C«£À¨sÁªÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ UÀÄgÀÄw¹zÀªÀ£ÉAzÀgÉ, ¨sÁgÀvÀzÀ CgÀtå E¯ÁSÉUÉ ¨sÀzÀæ §Ä£Á¢ ºÁQzÀ qÀAiÀÄnæZï ¨ÁæöåAr¸ï JA§ dªÀÄð£ï ªÀÄÆ®zÀ ªÀåQÛ. FvÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ E£ï ¸ÉàPÀÖgï d£ÀgÀ¯ï D¥sï ¥sÁgɸïÖ ºÀÄzÉÝUÉÃjzÀªÀ£ÀÄ. 1868 gÀ°è DV£À ªÉÄʸÀÆgÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÀÝ PÉÆqÀUÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÀ CgÀtåUÀ¼ÀÄ, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, DAzsÀæ ªÀÄvÀÄÛ Mj¸Áì CgÀtå ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¸ÀAZÀj¹  C°è£À  d£ÀgÀ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ£ÀÄß D¼ÀªÁV CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqɹzÀÝ.

zÉñÁzÀåAvÀ ºÀ®ªÀÅ ºÉ¸ÀgÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÀÅ gÀÆ¥ÀUÀ¼À°è EgÀĪÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ½UÉ eÁw ªÀÄvÀÄÛ zsÀªÀÄðzÀ ¨ÉÃzsÀ«gÀ°®è. E¥ÀàvÀÛ£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DgÀA¨sÀzÀ°è F¸ïÖ EArAiÀÄ PÀA¥À¤ ¥ÀæPÀn¹gÀĪÀ “ The Imperial Gazetteer of  India ‘  JA§ ¥ÀæPÀluÉAiÀÄ°è GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ UÉÆÃgÀSï ¥ÀÄgÀzÀ §½ ªÀÄĹèA ¸ÀAvÀ «ÄAiÀiÁ£ï ¸Á¨ï JA§ ªÀåQÛAiÀÄ ºÉ¸Àj£À°è zÀÆ¥ÀzÀ ¸Á®Ä ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ EzÀÄÝzÀ£ÀÄß zÁR°¸À¯ÁVzÉ. F ªÀÄgÀzÀ ZÀPÉÌUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ zÀÆ¥À ºÁPÀ®Ä ¸ÀܽAiÀÄ d£ÀgÀÄ §¼À¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¸À¯ÁVzÉ.

EµÉÖïÁè CzÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼À £ÀqÀĪÉAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è C¢üPÀÈvÀªÁV EgÀĪÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå PÀÄjvÀAvÉ ¤RgÀªÁzÀ ªÀiÁ»wUÀ½®è. ¸ÀzsÀåQÌgÀĪÀ ªÀiÁ»w ªÀÄvÀÄÛ CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ UÉÆAzÀ®zÀ UÀÆqÁVªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è 13 ¸Á«gÀzÀ 720 zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ½zÀÄÝ, PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 1424 zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. DzÀgÉ, 2006 gÀ°è C«¨sÀfvÀ zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ°è ( GqÀĦ ¸ÉÃjzÀAvÉ) 1111 zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀvÉÛAiÀiÁVªÉ. E£ÀÄß PÉÆqÀUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ°ègÀĪÀ PÁqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¹zÀgÉ, PÀ£ÁðlPÀzÀ zÉêÀgÀPÁqÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.

 ¨É¼ÀÛAUÀr vÁ®ÆèQ£À UÀÄgÀĪÁAiÀÄ£ÀPÉgÉ UÁæªÀÄzÀ £ÁUÀjÃPÀ læ¸ïÖ 2006 gÀ°è qÁ.PÉ.¥Àæ¨sÁPÀgÀDZÁAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ «zÁå £ÁAiÀÄPï JA§ vÀdÐgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è GqÀĦ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ°è £ÀqɹzÀ ¸À«ÄÃPÉëAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ, 460 ¨sÀÆvÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 651 £ÁUÀ§£ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀvÉÛAiÀiÁVªÉ. C°è£À ¸ÀܼÀUÀ¼À°è EgÀĪÀ ¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀUÀ¼À ¥Àæ¨sÉÃzsÀ ºÁUÀÆ ¥ÁætÂ, ¥ÀQëUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ UÀÄgÀÄw¹ zÁR°¹zÀÄÝ, EzÀÄ EwÛÃZÉV£À ¢£ÀUÀ¼À°è §AzÀ CvÀÄÛöåvÀÛªÀÄ ¸À«ÄÃPÁë ªÀgÀ¢AiÀiÁVzÉ.

1870 gÀ°è F¸ïÖEArAiÀÄ PÀA¥À¤AiÀÄ ¥Àæw¤¢üAiÀiÁV PÀ£ÁðlPÀzÀ°è ¥ÀæªÁ¸À ªÀiÁr zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À §UÉÎ CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqɹgÀĪÀ §ÄZÀ£À£ï JA¨ÁvÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ DAiÀiÁ UÁæªÀÄzÉêÀvÉAiÀÄ D¹ÛAiÀÄA§AvÉ EzÀݪÀÅ JAzÀÄ zÁR°¹zÁÝ£É. GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ°è ¨sÀÆvÀ¥Àà£À PÁqÀÄ, dPÀÌ¥Àà£À PÁqÀÄ, ºÀÄ°zÉêÀgÀ PÁqÀÄ, ªÀiÁjAiÀĪÀÄä£À PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ¹zÁÝ¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ£À ªÁå¦ÛAiÀÄ°è EzÀݪÀÅ JA§ÄzÀÄ §ÄZÀ£À£ï ªÀgÀ¢AiÀÄ°è zÁR¯ÁVzÉ. eÉÆvÉUÉ E°è ªÁ¹¸ÀĪÀ ºÀªÀåPÀ ¨ÁæºÀätgÀÄ ¸ÀºÀ EAvÀºÀzÉÝà ªÀiÁzÀjAiÀÄ 116 ªÉÄt¹£À PÁqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Éƶ¹zÀÝgÀÄ JAzÀÄ w½¹zÁÝ£É.

PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è «±ÉõÀªÁV ªÀÄrPÉÃj ªÀÄvÀÄÛ «gÁd¥ÉÃmÉ ¸ÀÄvÀÛ ªÀÄÄvÀÛ°£À ¥ÀæzÉñÀzÀ°è 1214 zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ½zÀݪÀÅ JA§ÄzÀÄ §ÄZÀ£À£ï CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è PÀAqÀÄ §A¢zÉ. EªÀÅUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À°è zÉêÀ¸ÁÜ£ÀzÀ ¤ªÀiÁðtPÉÌ ªÀiÁvÀæ ªÀÄgÀ PÀrAiÀÄ®Ä C£ÀĪÀÄw¬ÄvÀÄÛ JAzÀÄ w½¹gÀĪÀ CªÀ£ÀÄ, ªÀÄvÉÛ PÉ®ªÀÅ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ½UÉ ªÀÄ£ÀĵÀå ¥ÀæªÉñÀ ¤¶zÀÞªÁVvÀÄÛ JAzÀÄ w½¹zÁÝ£É. CAvÀºÀ PÁqÀÄUÀ¼À°è ¸ÀéUÀð¸ÀÜgÁzÀªÀgÀÄ ªÁ¹¸ÀĪÀÅzÀjAzÀ, D PÁqÀÄUÀ¼À°è fêÀAvÀ ªÀÄ£ÀĵÀågÀ ºÉeÉÓ zÁR°¸À¨ÁgÀzÀÄ JA§ÄzÀÄ PÉÆqÀªÀgÀ £ÀA©PÉAiÀiÁVvÀÄÛ JA§ CA±À  ªÀgÀ¢AiÀÄ°è zÁR¯ÁVªÉ. F PÁgÀtPÁÌV ©ænõÀgÀÄ ¸ÀºÀ EAvÀºÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À°è ¨ÉÃmÉAiÀiÁqÀÄwÛgÀ°®è. F zÉêÀgÀÄ PÁqÀÄUÀ¼À°è ¨É¼ÉzÀÄ ¤AwzÀÝ CgÀ½, ©®é, ªÀiÁªÀÅ, £ÉÃgÀ¼É ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ°è C±ÉÆÃPÀ, ¸ÁUÀĪÁ¤, ¨ÉêÀÅ, ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄgÀUÀ¼À «ªÀgÀUÀ½ªÉ.

AiÀÄģɸÉÆÌ ªÀgÀ¢AiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ dUÀwÛ£À°è MAzÀÄ ®PÀëzÀ £À®ªÀvÉÛüÀÄ ¸Á«gÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ½ªÉ JAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèAiÀÄ ¹zÀÝ¥ÀÄgÀ vÁ®ÆèQ£À zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À §UÉÎ 2011 gÀ°è ¨ÉAUÀ¼ÀÆj£À ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «eÁУÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ gÁd²æ gÉÃ, ¸ÀĨsÁµï ZÀAzÀæ£ï ªÀÄvÀÄÛ n.«. gÁªÀÄZÀAzÀæ£ï JA§ ªÀÄƪÀgÀÄ vÀdÐgÀÄ ¸À«ÄÃPÉë £Àqɹ, C°ègÀĪÀ 54 zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À°ègÀĪÀ fêÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß zÁR°¹zÁÝgÉ. PÀqÀUÉÆÃqÀÄ ZËqÀªÀÄä §£À, ZËr §£À, eÉnÖ §£À, zÉêÀgÀwÛ PÁ£ÀÄ, ©ÃgÀ¥Àà ªÀÄvÀÄÛ ZËr JA§ zÉêÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À°ègÀĪÀ PÁqÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹zÁÝgÉ, EwÛÃZÉV£À ¢£ÀUÀ¼À°è EAvÀºÀ §£ÀUÀ½UÉ ¸ÀÆPÀÛ gÀPÀëuɬĮèzÉ, C°è£À ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ PÁqÀÄUÀ¼ÀîgÀ ¥Á¯ÁUÀÄwÛgÀĪÀ CA±À F vÀdÐgÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ°è zÁR¯ÁVzÉ. PÉÆqÀV£À°è PÀ¼ÉzÀ JgÀqÀÄ zÀ±ÀPÀUÀ½AzÀ «¸ÀÛgÀuÉUÉÆAqÀ PÁ¦ü ¥ÁèAmÉñÀ£ï UÀ½AzÁV 1891 gÀ°è 755 EzÀÝ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ FUÀ 346 PÉÌ E½¢ªÉ. §ºÀÄvÉÃPÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÁ¦ü ¥ÁèAlgï UÀ¼ÀÄ DPÀæ«Ä¹PÉÆArzÁÝgÉ.

zÉñÀzÀ ««zsÉqÉ EgÀĪÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À°è ºÀ®ªÀ£ÀÄß CAiÀiÁ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À CgÀtå E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀAgÀQëPÉÆAqÀÄ §gÀÄwÛªÉ, E£ÀÆß PÉ®ªÀÅ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ, zÉêÀ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À ¸À«Äw, UÁæªÀÄ ¸À«Äw ºÁUÀÆ PÉÃgÀ¼À gÁdåzÀ ºÀ®ªÉqÉ  PÉ®ªÀÅ PÀÄlÄA§UÀ¼À ªÉÄðéZÁgÀuÉAiÀÄ°èªÉ. EªÉÇwÛUÀÆ F zÉñÀzÀ°è CgÀtå, C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ ¸À¸Àå ¥Àæ¨sÉÃzsÀUÀ¼ÀÄ,  ¥Áæt ªÀÄvÀÄÛ MA¢µÀÄÖ ¥ÀQëUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄgÀQëvÀªÁVzÀÝgÉ, CzÀÄ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæ. ¨sÁgÀÛvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖzÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°ègÀĪÀ CgÀtåzÀ°è Cw ºÉZÀÄÑ EAvÀºÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ½gÀĪÀÅzÀÄ «±ÉõÀ.

                                                   (ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄĪÀÅzÀÄ)

ದೇವರ ಕಾಡುಗಳು ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನ ಭಾಗ- ಒಂದು

PÀ£ÀßqÀzÀ°è zÉêÀgÀ PÁqÀÄ, £ÁUÀ§£À, vÀ«Ä¼ÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ°è PÉÆë¯ï PÁqÀÄ, ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉñÀzÀ CgÀtå ¤ªÁ¹UÀ¼À ¨sÁµÉAiÀÄ°è ಸರನ ( vÁt) ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁgÁµÀÖç ªÀÄvÀÄÛ gÁd¸ÁÛ£À gÁdåUÀ¼À°è eÉÆÃUï ªÀiÁAiÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ EAVèÃµï ¨sÁµÉAiÀÄ°è sacred groves JAzÀÄ PÀgɹPÉƼÀÄîªÀ F CgÀtå ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è  PÉêÀ® MAzÀÄ UÀÄAmÉ ¥ÀæzÉñÀzÀ «¸ÁÛgÀ¢AzÀ »rzÀÄ ¸Á«gÁgÀÄ JPÀgÉ ¥ÀæzÉñÀzÀ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ.

F ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀÄ£ÀĵÀå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀPÀÈw £ÀqÀÄ«£À C«£Á¨sÁªÀ ¸ÀA§AzsÀ EAzÀÄ ¤£ÉßAiÀÄzÀ®è. CzÀÄ CªÀ£À ºÀÄlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ «PÁ¸ÀzÀ eÉÆvÉ «Ä½vÀUÉÆArzÉ. ¨sÀÆ«Ä, ¤ÃgÀÄ, ªÉÆÃqÀ, ªÀļ,É «ÄAZÀÄ, UÀÄqÀÄUÀÄ, VqÀ, ªÀÄgÀ, ¥ÁætÂ, ¥ÀQë »ÃUÉÉ J®èªÀÇ  DvÀ£À §zÀÄQ£ÀÄzÀÝPÀÆÌ ºÀ®ªÀÅ gÀÆ¥ÀUÀ¼À°è vÀ¼ÀÄPÀÄ ºÁQPÉÆArªÉ. PÁr£À°èzÀÝ ²¯ÁAiÀÄÄUÀzÀ ªÀÄ£ÀĵÀå£À PÉÊUÉ PÀ©âtzÀ ¯ÉÆúÀ DAiÀÄÄzsÀªÁV zÉÆgÉvÀ £ÀAvÀgÀ ªÀÄ£ÀĵÀå£À £ÁUÀjÃPÀvÉAiÀÄ avÀætªÉà §zÀ¯ÁUÀvÉÆqÀVvÀÄ. eÉÆvÉUÉ ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ ªÉÄð£À ¤gÀAPÀıÀzÀ ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ CzsÁåAiÀÄ PÀÆqÀ DgÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ. EAvÀºÀ ªÀÄ£ÀĵÀå£À ¯ÉÆèsÀªÀ£ÀÄß ¤AiÀÄvÀætzÀ°èqÀ®Ä £ÀªÀÄä £ÀqÀÄªÉ  ºÀÄnÖPÉÆAqÀ £ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ, ¥ÀÄgÁtUÀ¼ÀÄ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ, dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À®Ä PÁgÀtªÁVªÉ. ºÁUÁV zÉêÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀA©PÉ ªÀÄvÀÄÛ DZÀgÀuÉUÀ¼À £É¥ÀzÀ°è AiÀiÁªÀ zÁ½UÀÆ vÀÄvÁÛUÀzÉ G½zÀÄPÉÆAqÀ CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀįÁUÀÄvÀÛzÉ.

dUÀwÛ£ÁzÀåAvÀ EgÀĪÀ EAvÀºÀ PÁqÀÄUÀ½UÉ ¸Á«gÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À EwºÁ¸À«zÉ. dUÀwÛ£À Cw ºÀ¼ÉAiÀÄzÁzÀ gÉÆêÀÄ£ÀßgÀ VæÃPï EwºÁ¸ÀzÀ ¥ÀÄlUÀ¼À®Æè EªÀÅ ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀUÉÆArªÉ, dUÀwÛ£À ¥Àæ¥ÀxÀªÀÄ ªÀĺÁPÁªÀå J¤¹PÉÆArgÀĪÀ ªÉĸÀ¥ÀmÉÆëÄAiÀÄ £ÁUÀjÃPÀvÉAiÀÄ°è ªÀÄtÂÚ£À ºÀ®UÉUÀ¼À°è §gÉ¢qÀ¯ÁVzÀÝ V®ÎªÉÄñÀ£À ªÀĺÁPÁªÀå zÀ°è CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ zÉêÀgÀPÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀĺÀvÀé ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArªÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÃzÀ, G¥À¤µÀvï UÀ½AzÀ »rzÀÄ, »AzÀÆ, ¨ËzÀÞ, eÉÊ£À, ªÉʵÀÚªÀ zsÀªÀÄðUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÀÄä d£À¥ÀzÀgÀ PÀxÀ£À ªÀÄvÀÄÛ PÁªÀåUÀ¼À°è ºÁUÀÆ ªÀĺÁ PÁªÀåUÀ¼ÁzÀ gÁªÀiÁAiÀiÁt ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁ ¨sÁgÀvÀzÀ°è EªÀÅUÀ¼À ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉUÀ½gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ £ÉÆÃrzÉÝêÉ.

¨sÁgÀvÀªÀ®èzÉ, aãÁ, D¦üæPÁ, ¹jAiÀÄ, WÁ£Á, lQð,£ÉÊfÃjAiÀÄ, GvÀÛgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀƪÀð AiÀÄÄgÀÆ¥ï gÁµÀÖçUÀ¼À ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ®Æè ¸ÀºÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀªÁVªÉ, ªÀÄzsÀå El°AiÀÄ £É«Ä JA§ ¥ÀlÖtzÀ°è  zÉêÀgÀ PÁqÀÄ EzÀÝ ¥À¼ÉAiÀÄļÀPÉUÀ¼ÀÄ ®¨sÀåªÁVªÉ. GvÀÛgÀ AiÀÄÄgÉÆæ£À ¸ÁÌAqÉ«AiÀÄ£ï ¥ÀÄgÁt ªÀÄvÀÄÛ C°è£À  «ÄyPÀUÀ¼À°è zÉêÀgÀ PÁqÀÄ UÀ¼À ¥Àæ¸ÁÛ¥À«zÉ. ¥À²ÑªÀÄ D¦üæPÁzÀ £ÉÊfÃjAiÀiÁzÀ M¸ÀUï M¸ÀUÉÆâ JA§ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ºÁUÀÆ WÁ£À zÉñÀzÀ mÉa«Ä£ï £ÀUÀgÀzÀ §½ EgÀĪÀ ¥ÀæSÁåvÀ UÀÄºÉ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtåªÀ£ÀÄß zÉêÀgÀ PÁqÀÄ JAzÀÄ AiÀÄģɸÉÆÌ JAzÀÄ WÉÆö¹zÉ. d¥Á£ï zÉñÀzÀ ²AmÉÆ zÉÃUÀÄ®UÀ¼À §½ EgÀĪÀ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉƲªÀiÁ C¨sÀAiÀiÁgÀtåzÀ°ègÀĪÀ 800 ««zsÀ eÁwAiÀÄ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ EªÉ®èªÀÇ D zÉñÀzÀ°è C¹ÛvÀézÀ°èzÀÝ zÉêÀgÀPÁqÀÄ J£À߯ÁVzÉ.

¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ®èAvÀÆ ªÀÄ£ÀĵÀå¤UÀÆ, ¤¸ÀUÀðPÀÆÌ PÀgÀ¼Àħ½îAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀ«gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ EwºÁ¸ÀzÀÄzÀÝPÀÆÌ UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ. »A¢£À ¢£ÀUÀ¼À°è £ÀªÀÄä ¥ÀÆ«ðPÀgÀÄ ªÀÄÄAeÁ£É JzÀÝ vÀPÀët ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É vÀªÀÄä PÁ°qÀĪÀ ªÀÄÄ£Àß “ ¥ÁzÀ ¸Àà±ÀðA PÀëªÀĸÀéªÉÄÔ JAzÀÄ ¥ÁæxÀð£É ¸À°è¸ÀĪÀ ªÀÄÆ®PÀ DgÀA¨sÀªÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ¨sÀÆ«Ä vÁ¬ÄAiÉÄà ¤£ÀߣÀÄß £À£Àß PÁ°£À ¥ÁzÀUÀ½AzÀ ªÀÄÄlÄÖwÛgÀĪÀÅzÀPÉÌ PÀëªÉĬÄgÀ° JA§ PÉÆÃjPÉAiÉÆA¢UÉ zÉÊ£ÀA¢£À §zÀÄPÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. £ÀªÀÄä ¥ÀÆ«ðPÀgÀ eÁУÀ ²¸ÀÄÛUÀ¼À°è, ¨sÀÆ«Ä, ¤ÃgÀÄ, ¥Àj¸ÀgÀ, EªÉ®èªÀ£ÀÆß zÉÊ«ÃPÀj¹ DgÁ¢ü¸ÀĪÀ, ¸ÀAgÀQë¸ÀĪÀ ¨sÁªÀ£É ¨É¼ÉzÀÄ §A¢vÀÄÛ. ªÉÃzÀUÀ¼À°è MAzÁzÀ CxÀªÀðt ªÉÃzÀzÀ°è zÀÄgÁ¸É JA§ÄzÀÄ d£ÀgÀ MqÀ®£ÀÄß ¸ÀÄqÀĪÀ ¨ÉAQ JA§ ¸ÀÆPÀÛ«zÉ. F PÁgÀtPÁÌVAiÉÄà £ÀªÀÄä ªÉÃzÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ  ¥ÀÄgÁtUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«Ä, DPÁ±À, ¤ÃgÀÄ, ªÁAiÀÄÄ, ¨ÉAQ, EªÉ®èªÀÅUÀ½UÉ zÉʪÀ ¸ÀégÀÆ¥À ¤ÃrªÉ. ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß zÉêÀvÉ, ¤ÃgÀ£ÀÄß UÀAUÉ JAvÀ®Æ, ªÀļÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀgÀÄt, UÁ½UÉ EAzÀæ, ¨ÉAQUÉ CVß, DPÁ±ÀPÉÌ ¸ÀÆAiÀÄð, ZÀAzÀæ gÉA§ zÉêÀvÉUÀ¼ÀÄ »ÃUÉ vÀªÀÄä ¨sÁªÀPÉÌ, ¨sÀQÛUÉ C£ÀĸÁgÀªÁV ¥ÀÆf¸ÀÄvÁÛ §AzÀ PÁgÀt ¤¸ÀUÀðzÀ ªÉÄÃ¯É MA¢µÀÄÖ C©ªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ  PÁ¼ÀfUÀ½zÀݪÀÅ. EAvÀºÀ ¸ÀA¸ÁÌgÀUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀÄzÀÝPÀÆÌ ¥ÁæzÉòPÀ DZÀgÀuÉUÉ vÀPÀÌAvÉ §¼ÀPÉAiÀÄ°èªÉ. EAvÀºÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ°è ¨É¼ÉzÀÄ §AzÀ ªÀ£Àå ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ°è zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ JA§ ¥ÀjPÀ®à£É  PÀÆqÀ MAzÀÄ.

¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß WÁ¹UÉƽ¸À¨ÁgÀzÀÄ JA§ ¸ÀÆPÀÛªÉÇAzÀÄ CxÀªÀðt ªÉÃzÀzÀ°èzÉ. “AiÀÄvÉÛà ¨sÀƪÉÄà «R£Á«Ä Që¥ÀæA vÀzÀ¦ gÉÆúÀvÀÄ/ ªÀiÁ vÉà ªÀĪÀÄ𠫪ÀÄÈUÀéj ªÀiÁvÉÃ/ ºÀÈzÀAiÀĪÀĦð¥ÀA/  ªÀÄ£É ¤ªÀiÁðtPÉÌ CxÀªÁ ¨ÉøÁAiÀÄPÉÌ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß CUÉAiÀÄĪÁUÀ, CzÀgÀ MqÀ°UÉ UÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÁgÀzÀÄ, KPÉAzÀgÉ, £ÀªÀÄä K½UÉUÉ PÁgÀtªÁVgÀĪÀÅzÀÄ F ¨sÀÆ«ÄvÁ¬Ä. JA§ CxÀðªÀ£ÀÄß F ¸ÀÆPÀÛ ºÉüÀÄvÀÛದೆ.

ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀéAvÀ §¼ÀPÉUÉ PÀrAiÀÄĪÁUÀ, CzÀ£ÀÄß ¥ÀÆwð PÀrAiÀÄzÉ, CªÀ±ÀåPÀvÉ EgÀĪÀµÀÄÖ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ PÀrAiÀĨÉÃPÉAzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀrAiÀÄĪÀ ªÀÄÄ£Àß CzÀgÀ PÀëªÉÄ AiÀiÁa¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ §ÈºÀvï ¸ÀA»vÉAiÀÄ°è ºÉýzÉ.

EAvÀºÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ°è ¨É¼ÉzÀÄ §AzÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è E°èAiÀĪÀgÉUÉ ¸À«ÄÃPÉëUÉ zÉÆgÉwgÀĪÀ CAQ CA±ÀUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ MlÄÖ 13 ¸Á«gÀzÀ 720 zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀvÉÛAiÀiÁVªÉ.

¨sÁgÀvÀzÀ°è »ªÀiÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀzÀ°è Cw ºÉZÀÄÑ JAzÀgÉ, 5 ¸Á«gÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÀvÉÛAiÀiÁVªÉ, £ÀAvÀgÀ JgÀqÀ£Éà ¸ÁÜ£ÀzÀ°ègÀĪÀ PÉÃgÀ¼ÀzÀ°è 2 ¸Á«gÀ, ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ°è 1600, ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è 1424, DAzsÀæ ¥ÀæzÉñÀ 750, ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À. 670, bÀwÛøïWÀqÀ 600, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ 448, ªÀÄtÂ¥ÀÄgÀ 365, Mj¸Áì, 322, ºÀgÁåt248, ªÉÄÃWÁ®AiÀÄ 79, C¸ÁìA 40, CgÀÄuÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀ 58, ¹QÌA 56, UÀÄdgÁvï 29, eÁSðAqï 21 gÁd¸ÁÜ£ï 9 GvÀÛgÁAZÀ¯ï 1 »ÃUÉ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ, PÉ®ªÀÅ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ( ªÀįÉÆèÃvÀæ) ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ MAzÀjAzÀ MAzÀƪÀgÉ ®PÀë ºÉPÉÖÃgï «¹ÛÃtðzÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ½ªÉ JAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVzÉ, E£ÉÆßAzÀÄ CzÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è( UÉÆÃR¯É) ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 33 ¸Á«gÀ ºÉPÉÖÃgï ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ªÀiÁvÀæ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ C¹ÛvÀé G½¹PÉÆArªÉ JAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVzÉ, ¨sÁgÀvÀzÀ CgÀtå E¯ÁSÉ zÉñÀzÀ 4115 zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ «¹ÛÃtð 42 ¸Á«gÀ ºÉPÉÖÃgï JAzÀÄ w½¹zÉ.

ªÁ¸ÀÛªÀzÀ ¸ÀAUÀwAiÉÄAzÀgÉ, FªÀgÉUÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°ègÀĪÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À §UÉÎ ²¸ÀÄÛ§zÀÞ CzÀåAiÀÄ£À £ÀqÉ¢®è. D gÁdåUÀ¼À PÀÄjvÀÄ PÉ®ªÀÅ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¢zÀÝgÀÆ CªÀÅUÀ¼ÀÄ gÁµÀÖç ªÀÄlÖzÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ¤RgÀªÁzÀ CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀ°è ¸ÉÆÃwªÉ. FªÀgÉ zÀAqÀPÁgÀtå ¥ÀæzÉñÀªÁzÀ ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉñÀzÀ°ègÀĪÀ zÉêÀgÀ PÁqÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁzÀ CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqÉAiÀĨÉÃPÁVzÉ. ¸ÀUÀÄðd f¯ÉèAiÀÄ §½ 20 ºÉPÉÖgï «¹ÛÃtðzÀ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ  zÉêÀgÀ PÁqÀÄ eÁUÀªÀ£ÀÄß EwÛÃZÉUÉ ¥ÀvÉÛ ºÀZÀѯÁVzÉ.

                   (ªÀÄÄAzÀĪÀjAiÀÄĪÀÅzÀÄ)

ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವೆಂಬ ತಲ್ಲಣ ಭಾಗ-ಎರಡು

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವಸ್ತುಗಳ ಯುಗ 1980 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡಿತು. 1984 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಶ್ರೀಮತಿ ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿವರು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಬೆಂಗಾವಲು ಪಡೆಯ ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಹತ್ಯೆಯಾದ ನಂತರ ಪ್ರಧಾನಿ ಪಟ್ಟಕ್ಕೆ ಬಂದ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿಯವರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ದೂರಸಂಪರ್ಕ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಙಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ತರ ಬದಲಾವಣೆಗಳಾದವು. ಸ್ಯಾಮ್ ಪಿಟ್ರೊಡ ಮತ್ತು ಶಿವು ನಾಡರ್, ನಾರಾಯಣ ಮೂರ್ತಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಮೇಧಾವಿಗಳು ಈ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಅಪಾರವಾದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು  ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವಸ್ತುಗಳು ಕಳ್ಳಸಾಗಾಣಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಭಾರತಕ್ಕೆ ತಲುಪುತ್ತಿದ್ದವು. 1991 ರಿಂದ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ಜಾಗತೀಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದಾಗಿ ನಂತರ ಎಲ್ಲಾ  ವಿಧವಾದ ವಸ್ತುಗಳು ಮುಕ್ತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ  ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಕೈಗೆ ಸಿಗುವಂತಾದವು.

ಭಾರತದ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ, 1990 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳಾದವು.ವಿಶೇಷವಾಗಿ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಳು, ಇನ್ಸೂರೆನ್ಸ್ ಕಂಪನಿಗಳು. ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಇಲಾಖೆ ಗಣಕೀರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಆಡಳಿತದ ವೇಗಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ದೊರಕಿತು, ಜೊತೆಗೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಗಳ ಬೇಡಿಕೆಯೂ ಬೆಳೆಯತೊಡಗಿತು. ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಕಛೇರಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಖಾಸಾಗಿ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಈಗ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಪ್ ಟಾಪ್ ಗಳು  ಬದುಕಿನ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗಗಳಾಗಿವೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದಿರುವ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಮೊಬೈಲ್ ಗಳು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಮರಾ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಸಹ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತಿವೆ. ಹೀಗೆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ನೂತನ ತಂತ್ರಜ್ಙಾನದ ಸಂಕೇತಗಳಾದ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮತ್ತು ಟಿ.ವಿ. ಮೊಬೈಲ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರೆ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವಸ್ತುಗಳು ನಿರುಪಯೋಗಗೊಂಡು, ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡಾಗ ಇವುಗಳ ಮರುಬಳಕೆಯ ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಅಥವಾ ವಿಲೆವಾರಿ ದೇಶಕ್ಕೆ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಜಗತ್ತಿನ ಮುಂದುವರಿದ ಶ್ರೀಮಂತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಗುಜರಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದು ಭಾರತದ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆಯುಂಟಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಬಂದರುಗಳಿಗೆ ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಪ್ರತಿದಿನ 5.500 ಸಾವಿರ ಟನ್ ಗುಜರಿ ವಸ್ತುಗಳು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದು ತಲುಪುತ್ತಿವೆ. ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಂಘಟನೆಯ ಒಪ್ಪಂಧದ ಅನುಸಾರ ಇವುಗಳಿಗೆ ಆಮದು ಸುಂಕವಿರುವುದಿಲ್ಲ.

ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಕಸವನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಏಷ್ಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪಿಲಿಫೈನ್ಸ್, ಥಾಯ್ಲೆಂಡ್, ಇಂಡೋನೆಷಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ಭಾರತ ದೇಶ ನಂಬರ್ ಒಂದರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ, ಅಮೇರಿಕಾ ಸೇರಿದಂತೆ ಯೂರೋಪ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿನ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ನಿಯಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಒಂದು ಟನ್ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಿಲೆವಾರಿ ಮಾಡಲು ಸರಾಸರಿ 12 ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ಖರ್ಚು ತಗಲುತ್ತದೆ. ಇದೇ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು  ಏಷ್ಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಪುಕ್ಕಟೆಯಾಗಿ ನೀಡಲು ಆ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ತಗುಲುವ ಹಡಗು ಸಾಗಾಣಿಕೆ ವೆಚ್ಚ ಕೇವಲ 2.800 ರೂಪಾಯಿ ಮಾತ್ರ. ಹಾಗಾಗಿ ಜಪಾನ್, ಅಮೇರಿಕಾ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಜರ್ಮನಿ, ಪ್ರಾನ್ಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಹುತೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ನಿರುಪಯೋಗಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಉಡುಗೊರೆ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಏಷ್ಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿವೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ 2009 ರಲ್ಲಿ 59 ಲಕ್ಷ ಟನ್ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರೆ, 64 ಲಕ್ಷ ಟನ್ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿದೇಶಗಳಿಂದ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು. ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಿಲೆವಾರಿ ಕುರಿತಂತೆ 2007 ರಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಸ್ಪೃಷ್ಟ ಆದೇಶವನ್ನು ನೀಡಿ, ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಬೇಕೆಂದು, ಕೇಂದ್ರ ಹಾಗೂ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿತ್ತು. ಯಾವುದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಯಲಿನಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಡಬಾರದು, ಅವುಗಳನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸುವಾಗ, ತಜ್ಞರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕರಿಸಬೇಕು. ಹಾಗೂ ದೇಶದ ನೀರು, ಗಾಳಿ, ಸೇರಿದಂತೆ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆಯಾಗುವಂತಹ ಯಾವುದೇ ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಾರದು ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶ ನೀಡಿದ್ದರೂ ಸಹ , ವಿದೇಶಗಳಿಂದ ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಂ, ಕಬ್ಬಿಣ, ತಾಮ್ರ ದ ಗುಜರಿ ವಸ್ತುಗಳು ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಬಂದರಿನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಮಗೆ ಸಿಗುವ ಲಂಚದ ಆಸೆಯಿಂದ ಇವುಗಳತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸಲಾರದೆ, ಕಣ್ಮುಚ್ಚಿ ಕುಳಿತಿದ್ದಾರೆ

ದೇಶದಲ್ಲಿ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿರುವ ರಾಜ್ಯವೆಂದರೆ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ. ನಂತರ ತಮಿಳುನಾಡು ಎರಡನೇಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ 20.270 ಟನ್, ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ 13.486 ಟನ್, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 12.780 ಟನ್, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ 10.059 ಟನ್, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ 10.038 ಟನ್, ದೆಹಲಿ 9729 ಟನ್, ಕರ್ನಾಟಕ 9.118 ಟನ್ ಗುಜರಾತ್ 8.794 ಟನ್ ಹಾಗೂ ಪಂಜಾಬ್ 6.958 ಟನ್ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಿವೆ. ( 2010 ರ ಸಮೀಕ್ಷೆ) ಹೀಗೆ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುವ  ಶೇಕಡ 70 ರಷ್ಟು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಸ್ತು, ದೇಶದ ಅಸಂಘಟಿತ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೆ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆ ಕ್ರಮಗಳಿಲ್ಲದೆ ಸಂಸ್ಕರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ.

ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮನೆಗಳಿಂದ ಹೊರಬೀಳುತ್ತಿರುವ ಕಸದ ರಾಶಿಯನ್ನು ವಿಲೆವಾರಿ ಮಾಡುವುದು ಮಹಾನಗರಗಳ ಪಾಲಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ತಲೆನೋವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿರುವಾಗ ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಈಗ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ಮತ್ತೊಂದು ತಲೆನೋವಾಗಿದೆ. 2012 ರ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರವೊಂದರಲ್ಲಿ 97 ಸಾವಿರದ 310 ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಪ್ ಟಾಪ್  ಗಳು, 16 ಸಾವಿರದ 240 ಟಿ.ವಿ.ಗಳು, ಮತ್ತು 16 ಲಕ್ಷ ಮೊಬೈಲ್ ಗಳು ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯವಾಗಿ ಗುಜರಿ ಅಂಗಡಿಗೆ ಜಮಾವಣೆಗೊಂಡಿವೆ.

ಕೇಂದ್ರ ಹಾಗೂ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಪರಿಸರ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿಗಳು ಈಗಲಾದರೂ ತಮ್ಮ ನಿದ್ದೆಯಿಂದ ಎಚ್ಚೆತ್ತು ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಿಲೆವಾರಿ ಕುರಿತು ಕಠಿಣ ನಿಯಾಮಾವಳಿಗನ್ನು ರೂಪಿಸಬೇಕು. ನಗರಗಳ ಕೊಳಚಗೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಅಮಾಯಕ ಅನಕ್ಷರಸ್ತರು ಕೂಲಿಯಾಸೆಗಾಗಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಇ-ತ್ಯಾಜ್ಯ ಸಂಸ್ಕರಣೆಯಲ್ಲಿ ಹೊರಬೀಳುವ ವಿಷದ ಹೊಗೆಗೆ ತಮ್ಮ ಜೀವವನ್ನು ಒಡ್ಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ತಾಮ್ರದ ತಂತಿಗಳಿಗಾಗಿ, ಪಿ,ವಿ.ಸಿ. ಕೇಬಲ್ ಗಳನ್ನು ಸುಡುವಾಗ ಅತ್ಯಂತ ವಿಷಕಾರಿಯಾದ ಹೊಗೆ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಜ್ಙರು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

                                (ಮುಗಿಯಿತು)