ಗುರುವಾರ, ನವೆಂಬರ್ 23, 2017

ಕನ್ನಡ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಘನತೆ ತಂದಿತ್ತ ರಾಜಶೇಖರ ಕೋಟಿಯವರ ನೆನಪುಗಳು

.
ಕನ್ನಡದ ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ  ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಆಂದೋಲನ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿ ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಮುನ್ನೆಡೆಸಿ, ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಘನತೆಯನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟ ರಾಜಶೇಖರ ಕೋಟಿಯವರು ಕಳೆದ ಗುರುವಾರ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ನಮ್ಮನ್ನಗಲಿದ್ದಾರೆ. ಮೈಸೂರು, ಮಂಡ್ಯ ಮತ್ತು ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಜನತೆಯ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಆಂದೋಲನದ ಭಾಗವಾಗವಾಗಿದ್ದ ಆಂದೋಲನ ಪತ್ರಿಕೆ ಹಾಗೂ ಅದರ ಸಂಪಾದಕ ರಾಜಶೇಖರ ಕೋಟಿಯವರನ್ನು ನಾವ್ಯಾರೂ  ಮರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ.
1970 ದಶಕದಲ್ಲಿ ಧಾರವಾಡವನ್ನು ತ್ಯೆಜಿಸಿ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಆಗಮಿಸಿದ ಕೋಟಿಯವರು ಆಂದೋಲನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಇದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ಅವರು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ನಗರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಪಾಟೀಲ್ ಪುಟ್ಟಪ್ಪನವರ ಪ್ರಪಂಚ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲ ಉಪಸಂಪಾದಕರಾಗಿಯೂ ಸಹ  ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬರುವಾಗ ಒಂದಿಷ್ಟು ಕನಸುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಜೊತೆಗೆ ವೈಚಾರಿಕತೆಯ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಹೊತ್ತು ತಂದಿದ್ದ ಸಮಾಜವಾದಿ ಮನಸ್ಸಿನ ರಾಜಶೇಖರ ಕೋಟಿಯವರೊಂದಿಗೆ  ಡಾ.ಯು.ಆರ್.ಅನಂತಮೂರ್ತಿ, ತೇಜಸ್ವಿ, ಕಡಿದಾಳ್ ಶಾಮಣ್ಣ, ದೇವನೂರು ಮಹಾದೇವ, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಆಲನಹಳ್ಳಿ ಹಾಗೂ ಕೆ.ಎನ್. ಶಿವತಿರ್ಥನ್, ಡಾ.ಬೆಸಗರಹಳ್ಳಿರಾಮಣ್ಣ, ಪ್ರೊ.ಹೆಚ್.ಎಲ್.ಕೇಶವಮೂರ್ತಿ, ಪ್ರೊ.ಕಾಳೇಗೌಡ ನಾಗವಾರ, ಪ್ರೊ.ಶಿವರಾಮ ಕಾಡನಕುಪ್ಪೆ, ಪ್ರೊ.ಹಿ.ಶಿ.ರಾಮಚಂದ್ರಗೌಡ, ಪ್ರೊ.ಕೆ.ರಾಮದಾಸ್ ಮತ್ತು ಪ್ರೊ.ಜಿ.ಹೆಚ್.ನಾಯಕ್ ಹೀಗೆ ಅನೇಕ ಪ್ರಗತಿಪರ ಲೇಖಕರು  ಕೈ ಜೋಡಿಸಿ ಬೆಂಬಲವಾಗಿ ನಿಂತರು. ಅದಕ್ಕೊಂದು ಪ್ರಬಲವಾದ ಕಾರಣವೂ ಇತ್ತು

1973 ವರ್ಷದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅರಸು ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಪೌರಾಡಳಿತ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದ ಬಿ.ಬಸವಲಿಂಗಪ್ಪನವರು ಮೈಸೂರು ನಗರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸಮಾರಂಭವೊಂದರಲ್ಲಿಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬೂಸಾ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿದೆಎಂಬ  ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕ ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು. ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಬಹುತೇಕ ಸ್ಥಳಿಯ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಪಟ್ಟಭದ್ರ ಹಿತಾಶಕ್ತಿಗಳ ಹಾಗೂ ಮೇಲ್ಜಾತಿಯವರ ಮುಖವಾಣಿಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಇಂತಹ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕೆಯೊಂದನ್ನು ಆರಂಭ ಮಾಡುವ ಕನಸು ಹೊತ್ತು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಂಸ್ಕತಿಕ ನಗರ ಧಾರವಾಡದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಂಸ್ಕತಿಕ ನಗರ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬಂದ ರಾಜಶೇಖರ ಕೋಟಿಯವರನ್ನು ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಗತಿಪರರು ಮತ್ತು ಬರಹಗಾರರು ತೆರೆದ ಹೃದಯದಿಂದ ಸ್ವಾಗತಿಸಿದರಲ್ಲದೆ; ಅವರಿಗೆ ನೈತಿಕವಾಗಿ ಬೆಂಗಾವಲಾಗಿ ನಿಂತರು. ಅಂದಿನಿಂದ ಅವರ ಕೊನೆಯ ಉಸಿರು ಇರುವ ತನಕ ಮೈಸೂರು ನಗರ ರಾಜಶೇಖರ ಕೋಟಿಯವರ ಕರ್ಮಭೂಮಿಯಾಯಿತು.
ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಉಡುಪಿಯ ಅಷ್ಟ ಮಠಗಳಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದ ವಟುವಿನಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದ  ರಾಜಶೇಖರ ಕೋಟಿಯವರು ತಣ್ಣನೆಯ ಸ್ವಭಾವದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಒಳಗೆ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಕಿಡಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿಸಿಕೊಂಡು ಉರಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಕಾಯಾ,ವಾಚಾ, ಮನಸ್ಸಾ ದಕ್ಷಿಣ ಕನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ  ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕತಿಕ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯ ಕನಸು ಹೊತ್ತು ದುಡಿದರು. ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ದಲಿತರು, ದಮನಿತರು, ಶೋಷಿತರು ಹಾಗೂ ನೊಂದ ಮಹಿಳೆಯರ ಧ್ವನಿಯಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದರುಮೈಸೂರು, ಮಂಡ್ಯ, ಚಾಮರಾಜನಗರ, ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪ್ರತಿ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಬವಣೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ಕುಂದು ಕೊರತೆಯನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಜನಪತ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಗಳ ಪಾಲಿಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಗಂಟೆಯಾಗಿ ಬದುಕಿದರು. ಇವೋತ್ತಿಗೂ ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳ ಆಂದೋಲನ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯ ಪುಟಗಳನ್ನು ತೆರೆದು ನೋಡಿದರೆ, ದಲಿತ ಚಳುವಳಿ ಮತ್ತು ರೈತ ಚಳುವಳಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕೆಯು ವಹಿಸಿರುವ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ಹಾಗೂ ವರದಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಿರುವ ಆದ್ಯತೆ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಪತ್ರಿಕೆ ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕನಿಗೆ ಇದ್ದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ನಮಗೆ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತವೆ.

ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿ ಜಗತ್ತಿನ ಮುಖವಾಣಿಗಳಂತೆ ಅಥವಾ ಧ್ವನಿವರ್ಧಕಗಳಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಇಂದಿನ  ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಕನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಮೈಸೂರಿನ ಆಂದೋಲನ, ಕಾರವಾರದ ಕರಾವಳಿ ಮುಂಜಾವು, ಹಾಸನದಿಂದ ಪ್ರಕಟವಾಗುವ ಜನತಾ ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ರಾಯಚೂರಿನ ಸುದ್ದಿಮೂಲ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳು ನಿಜಕ್ಕೂ ಕನ್ನಡಿಗರ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿವೆ. ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಸಂಪಾದಕರಾದ ರಾಜಶೇಖರ ಕೋಟಿಯವರಾಗಲಿ, ಕರಾವಳಿ ಮುಂಜಾವಿನ ಗಂಗಾಧರ ಹಿರೇಗುತ್ತಿಯಾಗಲಿ, ಜನತಾ ಮಾಧ್ಯವi ಮಂಜುನಾಥ ದತ್ತ ಮತ್ತು ವೆಂಕಟೇಶ್ ಮೂರ್ತಿ ಅಥವಾ ಸುದ್ದಿಮೂಲದ ಬಸವರಾಜಸ್ವಾಮಿ ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಅಸಹಾಯಕ ಸಮುದಾಯದ ಧ್ವನಿಯಂತೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡರೇ ಹೊರತು, ಉಳ್ಳವರ ಇಲ್ಲವೆ, ಪಟ್ಟ ಭದ್ರರ ಪದತಲದಲ್ಲಿಟ್ಟು ವರಿಗೆ ಶರಣಾಗಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಇಂತಹ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಪತ್ರಕರ್ತರ ಬದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಕಾಳಜಿಯಿಂದಾಗಿ ಕೆಟ್ಟು ಕೆರಹಿಡಿದು ಹೋಗಿರುವ ಕನ್ನಡ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಇನ್ನೂ ಒಂದಿಷ್ಟು ಘನತೆ ಇನ್ನೂ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಒಬ್ಬ ಶ್ರೀ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೂಡ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ತರಬಲ್ಲ ಎಂದು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟವರು ಕೆಲವೇ ಮಂದಿ ಮಾತ್ರ ಇದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಪತ್ರಿಕೆಯ ಯಶಸ್ಸಿನಿಂದ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಸಿಕ್ಕ ಹಣ, ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಕೀರ್ತಿಯಿಂದ ತಲೆ ತಿರುಗಿ ಹೋಗಿ  ನೈತಿಕವಾಗಿ ದಿವಾಳಿಯೆದ್ದು ಎದ್ದು ಹೋಗಿರುವ ಸಂಪಾದಕರ ಪಟ್ಟಿ ಮಾತ್ರ ಉದ್ದವಿದೆ. ಇಂತಹವರ ನಡುವೆ ರಾಜಶೇಖರ ಕೋಟಿಯವರು ತಾನು ನಂಬಿದ ತತ್ವ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ಬಲಿಕೊಡದೆ ಅಥವಾ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಧ್ವನಿ ಏರಿಸಿ ಮಾತನಾಡದೆ, ಒಳಗೊಳಗೆ ಕುದಿಯುದ ತಣ್ಣನೆಯ ಭಾವದ ಅಶಾಂತ ಸಂತನಂತೆ ಬದುಕಿಬಿಟ್ಟರು. ಕೆಲವು ಮುಖ್ಯ ಸಮಾರಂಭಗಳಿಗೆ ಖುದ್ದು ಹಾಜರಾಗಿ ನಂತರ ತಾವೇ ಕುಳಿತು ವರದಿ ಬರೆಯುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಅವರು ನಿಲ್ಲಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಕಳೆದ ಐದು ತಿಂಗಳ ಮೈಸೂರು ರಂಗಾಯಣದ ಭೂಮಿಕಾ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಪುಸ್ತಕ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಸಮಾರಂಭಕ್ಕೆ ಒಳಕ್ಕೆ ಹೋಗದೆ ಬಾಗಲಿಲ್ಲಿ ಅತಿಥಿಗಳಿಗೆ ಕಾಣದಂತೆ ಮಾತು ಕೇಳುತ್ತಾ  ಮರೆಯಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದ ಕೋಟಿಯವರನ್ನು ಕಂಡು ನನಗೆ ಅಚ್ಚರಿಯಾಯ್ತು. ಬನ್ನಿ ಸರ್ ಒಳಕ್ಕೆ ಹೋಗೋಣ ಎಂದಾಗ, “ಬೇಡ ಜಗದೀಶ್, ಸಮಾರಂಭದ  ಮಧ್ಯೆ ಎದ್ದು ಬರುವುದು ಮುಜಗರದ ಸಂಗತಿ, ಇಲ್ಲಿಯೇ ಮಾತು ಕೇಳಿ ಹೋಗುತ್ತೇನೆಎಂದು ನುಡಿದ ಅವರ ಮಾತುಗಳು ಇನ್ನೂ ನನ್ನ ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಅನುರಣಿಸುತ್ತಿವೆ. ಅದು ನನ್ನ ಮತ್ತು ಅವರ ಕೊನೆಯ ಭೇಟಿಯಾಯಿತು.

ಮಹಿಳೆಯರು, ಅಸಹಾಯಕರ ನೋವು ಅಥವಾ ಬವಣೆಗಳೆಂದರೆ ಸಾಕು, ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತಹವರ ಸುದ್ದಿಗೆ ವಿಶೇಷವಾದ ಮಾನ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದು 1997 ಅಥವಾ 98 ಘಟನೆ. ಕಾಳೇಗೌಡ ನಾಗವಾರರು ಕರ್ನಾಟಕ ಜಾನಪದ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು. ನಾನು ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮವನ್ನು ತ್ಯೆಜಿಸಿ ಕೆಲ ಕಾಲ ಊರಿನಲ್ಲಿದ್ದೆ. ಆದರೆ, ಆಂದೋಲನ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದೆ. ಒಂದು ದಿನ ನನ್ನೂರಿಗೆ ಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡಲು ಬಂದ ತಂಬೂರಿ ಜವರಯ್ಯ ಮತ್ತು ಆತನನ ಪತ್ನಿಯ ತತ್ವ ಪದಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ರೋಮಾಂಚನಗೊಂಡು, ಅವರನ್ನು ಮನೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದು ಊಟ ಹಾಕಿಸಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಅವರಿಂದ ಹಾಡಿಸಿ ಐವತ್ತು ರೂಪಾಯಿ ಕೊಟ್ಟು ಕಳುಹಿಸಿದ್ದೆ. ಅದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ  ನನ್ನ ಬಳಿ ಇದ್ದ ಕ್ಲಿಕ್-3 ಎಂಬ ಸಣ್ಣ ಕ್ಯಾವiರಕ್ಕೆ ಕಪ್ಪು ಬಿಳುಪಿನ ರೋಲ್ ಹಾಕಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದಿದ್ದೆ. ಅಂದು ಭಾನವಾರ. ನನ್ನೂರು ಕೊಪ್ಪದಲ್ಲಿ ಸಂತೆಯ ದಿನವಾದ್ದರಿಂದ ಜವರಯ್ಯ ದಂಪತಿಗಳು ಭಿಕ್ಷೆಗೋಸ್ಕರ ನನ್ನೂರಿಗೆ ಆಗಮಿಸಿದ್ದರು. ಮುಂದಿನ ಗುರುವಾರ ಮಂಡ್ಯ ನಗರದಲ್ಲಿ ಜಾನಪದ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಸಮಾರಂಭವೊಂದು ಏರ್ಪಾಟಾಗಿತ್ತು. ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಕಾಳೇಗೌಡ ನಾಗವಾರರು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವವರಿದ್ದರು. ಅವರ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಬಡದಂಪತಿಗಳ ಕುರಿತು ಲೇಖನ ಬರೆದರೆ ಹೇಗೆ? ಎಂಬ ಆಲೋಚನೆ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹೊಳೆಯಿತು. ಕೂಡಲೇ ಕೋಟಿಯವರಿಗೆ ದೂರವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದಾಗ, “ವಿವರವಾಗಿ ಬರೆಯಿರಿ ಜಗದೀಶ್. ಗುರುವಾರ ನಾಲ್ಕು ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಲೇಖನವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸೋಣಎಂದು ಭರವಸೆ ಇತ್ತರು. “ಹಾಡುವ ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ಗೂಡಿಲ್ಲಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿ ನಾನು ಬರೆದ ಲೇಖನವನ್ನು ಗುರುವಾರದಂದು ಆಂದೋಲನ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯ ಮುಖಪುಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿ ಎಲ್ಲರ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು. ದಿನ ತಂಬೂರಿ ಜವರಯ್ಯ ಮತ್ತು ಪತ್ನಿ ಇಬ್ಬರೂ ಪ್ರವಾಸಿ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾಳೇಗೌಡ ನಾಗವಾರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು, ನಾನು ನೀಡಿದ್ದ ಪತ್ರ ಹಾಗೂ ಆಂದೋಲನ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಜೊತೆ ಹೋಗುವ ವೇಳೆಗಾಗಲೇ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಓದಿದ್ದ ಗೌಡರು ದಂಪತಿಗಳಿಂದಶಿವನೆ ನಿನ್ನಾಟವ ಬಲ್ಲವರ್ಯಾರೋಎಂಬ ತತ್ವ ಪದವವನ್ನು ಹಾಡಿಸಿ ಅದನ್ನು ಕೇಳಿ ಅಚ್ಚರಿಗೊಂಡರು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಸಮಾರಂಭಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ದು ಅವರಿಂದ ಅದೇ ಪದವನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಾಡಿಸಿ, ತಮ್ಮ ಜೇಬಿನಿಂದ ಒಂದು ಸಾವಿರ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಿ ಕಳುಹಿಸಿದ್ದರು. ಘಟನೆ ನಡೆದ ಮೂರು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಅವರಿಗೆ ಜಾನಪದ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ವತಿಯಿಂದ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡಿ ದಿನ ನೂಕುತ್ತಿದ್ದ ಜವರಯ್ಯ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಆಕಾಶವಾಣಿ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡಲು ಅವಕಾಶ ದೊರೆಯತೊಡಗಿತು. ವರ್ಷ ತಂಬೂರಿ ಜವರಯ್ಯನಿಗೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ 2017 ಸಾಲಿನ ರಾಜ್ಯೋತ್ವವ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಕೂಡ ಲಭಿಸಿತು. ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಫೋನ್ ಮಾಡಿ, ಹೇಗಿದ್ದಿ ಜವರಯ್ಯಾ? ಎಂದು ಕೇಳಿದರೆ, ಅದೇ ವಿನಯದಿಂದ ಅಪ್ಪಟ ಮಂಡ್ಯದ ದೇಸಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಚೆನ್ನಾಗಿದ್ದೀನಿ ಸೋಮೆ, ನಿಮ್ಮೆಸ್ರು ಹೇಳ್ಕಂಡು ಅನ್ನ ಉಂಡ್ತಾ ಇವ್ನಿ ಸೋಮೆಎನ್ನುವಾಗ ನನ್ನ ಕಣ್ಣುಗಳು ಒದ್ದೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ದಿನ ರಾಜಶೇಖರ್ ಕೋಟಿಯವರು ತಮ್ಮ  ಮಾನವೀಯತೆ ಗುಣದಿಂದ ಜವರಯ್ಯನ ಕುರಿತ ಲೇಖನ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಫಲವಾಗಿ ಒಬ್ಬ ಕಲಾವಿದನ ಬದುಕು ಹಸನಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಇಂತಹ ನೂರಾರು ಅಮಾಯಕರಿಗೆ ರಾಜಶೇಖರ ಕೋಟಿಯವರು ನೆರವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡದ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಮಾನವೀಯ ಮುಖದ ಸ್ಪರ್ಶ ನೀಡಿದವರಲ್ಲಿ ಕೋಟಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯರು ಎಂದರೆ ಅತಿಶಯದ ಮಾತಾಗಲಾರದು.

ಚಿತ್ರಗಳು ಸೌಜನ್ಯ- ರಾಜಶೇಖರ ಕೋಟಿಯವರ ಚಿತ್ರಗಳು- ಹಿಂದೂ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ ಮತ್ತು ನಾಗಮಂಗಲ ಎಲ್.ಪ್ರಕಾಶ್, ತಂಬೂರಿ ಜವರಯ್ಯ ದಂಪತಿಗಳು- ಜಸ್ಟ್ ಕನ್ನಡ ಡಾಟ್.ಇನ್


ಶುಕ್ರವಾರ, ನವೆಂಬರ್ 17, 2017

ಕೇರಳದ ದೇಗುಲಗಳಲ್ಲಿ ದಲಿತ ಆರ್ಚಕರ ನೇಮಕ: ಸಂಭ್ರಮ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವ


ನಮ್ಮ ನೆರೆಯ ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿನ ಸರ್ಕಾರದ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಟ್ರಾಂವಂಕೂರ್ ಟೆಂಪಲ್ ಬೋರ್ಡ್ ಎಂಬ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯು  ದಕ್ಷಿಣ ಕೇರಳದಲ್ಲಿರುವ ದೇವಾಸ್ಥಾನಗಳ ಉಸ್ತುವಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮಂಡಳಿಯು ಕಳೆದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಯದುಕೃಷ್ಣನ್ ಎಂಬ ದಲಿತ ಯುವಕನನ್ನು ದೇವಸ್ಥಾನವೊಂದಕ್ಕೆ ಆರ್ಚಕನನ್ನಾಗಿ ನೇಮಕ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಹೊಸ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ದೇಗುಲಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು  ನಿರಾಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ಸಮುದಾಯದಿಂದ ಬಂದ ಯುವಕನೊಬ್ಬ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ನಾಲ್ಕು ಗಂಟೆಗೆ ಎದ್ದು ಸ್ಥಳಿಯ ನದಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ, ಶಿವನ ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ  ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾ; ಪಠಿಸುವ ಗಾಯತ್ರಿ ಮಂತ್ರವು ಅಲ್ಲಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಗಾಳಿಯೊಂದನ್ನು ಬೀಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ.
ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಸಂಚಲನ ಅಥವಾ ಬದಲಾವಣೆ ಎನ್ನಬಹುದಾದ ನೇಮಕ ಅಷ್ಟೇನು ತೃಪ್ತಿಕರ ಸಂಗತಿಯಲ್ಲವೆಂದು  ಅನಿಸಿದರೂ ಕೂಡ; ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಬದಲಾವಣೆಗೆ ನಾಂದಿಯಾಗಬಹುದೆಂಬ ಆಶಯವನ್ನು ನಾವು  ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದುತ್ರ್ರಿಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಚಾಲಕ್ಕುಡಿ ಎಂಬ ಊರಿನ ರವಿ ಮತ್ತು ಲೀಲಾ ಎಂಬ ದಲಿತ ವರ್ಗದ ಕೂಲಿಕಾರ ದಂಪತಿಗಳ ಪುತ್ರನಾದ ಯದುಕೃಷ್ಣನ್  ಸಂಸ್ಕತದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಯುವಕ. ಆನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ  ವೇದ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಎರ್ನಾಕುಲಂ ತಂತ್ರ ವಿದ್ಯಾ ಪೀಠಂಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯವನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿಕೊಂಡವನು.
ಕಳೆದ  ಒಂದು ತಿಂಗಳಿನಿಂದ ಯದುಕೃಷ್ಣನ್ ಕೇರಳದ ಪತನಾಮ್ತಿಪಟ್ಟ ಎಂಬ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೀಚರಿವೆಲಕ್ಕಡವು ಎಂಬ ಊರಿನಲ್ಲಿ 150 ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸವಿರುವ ಈಶ್ವರನ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಆರ್ಚಕನಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಜಾತಿಯ ತರತಮವಿಲ್ಲದೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಹುದ್ದೆಗೆ ಮುನ್ನ ಕೃಷ್ಣನ್ ಎರ್ನಾಕುಲಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಲಿಯಕುಲಂಗರ ಎಂಬ ಊರಿನ ದೇವಿ ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ ಐದು ವರ್ಷ ಆರ್ಚಕ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಅದಕ್ಕೂ ಐದು ವರ್ಷ ಸಂಸ್ಕತ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದನು. ಒಂದು ನೋವಿನ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ, ದಲಿತ ಯುವಕನ ವೇಷ ಮತ್ತು ಆತನ ಶರೀರದ ಮೇಲಿರುವ ಜನಿವಾರ ಹಾಗೂ ವಿಭೂತಿ, ಶ್ರೀಗಂಧದ ಮುದ್ರೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಯಾವದೇ ರೀತಿಯ  ದಲಿತ ಅಸ್ಮಿತೆ ಚಹರೆಗಳು ಕಂಡು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆ ದಲಿತನನ್ನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯಕ್ಕೇರಿಸುವ ಹುನ್ನಾರವೇನೋ? ಎಂಬಂತೆ  ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಯದುಕೃಷ್ಣನ್ ಒಬ್ಬ ದಲಿತನಾಗಿ, ಯಾವುದೇ ಸಂಸ್ಕøತದ ವೇದ ಮಂತ್ರಗಳ ಘೋಷಣೆಗಳಿಲ್ಲದೆ, ನಮ್ಮ ಹಿರೆಮಗಳೂರ್ ಕಣ್ಣನ್ ಅಚ್ಚ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಹಿರೇಮಗಳೂರಿನ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ  ಮಾತೃ ಭಾಷೆ ಮಲೆಯಾಳಂನಲ್ಲಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವಂತಾದರೆ, ಸರ್ಕಾರದ ನೇಮಕಾತಿಗೂ ಅರ್ಥ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೂ ಕೂಡ ಅಶ್ಪøಶ್ಯತೆ ಕುರಿತಂತೆ ಅತ್ಯಂತ ಹೇಯವಾದ ಮತ್ತು ಹೀನವಾದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಒಂದು ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ನಾವು ಮುಕ್ತ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಸ್ವಾಗತಿಸಲೇಬೇಕು. ಏಕೆಂದರೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಹಾಯಾನವು ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಹಾಗೂ ದಿಟ್ಟ ಹೆಜ್ಜೆಯಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.
ಕೇರಳದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿನ ನಂಬೂದರಿಗಳು, ನಾಯುರ್ಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಷತ್ರಿಯರು ಹಾಗೂ ತಿರುವಾಂಕೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ ದೊರೆಗಳು ಶತ ಶತಮಾನಗಳುದ್ದಕ್ಕೂ ಅಲ್ಲಿನ ಇಳವರ್, ನಾಡಾರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ದಲಿತ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗದ ಜನರನ್ನು ಕ್ರೂರವಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಂತೆ ನಡೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ದಲಿತರು ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಉಗುಳಬಾರದು ಎಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಕುತ್ತಿಗೆಗೆ ಮಣ್ಣಿನ ಮಡಕೆಯನ್ನು ನೇತು ಹಾಕುವುದರ ಜೊತೆ, ನಡೆದಾಡುವ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಹೆಜ್ಜೆಯ ಗುರುತುಗಳು ಮೂಡಬಾರದು ಎಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಅವರ ಸೊಂಟದ ಹಿಂಭಾಗಕ್ಕೆ ತೆಂಗಿನ ಕಡ್ಡಿಗಳ ಪೊರಕೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ನಿಯಮವನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಗಿತ್ತು. ಇದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಕೀಳು ಜಾತಿಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಸೊಂಟದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ತೊಡುವಂತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅತ್ಯಂತ ಕ್ರೌರ್ಯ ಎನ್ನಬಹುದಾದ ಇಂತಹ ಅಮಾನುಷ ನಡುವಳಿಕೆಗಳು ತಿರುವಾಂಕರ್ ಸಂಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಗತಿ. ಕ್ರೈಸ್ತ ಸಮುದಾಯದ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಎದೆಯನ್ನು ಸೆರಗಿನಿಂದ  ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳದಂತೆ  ಕುಪ್ಪುಸಂ ಅಂದರೆ ರವಿಕೆ ತೊಡುವುದಕ್ಕೆ ರಿಯಾಯಿತಿ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲವು ವರ್ಗಗಳಿಂದಮುಲP್ಪರಂಅಂದರೆ, ಮೊಲೆ ತೆರಿಗೆ ಎಂದು ವಸೂಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಘನತೆ ಮತ್ತು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಕಸಿಯುವಂತಹ ಅಮಾನುಷ ಪದ್ಧತಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಕೆಳಜಾತಿಯ ಧೀರ ಮಹಿಳೆ ನಂಗೇಲಿ ಎಂಬಾಕೆ 1803 ರಲ್ಲಿ ತೋರಿದ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಇಡೀ ಜಗತ್ತು ಬೆಚ್ಚಿ ಬೀಳುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. “ನಾನು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಕುಪ್ಪುಸ ತೊಡುತ್ತೇನೆ. ಮೊಲೆ ತೆರಿಗೆ ಕೊಡಲು ಸಿದ್ಧಳಿದ್ದೀನಿ. ತೆರಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಮನೆಗೆ ಬನ್ನಿಎಂದು ಸಂಸ್ಥಾನದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಆಹ್ವಾನವಿತ್ತ ಆಕೆಯು, ತೆರಿಗೆ ವಸೂಲಿಗಾಗಿ  ಮನೆ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಬಂದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ತನ್ನೆರೆಡು ಸ್ತನಗಳನ್ನು ಹರಿತವಾದ ಚಾಕುವಿನಿಂದ ಕತ್ತರಿಸಿ, ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಕೈಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಇದು ನನ್ನ ಮೊಲೆ ತೆರಿಗೆ ಎಂದು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿ, ತೀವ್ರವಾದ ರಕ್ತಸ್ರಾವದಿಂದ ನಂಗೇಲಿ ಮೃತಪಟ್ಟಳು. ಪತ್ನಿಯ ಸಾವಿನಿಂದ ಕಂಗೆಟ್ಟ ಚಿರುಕಂದನ್ ಎಂಬ ಅವಳ ಪತಿಯೂ ಸಹ ಪತ್ನಿಯ ಚಿತೆಗೆ ಹಾರಿ ಪ್ರಾಣ ಕಳೆದುಕೊಂಡನು. ದಲಿತ ದಂಪತಿಗಳು ತೋರಿದ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯು ಇಡೀ  ನಾಗರೀಕ ಜಗತ್ತನ್ನು  ಸಂಪ್ರದಾಯ ಅಥವಾ ಪದ್ಧತಿಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅಲಿಖಿತ ನಿಯಮಗಳ ಕುರಿತು ಮರುಚಿಂತೆನೆಗೆ ದೂಡಿತು. ಇದರ ಫಲವೆಂಬಂತೆ ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಅಯ್ಯನ್ ಕಾಳಿ ಮತ್ತು ನಾರಾಯಣಗುರು ಹಾಗೂ ವಿ.ಟಿ. ಭರತಾದ್ರಿಪಾಡ್ಮುಂತಾದ ಸಮಾಜ ಸುಧಾಕರು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.

ಕೇರಳದ ದಲಿತರಿಗೆ ಸ್ವಾಭಿಮಾನದ ಬದುಕನ್ನು ಕಲಿಸಿಕೊಟ್ಟವರಲ್ಲಿ ಅಯ್ಯನ್ ಕಾಳಿ ಪ್ರಮುಖರು. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಗೆ ಇದ್ದ ಸ್ವಾಭಿಮಾನ ಮತ್ತು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಎರಡನ್ನೂ ಹೊಂದಿದ್ದ ಅಯ್ಯನ್ ಕಾಳಿಯವರನ್ನು ಕೇರಳದ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ತಿರುವನಂತಪುರದ ಸಮೀಪದ ವೆಂಗನೂರು ಎಂಬಲ್ಲಿ ಪುಲಯರ್ ಎಂಬ ದಲಿತ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಜಾತಿಯಲ್ಲಿ 1863 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಅಯ್ಯನ್ ಕಾಳಿಯವರ ಕುಟುಂಬ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಐದು ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಕ್ರೈಸ್ತ ಮಿಷನರಿ ಶಾಲೆಯ ಮೂಲಕ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ತೆರೆದುಕೊಂಡ ಅಯ್ಯನ್ ಕಾಳಿಯವರು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿದ್ದ ಜಾತಿಯ ಅಸಮಾನತೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಸಿಡಿದೆದ್ದರು. ಹಳ್ಳಿ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ತೆರಳಿ ಹಾಡು, ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಳ ಮೂಲಕ ಮೇಲ್ಜಾತಿಯವರ ಜಾತಿ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದರು. ಇದು ಸಾಲದೆಂಬಂತೆ ಕೆಳಜಾತಿಯವರು ಸೊಂಟದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಉಡುಪು ಧರಿಸಬಾರದು ಎಂಬ ನಿಯಮವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ, ನಾಯರ್ ಗಳಂತೆ ಮೈ ತುಂಬಾ ವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸಿ, ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು, ಕೆಳಜಾತಿಯವರಿಗೆ ನಿಷೇಧ ಹೇರಿದ್ದ ರಾಜಬೀದಿ ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಿ ಅಂದಿನ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟೀಷರ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ತಿರುವಾಂಕೂರು ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬಿಸಿ ಮುಟ್ಟಿಸಿರು. 1941 ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದ ಅಯ್ಯನ್ ಕಾಳಿಯವರು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವದ ಟ್ರಾಂವಂಕೂರ್ ವಿಧಾನ ಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಜೀವನ ಪೂರ್ತಿ ದಲಿತೋದ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಶ್ರಮಿಸಿದ ಇವರನ್ನು ಕೇರಳದ ಜನತೆ ಮಹಾತ್ಮ ಅಯ್ಯನ್ ಕಾಳಿ ಎಂದು ಗೌರವದಿಂದ ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ 1924-25 ರಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಿಗೆ ಹರಿಜನರ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿ; ತಿರುವಾಂಕೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ  ಚಳುವಳಿ ನಡೆಸಿ, ಎರಡು ಬಾರಿ ಬಂಧನಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ ಪೆರಿಯಾರ್ ಹಾಗೂ ವೈಕಂ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಎಂದು ಹೆಸರಾದ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲ ಸೂಚಿಸಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಇವರೆಲ್ಲರನ್ನು ನಾವು ಮರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ.
ಕೇರಳದ ಆಧುನಿಕ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಜಾತಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿ, ಇಡೀ ಬದುಕನ್ನು ದಲಿತರ ಏಳಿಗೆಗಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಿದ ವಿ.ಟಿ.ಭರತಾದ್ರಿಪಾಡ್ ಅವರ ಹೋರಾಟದ ಬದುಕು ಅಸಮಾನ್ಯವಾದುದು. “ ಗಾಯಿತ್ರಿ ಮಂತ್ರ ಜಪಿಸಿದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಮೈ ಮೇಲೆ ಜನಿವಾರ ಹಾಕಿಕೊಂಡು, ಶ್ವೇತ ವರ್ಣದ ಶುಭ್ರ ವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸಿದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಯಾರೊಬ್ಬರೂ ನೈಪಣ್ಯತೆಯ ಮತ್ತು ಒಳ್ಳೆಯ ವ್ಯೆಕ್ತಿಯಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲಎಂದು ಸಾರಿದ ಇವರು ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಣೆಗಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಾ, ಹಲವಾರು ಶಿಷ್ಯರನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿದರು. ಅಂತಹವರಲ್ಲಿ ಕೇರಳದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ .ಎಂ.ಎಸ್. ನಂಬೂದರಿಪಾಡ್ ಒಬ್ಬರು. ಇವರ ನನ್ನ ಕನಸು ಮತ್ತು ಕಣ್ಣೀರುಎಂಬ ಆತ್ಮಕಥನವು ಆಕ್ಸ್ಪರ್ಡ್ ಯೂನಿರ್ವಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್ ನಿಂದಮೈ ಟಿಯರ್ಸ್; ಮೈ ಡ್ರೀಮ್ಸ್ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಕಲ್ಲಿಕೋಟೆ ಸಮೀಪದ ಫರೂಕಿ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜಿನ ಉಪನ್ಯಾಸಕ ಮನ್ಮಥನ್ ಎಂಬುವರು ಕಳೆದ ವರ್ಷ  ಇವರ ಕುರಿತು ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಿ ಪಿ.ಹೆಚ್.ಡಿ. ಪದವಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ.
ಇಂತಹ ಮಹಾನುಭವರ ಶ್ರಮದ ಬೆವರು ಮತ್ತು ಕಣ್ಣಿರಿನ ಫಲವೆಂಬಂತೆ ಇಂದು ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ದಲಿತರನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಾಜವೊಂದು ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಭವಿಷ್ಯ ಕುರಿತಂತೆ ಆಶಾದಾಯಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಎನ್ನಬಹುದು.

( ಕರಾವಳಿ ಮುಂಜಾವು ಪತ್ರಿಕೆಯ “ಜಗದಗಲ” ಅಂಕಣ ಬರಹ)