ನಕ್ಸಲ್ ಇತಿಹಾಸದ ಸಮರ್ಥ ಅನಾವರಣ

                      ನಕ್ಸಲ್ ಇತಿಹಾಸದ ಸಮರ್ಥ ಅನಾವರಣ.

                                                            ಡಾ. ಕಿರಣ್ ಎಂ. ಗಾಜನೂರು

                                            ಎಂದೂ ಮುಗಿಯದ ಯುದ್ಧ ( ಭಾರತದ ನಕ್ಸಲ್ ಇತಿಹಾಸದ ಕಥನ)

                                            ಲೇ: ಡಾ.ಎನ್.ಜಗದೀಶ್ ಕೊಪ್ಪ.

                                           ಪ್ರಕಾಶಕರು: ಸಪ್ನ ಬುಕ್ ಹೌಸ್, ಬೆಂಗಳೂರು

                                           ಬೆಲೆ; 130/ ರೂಪಾಯಿಗಳು.

ಇಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಸಹೋದರ/ತಣ್ಣಗೆ ನಿದ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ/ಭಾರವಾದ ಎದೆಯೊಳಗೆ/ಜೋಲು ಮೋರೆ ಹೊತ್ತು/ಅವನ ಬಳಿ ನಿಲ್ಲಬೇಡ/ಎಲ್ಲರ ಮುಖದಲ್ಲಿನ/ನಗುವಿಗಾಗಿ ಹಂಬಲಿಸಿ/ಪ್ರಾಣ ತೆತ್ತವನು ಅವನು.

ಹೂವಿನಿಂದ ಶರೀರವನ್ನು/ಅಲಂಕರಿಸಬೇಡ ಗೆಳೆಯ/ಹೂವಿಗೆಕೆ? ಹೂವಿನ/ಅಲಂಕಾರ?/ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ, ಎದೆಯೋಳಗೆ/ಅವನನ್ನು ಹುಗಿದಿಟ್ಟುಕೊ/ನಿನ್ನ ಹೃದಯದ ಪಕ್ಷಿ/ರೆಕ್ಕೆ ಬಿಚ್ಚಿ ಹಾರುವುದನ್ನ,/ಮಲಗಿರುವ ನಿನ್ನಾತ್ಮ/ಎಚ್ಚರವಾಗುವುದನ್ನ/ನೀನು ಕಾಣುವೆ.

ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ/ಒಂದು ಹನಿ ಕಣ್ಣಿರು/ಒಂದು ತೊಟ್ಟು ರಕ್ತವನ್ನು/ಇಲ್ಲಿ ಸುರಿಸು.

ಡಾ.ಜಗದೀಶ್ ಕೊಪ್ಪ ಅವರ “ಎಂದೂ ಮುಗಿಯದ ಯುದ್ಧ” ಎಂಬ ಭಾರತದ ನಕ್ಸಲ್ ಕಥನದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ 204 ಪುಟಗಳ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವುದು 1972 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ನಕ್ಸಲ್ ಚಳುವಳಿಯ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ, ಲಕ್ಷಾಂತರ ಅದಿವಾಸಿಗಳ ಬದುಕಿಗೆ ಹೋರಾಟದ ಮೂಲಕ ಬೆಳಕನ್ನು, ಭರವಸೆಯ ದಾರಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದ ಚಾರು ಮಜಂದಾರ್ ಸಾವಿನ ನಂತರ ಕೊಲ್ಕತ್ತ ನಗರದ ಸೇರೆಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅವನ ಸಂಗಡಿಗರು ತಮ್ಮನ್ನು ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕೋಣೆಯ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಇದ್ದಿಲಿನಿಂದ ಬರೆದ ಮೇಲಿನ ಕವಿತೆಯೊಂದಿಗೆ. ಇದೊಂದು ಘಟನೆ ಸಾಕು ಭಾರತದ ನಕ್ಸಲ್ ಇತಿಹಾಸವೆಂಬ ರಕ್ತ ಸಿಕ್ತ ಅಧ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದವರ ಬದ್ಧತೆ ಅರಿವಾಗಲು ಹಾಗಂದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ  ಇಡೀ ಪುಸ್ತಕಕದ ಮೂಲ ಉದ್ದೇಶ ಭಾರತದ ನಕ್ಸಲ್ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಉನ್ಮಾದದ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸುವ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಎಂದು ನಾವ್ಯಾರಾದರು ಯೋಚಿಸಿದರೆ ಅದು ಖಂಡಿತ ತಪ್ಪಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಒಂದು  ಪುಸ್ತಕ ಬರೆಯಲು ಡಾ.ಜಗದೀಶ್ ಕೊಪ್ಪ ಅವರಿಗಿದ್ದ ಮೂಲ ಉದ್ದೇಶ ಮತ್ತು ಪ್ರೇರಣೆ ಭಾರತದ ಸಮಕಾಲಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಡತನ ಮತ್ತು ಹಿಂಸೆಯ ನಡುವೆ ಸಂಬಂಧವಿರಬಹುದೆ? ಎಂಬ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಬಹುಮುಖ್ಯಕಾರಣ ಅವರೆ ನಮೂದಿಸುವಂತೆ ದೆಹಲಿಯ ಜವಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ವಿ.ವಿ. ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಕತ್ತ ನಗರದ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು, ಇವರಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸ್ನಾತಕೋÀತ್ತರ ಪದವೀಧರರು ನಕ್ಸಲ್ ಸಂಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಸೇರಿ ಕೈಗೆ ಬಂದೂಕ ಎತ್ತಿಕೊಂಡಿದ್ದು. ಹಾಗೆ ನೋಡುವುದಾದರೆ ನಕ್ಸಲ್ ಸಂಘಟನೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಜೊತೆಗೆ ಧರ್ಮದ ಅಮಲಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಭಕ್ತಿಯ ಉನ್ಮಾದವಾಗಲಿ ಸಿಗುವ ತಾಣವೂ ಅದಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ನಕ್ಸಲ್ ಸಂಘಟನೆಗೆ ಐ.ಎ.ಎಸ್ ಮತ್ತು ಐ.ಪಿ.ಎಸ್ ನಂತಹ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮಕ್ಕಳು ಕೂಡ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿದ್ದರು. ಈ ಅಂಶ ಅವರಲ್ಲಿ ಆತಂಕ ಮತ್ತು ಕುತೂಹಲಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿ ಕೊನೆಗೆ ಅದು ಭಾರತದ ನಕ್ಸಲ್ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗುರುತಿಸುವ “ಎಂದೂ ಮುಗಿಯದ ಯುದ್ಧ” ಬರವಣಿಗೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮುಂದುವರಿದು ಅರಣ್ಯದ ಮಧ್ಯದ ಅದಿವಾಸಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ದೇಶದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ವಿದ್ಯಾಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನೂರಾರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಈ ಚಳುವಳಿಗೆ ಸೂಜಿಗಲ್ಲಿನಂತೆ ಸೆಳೆದ ಅಂಶ ಯಾವುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಹೊರಟರೆ, ಆ ಪಯಣ ನಮ್ಮನ್ನು ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೂಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳಂತೆ ಬದುಕುತ್ತಾ ಅರಣ್ಯಾಧಿಕಾರಿ, ಪೊಲೀಸರು, ಜಮೀನ್ದಾರರು ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರಿಂದ ನಿರಂತರ ಶೋಷಣೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾದ ಅನಕ್ಷರಸ್ತ ಆದಿವಾಸಿಗಳ ಯಾತನಾದಾಯಕ ಬದುಕಿಗೆ ನಮ್ಮನ್ನು ತಂದು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಒಟ್ಟು 12 ಅಧ್ಯಾಯಗಳಿರುವ ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಧ್ಯಾಯವು ಭಾರತದದ ನಕ್ಸಲ್ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಸಮಾಜಿಕ ಅಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರದ ನಿಲುವುಗಳನ್ನು ಪೋಲಿಸರ ಕ್ರೌರ್ಯವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾ ಸಾಗುತ್ತದೆ ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ದಾಖಲೆಗಳು ನಕ್ಸಲ್ ಚಳುವಳಿಯ ಪ್ರಾರಂಭವನ್ನು 1967 ರ ಮೇ ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಸಿಲಿಗುರಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ನಕ್ಸಲ್‍ಬಾರಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ರೈತರು, ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಕೂಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಹಾಗೂ ಜಮೀನ್ದಾರರ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಸಂಘರ್ಷದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಇದು ಅರ್ಧಸತ್ಯ ಮಾತ್ರ. ನಿಜವಾದ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟದ ಮೂಲ ಬೇರುಗಳು ಆಂಧ್ರದ ಶ್ರೀಕಾಕುಳಂ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಶ್ರೀಕಾಕುಳಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಾರ್ವತಿಪುರ ಎಂಬ ತಾಲ್ಲೂಕು ಕೇಂದ್ರ  ದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಪಥಮ ಬಾರಿಗೆ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಿದ ನೆಲ. ಸಿಲಿಗುರಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ನಕ್ಸಲ್ ಬಾರಿಯಲ್ಲಿ ಹೋರಾಟ ಆರಂಭಗೊಂಡಿದ್ದು 1967ರಲ್ಲಿ. ಆದರೆ, ಅದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ 1961 ರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ್ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ ಹಂಗಿಲ್ಲದೆ ಇಲ್ಲಿನ ಗಿರಿಜನರು ಜಮೀನ್ದಾರರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರು. 1967 ರ ನಂತರ ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬೇಟಿ ನೀಡಿದ ಚಾರು ಮುಜಂದಾರ್, ಇಲ್ಲಿನ ಹೋರಾಟದ ಅಸ್ತಿ ಪಂಜರಕ್ಕೆ ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ್ ವಿಚಾರಗಳ, ಮಾಂಸ ಮತ್ತು ಮಜ್ಜೆಯನ್ನು ತುಂಬುವುದರ ಮೂಲಕ ಕ್ರಾಂತಿಗೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಿದ. ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನು ಡಾ.ಜಗದೀಶ್ ಕೊಪ್ಪ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕಾರ್ಲ್‍ಮಾಕ್ರ್ಸ್ ದುಡಿಯುವ ವರ್ಗದ ಬಗ್ಗೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ಕಾಳಜಿಯಿಂದ ಪ್ರೇರಿತನಾಗಿದ್ದ ಚಾರು ತನ್ನ ಕಣ್ಣ ಮುಂದೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳನ್ನು ತೀರ ಹತ್ತಿರದಿಂದ ಗಮನಿಸತೊಡಗಿದ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಭಟಿಸತೊಡಗಿದ. ಚಾರು 1962 ರಿಂದ 1966 ರ ವರೆಗೆ ನಿರಂತರ ವರ್ಗ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಜೈಲು ಸೇರಬೇಕಾಯಿತು. ಒಮ್ಮೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಸರ್ಕಾರ ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ್ ಪಕ್ಷÀವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದಾಗ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಲುವÀನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿ ಜೈಲು ಸೇರಿದ ಮತ್ತೂಬ್ಬ ಪ್ರಭಾವಿ ಹೋರಾಟಗಾರ ಕನುಸನ್ಯಾಲ್ ಜಲುಪಗುರಿಯ ಸೆÀರೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ಚಾರುಮುಜಂದಾರ್‍ನನ್ನು ಬೇಟಿಯಾಗುವುದರ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟದ ಇತಿಹಾಸಕ್ಕೆ  ಹೊಸ ಆಯಾಮವೊಂದನ್ನು ದೊರಕಿತು

ಕಮ್ಯೂನಿಷ್ಟ್ ವಿಚಾರಧಾರೆ ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಚಾರುಮುಜಂದಾರ್, ಕನುಸನ್ಯಾಲ್ ಗೆಳೆಯರಾದ ಮೇಲೆ ಕೃಷಿ ಕೂಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಹೊಸ ರೂಪ ಕೊಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಹತ್ತಾರು ವರ್ಷ ಕೇವಲ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮತ್ತು ಬಂಧನದಿಂದ ದುಡಿಯುವ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಯ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನ ಮನಗಂಡ ಈ ಇಬ್ಬರು ಗೆಳೆಯರು ನೇರಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ (ಆiಡಿeಛಿಣ ಂಛಿಣioಟಿ) ನಡೆಸಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರು. ಚಾರುವಿನ ಅವೇಶ ಹೇಗಿತ್ತು ಎಂದರೆ “ವರ್ಗವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪೋಷಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವ ಧನದಾಹಿ ಶ್ರೀಮಂತರು ಮತ್ತು ಜಮೀನ್ದಾರರ ಬಿಸಿ ನೆತ್ತರಿನಲ್ಲಿ ಕೈ ಅದ್ದಲಾರದ ವ್ಯಕ್ತಿ ನಮ್ಮ ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನಾಗಿ ಇರಲು ಅನರ್ಹ” ಎಂಬ ಚಾರು ಮುಜಂದಾರನ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಹೇಳಿಕೆ ಹಲವು ಆಕ್ಷಪೇಣೆಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಿಗೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯ ಮಾತಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು. ಚಾರುವಿನ ಈ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಪ್ರೇರೆಪಿತರಾದ ಮಾವೂವಾದಿಗಳು ಘೋಷಿತ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಎಂಬ ಮಾವೋನ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಅಕ್ಷರಶ ಪ್ರಯೋಗಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇದು ಮೊದಲ ಹಂತದ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯನ್ನು ಹಾಡಿತು ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನು ಡಾ.ಜಗದೀಶ್ ಕೊಪ್ಪ ಅವರು ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಅಂತ್ಯಂತ ವಿವರವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಾರೆ ಇದಲ್ಲದೆ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟದ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾರೆ ಚಳುವಳಿ ಕಂಡ ಎಳುಬಿಳುಗಳನ್ನು, ಸೈಂಧಾಂತಿಕ ಭಿನ್ನತೆಗಳನ್ನು, ಹೋರಾಟಗಾರರಲ್ಲಿಯೇ ನಿರ್ಮಾಣವಾದ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು, ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ವಿಂಗಡಣಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಹಂತದ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ.

ನಂತರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ 1972 ರ ಜುಲೈ 16 ರಂದು. ಕೊಲ್ಕತ್ತ ನಗರದ ರಹಸ್ಯ ಸ್ಥಳವೊಂದರಲ್ಲಿ ಚಾರುವನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ ಲಾಲ್‍ಬಜಾರ್ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗೆ ಕರೆತಂದ ಪೊಲೀಸರು, ವಿಚಾರಣೆಯ ನೆಪದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ 12 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆ ನೀಡಿ ಜುಲೈ 28 ರ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿ ಒಂದುಗಂಟೆಗೆ ಆತನನ್ನು ಕೊಂದು ಹಾಕಿದ್ದರು. ಪೊಲೀಸ್ ಕಸ್ಟಡಿಯಲ್ಲಿದ್ದ 12 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ವಕೀಲರಿಗಾಗಲಿ, ಚಾರುವಿನ ಗೆಳೆಯರಿಗಾಗಲಿ, ಅಥವಾ ಆತನÀ ಬಂಧುಗಳಿಗಾಗಲಿ ಪೊಲೀಸರು ಭೇಟಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಿಲ್ಲ. ಜುಲೈ 28 ರ ನಡುರಾತ್ರಿ ಚಾರುಮುಜಂದಾರ್ ಅಸುನೀಗಿದಾಗ, ಮರಣೋತ್ತರ ಶವ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಮಾಡದೆ, ಅವನ ಬಂಧುಗಳನ್ನು ಠಾಣೆಗೆ ಕರೆಸಿದ ಪೊಲೀಸರು 29 ರ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ನಾಲ್ಕು ಗಂಟೆಯೊಳಗೆ ಹೊರ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಸುದ್ಧಿಯಾಗದಂತೆ  ಅಂತ್ಯ ಕ್ರಿಯೆ ನೆರವೇರಿಸಿಬಿಟ್ಟರು. ಆಗರ್ಭ ಶ್ರೀಮಂತ ಜಮೀನ್ದಾರ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ, ಭೂರಹಿತ ಬಡವರಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಾ, ಬಡವನಂತೆ ಬದುಕಿದ ಚಾರು ಮುಜಂದಾರ್ ತನ್ನ ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅನಾಮಿಕನಂತೆ ಪೊಲೀಸರ ಹಿಂಸೆಯ ನಡುವೆ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಕುಡಿಯಲು ಒಂದು ಲೋಟ ನೀರು ಸಿಗದೆ ಪ್ರಾಣ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದು ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟದ ವಿಪರ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ವರ್ತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಕ್ಸಲರು ಪೊಲೀಸರ ಮೇಲೆ ಮುಗಿಬಿದ್ದು ಏಕೆ ಅವರನ್ನು ನಿರ್ಧಯವಾಗಿ  ಕೊಲ್ಲುತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳುವವರಿಗೆ, ಚಾರುವಿನ ಅಮಾನುಷವಾದ ಸಾವಿನಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಉತ್ತರ ಅಡಗಿದೆ. ಎಂಬ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಜಗದೀಶ್ ಕೊಪ್ಪ ಅವರು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ನಾಯಕರ ಹತ್ಯೆಯ ಮೂಲಕ ಚಳುವಳಿಯ ಬೇರು ಕಿತ್ತೊಗೆಯಬಹುದೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಗಂಡಾಂತರ ಕಾದಿತ್ತು. ಏಕೆಂದರೆ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಟದ ಜ್ವಾಲೆ ಆ ಕ್ಷಣಕ್ಕೆ  ನಂದಿ ಹೋದಂತೆ ಗೋಚರಿಸಿದರೂ, ಅದು ಆರಿ ಹೋಗುವ ಮುನ್ನ ನೆರೆಯ ಬಿಹಾರ ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶ, ಒರಿಸ್ಸಾ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೆಶ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಅಗ್ನಿ ಸ್ಪರ್ಶ ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಕಾಡ್ಗಿಚ್ಚಿನಂತೆ ಹರಡಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿತ್ತು.

ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಚಾರು ಮುಜುಂದಾರನ ನಿಧನನಾನಂತರ ಹಲವು ಬಣಗಳಾಗಿ ಸಿಡಿದುಹೋದ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟ, 1971 ರಿಂದ 1980 ರ ವರೆಗೆ ನಿರಂತ ಒಂಬತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಾಯಕರ ತಾತ್ವಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗೆ ತರಬೇಕಾದ ಪ್ರಯೋಗಗಳ ಕುರಿತ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯದಿಂದ ನಲುಗಿ ತನ್ನ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಾಮಥ್ರ್ಯವನ್ನು ಕುಂದಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಆದರೆ,  1980 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೇ ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾಸಮರ ದಳಂ (ಪೀಪಲ್ಸ್ ವಾರ್ ಗ್ರೂಫ್) ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ತಲೆ ಎತ್ತಿ ನಿಂತಿತು. ಇದನ್ನು ನಕ್ಸಲ್ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಹಂತದ ಹೋರಾಟ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಹೋರಾಟದ  ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರೆಂದರೆ, ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ, ಸತ್ಯಮೂರ್ತಿ, ಕಿಶನ್ ಜಿ, ರಾಜೇಂದ್ರಕುಮಾರ್ ಭಾಸ್ಕರ್ ,ಸಾಕೇತ್ ರಾಜನ್. ಸುನೀತ್ ಕುಮಾರ್ ಘೋಷ್, ಗಣಪತಿ, ರಾಮಕೃಷ್ಣ, ರಾಜ್ ಕುಮಾರ್ ಅಲಿಯಾಸ್ ಅಜಾದ್, ವೇಣು ಮುಂತಾದವರು ಎಂಬದನ್ನು ಲೇಖಕರು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಭಾರತದ ಎರಡನೇಯ ಹಂತದ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟ ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ, ಸತ್ಯಮೂರ್ತಿ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಶಿಕ್ಷಕರಿಂದ 80ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾ ಸಮರ ದಳಂ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನೆರೆಯ ಆಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು ಈ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಹಲವಾರು ಅಯಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಅಂತ್ಯಂತ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಮಾಹಿತಿಯೊಂದಿಗೆ ಲೇಖಕರು ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ  ಅರಣ್ಯವಾಸಿಗಳ ನಡುವೆ “ಗಾಂಧಿವಾದಿ” ಎಂದೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿದ್ದ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ನಕ್ಸಲ್ ನಾಯಕ 10ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ರಾಜ್ಯಗಳ ನಕ್ಸಲರ ಅರಾಧ್ಯ ದೈವ 76 ವರ್ಷದ ಕೊಬದ್ ಗಾಂಡಿಯನ್ನು ಆಂಧ್ರ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಪೋಲಿಸರು ಜಂಟಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಿ ಬಂಧಿಸಿದ್ದು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಕೇತ್ ರಾಜನ್ ಅವರ ಪತ್ನಿ “ಪ್ರಜಾವಿಮುಕ್ತಿ” ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕಿಯು ಆಗಿದ್ದ ರಾಜೇಶ್ವರಿ ಅವರನ್ನು 2001 ಮಾರ್ಚ್ 20 ರಂದು ಆಂಧ್ರದ ಪೂರ್ವಗೋಧಾವರಿಯ ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಎನ್‍ಕೌಂಟರ್ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಕೊಂದದ್ದು ಮತ್ತು ನಕ್ಸಲ್ ಮತ್ತು ಪೋಲಿಸರ ಕಾದಾಟದಲ್ಲಿ ಅದಿವಾಸಿ ಮಹಿಳೆಯ ಸಾವು ಎಂದು ಸಮರ್ಥಿಸಿದ್ದು. ಅದಿವಾಸಿಗಳ ಯಾತನಾದಾಯಕ ಜೀವನ, ಆಂಧ್ರ ಪೋಲಿಸರ ಕ್ರೌರ್ಯ, ಮತ್ತು ಜಮಿನ್ದಾರರ ಹಿಂಸೆ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಾಚಾರಗಳು,  ಪ್ರಭುತ್ವದ ದಮನಕಾರಿ ನೀತಿಗಳು ಎರಡನೇ ಹಂತದ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿದವು ಎಂದು ವಿವರಿಸುವ ಲೇಖಕರು ನಕ್ಸಲ್ ಚಳುವಳಿಯ ಭಾಗವಾದ  ಪ್ರಥಮಬಾರಿಗೆ ಮೇಲ್ವರ್ಗದ ಜನಕ್ಕೆ ಬಹಿಷ್ಕಾರ ಹಾಕಿದ “ಜಾಗ್ತಿಯಾಳ್ ಯಾತ್ರೆ” ಆಂಧ್ರ ಪದೇಶದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿರುವುದನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. 80 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರ ನೆಲವನ್ನು ಕೆಂದ್ರವಾಗಿಸಿಕೊಂಡ ಪ್ರಜಾ ಸಮರ ದಳಂ ಹೆಸರಿನ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಭ್ರಷ್ಟತೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲುದಾರರಾದ ಗೋಧಾವರಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಜಮಿನ್ದಾರು, ಪೋಲಿಸರು, ಅರಣ್ಯಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರರನ್ನು ನಡುಗಿಸಿತ್ತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ಆಂಧ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಂತೆ ಭೂ-ಮಾಲಿಕರಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ 80 ಸಾವಿರ ಎಕರೆ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಮತ್ತು 1 ಲಕ್ಷ 20 ಸಾವಿರ ಎಕರೆ ಅರಣ್ಯ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಭೂ-ರಹಿತ ದಲಿತರು ಕೃಷಿ ಕೂಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಕಮ್ಯುನಿಷ್ಟ್ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಹಂಚಿದ್ದರು ಜೋತೆಗೆ ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ 15 ರೂಪಾಯಿ ಇದ್ದ ಕೂಲಿ ದರವನ್ನು 25 ರೂಪಾಯಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮೆಡ್‍ಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದರು ಈ ಘಟನೆಗಳಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಜನ ಬೆಂಬಲಗಳಿಸಿದ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟ ಜನನಾಟ್ಯಮಂಡಳಿ ಮುಂತಾದ ಸಾಂಸ್ಕøತಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹೆಚ್ಚು ಜನ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಜೋತೆಗೆ ದಲಿತರ ಆದಿವಾಸಿಗಳ ನೋವನ್ನೆ ಹಾಡಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ ಗದ್ದಾರ್‍ರಂತಹ ಪ್ರತಿಭೆಯ ಅನಾವರಣಕ್ಕೆ ವೇದಿಕೆಯಾಯಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ಲೇಖಕರು ಅಂತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ ಇದಲ್ಲದೆ ಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯನವರು  ‘ಒಬ್ಬ ರೈತ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ದುಡಿಮೆ ಮಾಡುವಾಗ ಅನಾವಶ್ಯಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಗೆ ತೊಂದರೆ ಕೊಡುವ ಕಳೆಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತು ಬಿಸಾಕುತ್ತಾನೆ. ವಿಷಕಾರಿಯಲ್ಲದ ಹಾವುಗಳು ಕಂಡು ಬಂದರೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಕೋಲಿನಿಂದ ಎತ್ತಿ ಹೊರಗೆ ಎಸೆಯುತ್ತಾನೆ ಆದರೆ, ತನ್ನ ಜೀವಕ್ಕೆ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗುವ ವಿಷಪೂರಿತ ಹಾವುಗಳನ್ನು ಕಂಡರೆ, ಕೂಡಲೇ ಕೊಂದು ಹಾಕುತ್ತಾನೆ” ಈಗ ನಾವು ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದುದು ರೈತನ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಎಂಬ ರೂಪಕವನ್ನು ಎಷ್ಟು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಮತ ಬ್ಯಾಂಕ್ ರಾಜಕಾರಣ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಭುತ್ವಗಳು ದಲಿತರು ಮತ್ತು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಲ್ಲದ ಭಾರತದ ಅರಣ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತಿರುವ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳಗೆ ನೀಡದಿರುವುದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ದುರಂತ ಎಂಬ ಲೇಖಕರ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನಕ್ಸಲ್ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಆಳವನ್ನು ನಮಗೆ ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತದೆ ಒಂದು ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟದ ಕಥನವೆಂದರೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಬಾಯಿಲ್ಲದವರ ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಅದರ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗ ಮತ್ತು ಗಿರಿಜನರ ನೋವಿನ ಕಥನವೇ ಆಗಿದೆ ಇದುವರೆಗೆ ಸಮಾಜದ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಾರದಂತೆ ಮುಚ್ಚಿ ಹೋಗಿರುವ ಇವರ ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟಗಳನ್ನು ತೆರೆದು ನೋಡಿದಾಗ ಗಿರಿಜನರನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಶೋಷಿಸಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕ್ರೌರ್ಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ವಂಚನೆಗೆ ಇಷ್ಟೂಂದು ಕರಾಳ ಮುಖಗಳು ಹಾಗೂ ಕೈಗಳು ಇದ್ದವೆ? ಎಂದು ಆಶ್ವರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಎಂಬ ಲೇಖಕರ ವಿವರಣೆ ಸತ್ಯಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟು ಹತ್ತಿರ ಎಂಬುದದ ಅರಿವು ನಮಗಾಗುತ್ತದೆ ಒಟ್ಟಾರೆ ಕನ್ನಡದ ಹೋರಾಟದ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ  ಡಾ.ಜಗದೀಶ್ ಕೊಪ್ಪ ಅವರ “ಎಂದೂ ಮುಗಿಯದ ಯುದ್ಧ” ಪುಸ್ತಕ ಒಂದು ಹೊಸ ಸೆರ್ಪಡೆ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ತಳಸಮುದಾಯಗಳ ಕುರಿತು ಅಲೋಚಿಸುವವರಿಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ಕೈಗೊಳ್ಳುವವರಿಗೆ ಈ ಪುಸ್ತಕ ಮುಂದೆ ಆಕರವಾಗಲಿದೆ. ಭಾರತದ ನಕ್ಸಲ್ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವ ಈ ಪುಸ್ತಕ ಯಾವ ಭಾವೂದ್ವೆಗಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗದೆ ಅಲೋಚಿಸುವ ವಸ್ಥು ವಿಷಯದ ಜೋತೆ ಒಂದು ಅಂತರವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡಿರುವುದು ಮತ್ತು ಅತಿಯಾದ ಎಡಪಂಥೀಯ ಅಥವಾ ಬಲಪಂಥೀಯ ವಿಚಾರವಾದಗಳು ಮತೀಯವಾದದಷ್ಟೇ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಎಂದು ನಂಬಿಕೊಂಡಿರುವ ಲೇಖಕರ ಗುಣ ಜೊತೆಗೆ ಭಾರತದ ನಕ್ಸಲ್‍ವಾದಿಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾವೋ ಮತ್ತು ಲೆನಿನ್ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವವರು ಚರಿತ್ರೆಯ ಭೂತಕಾಲ ಮತ್ತು ವರ್ತಮಾನದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳ ಹಂಗಿಲ್ಲದೆ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನಿಸ್ಸಂಕೋಚವಾಗಿ ಹೇಳಬಹುದು. ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದ್ದ ವಿಚಾರಗಳು ಅಥವಾ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಇವೊತ್ತಿಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತÉಂದು ನಂಬುವುದು ಮುಗ್ಧತನ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗದು. ಜಾಗತೀಕರಣಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆದು ಲಾಭಕೋರತನದ ಎಲ್ಲಾ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಬಾಚುತ್ತಾ ಕೂತಿರುವ ಚೀನಾ ದೇಶಕ್ಕೆ ಮಾವೋ ಅಪ್ರಸ್ತುತನಾಗಿ ಎಷ್ಟೋ ವರ್ಷಗಳು ಕಳೆದುಹೋಗಿವೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಮೇರಿಕಾದ ಎದುರು ಬಲಿಷ್ಠ ಶಕ್ತಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದ್ದ ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟ ಪತನವಾಗಿ ದಶಕವೇ ಕಳೆದು ಹೋಗಿದೆ ಆದರೆ, ಇನ್ನೂ ಮಾವೋ, ಲೆನಿನ್ ವಿಚಾರಧಾರೆಗಳ ಕುರಿತು ಕ್ರೈಸ್ತ ಪಾದ್ರಿಗಳ ಉಪನ್ಯಾಸದಂತೆ  ಮಾತನಾಡುವ  ನಕ್ಸಲ್ ಹೋರಾಟದ ಸಂಘಟನೆಗಳ ನಾಯಕರಿಗೆ ವರ್ತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಿಪ್ರ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ಜರಗುತ್ತಿರುವ ಜಾಗತಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಅರಿವಿಲ್ಲ ಹಾಗಾಗಿ ಇವರುಗಳ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ವಿಚಾರಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಕಣ್ಣೆದುರುಗಿನ  ಹಿಂಸೆಗೆ ನಾವು ಪರೋಕ್ಷ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎಂಬ ವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಪುಸ್ತಕದ ಗುಣಾತ್ಮಕ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ

ಅದು ಅಲ್ಲದೆ ಭಾರತದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಕ್, ಲೇನಿನ್ ಮತ್ತು ಮಾವೋ ವಾದಗಳು ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಂದ ಕೊಡಿದ ಸಿದ್ಧಾಂತವಾಗಿ ಕೆಲಸಮಾಡಿದಾಗ ಬದಲಾದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಸ್ವಿಕರಿಸಿ ಬೆಳೆಯಲು ಸಾಧ್ಯ ಆ ಮೂಲಕ ತಳ ಸಮುದಾಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು ಸಾಧ್ಯ ಇಲ್ಲವಾದರೆ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಲ್ಲದ ಐಡಿಯಾಲಜಿಗಳಾಗಿ ಮಾರ್ಕ್, ಲೇನಿನ್ ಮತ್ತು ಮಾವೂ ವಾದಗಳು ಕೆಲಸಮಾಡಿದಾಗ ಹಿಂಸೆಯನ್ನೆ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಪಟ್ಟಭದ್ರರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗೆ ಬಳಕೆಯಾಗುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ನಾವು ಗುರುಸಿಸಬೇಕಿದೆ ಎಂಬ ನಿಲುವುಗಳು ತಳಸಮುದಾಯಗಳ ನೋವಿಗೆ ಧ್ವನಿಯಾದ ಎಡಪಂಥಿಯ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಇಂದು ಥಿಯರಿಗಳಾಗಿ ಕಲಿಯುವ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸುವ ಅನಿವಾರ್ಯತೆಯನ್ನು ಸಮಕಾಲಿನ ಯುವಜನರ, ಹೋರಾಟಗಾರರ ಮುಂದೆ ಇಟ್ಟಿರುವ ಪುಸ್ತಕ ಸಮಕಾಲಿನ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಓದು ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಯಾವ ಸಂಶಯವು ಇಲ್ಲ. . . . .

                                               (2014 ರ ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗಳ ಸಂವಾದ ಮಾಸಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಲೇಖನ)

ಭಾರತದ ಬೌದ್ಧಿಕ ಜಗತ್ತಿನ ಹೊಸಬೆಳಕು- ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರ

ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಲೇಖಕ ಹಾಗೂ ಕಳೆದೊಂದು ದಶಕದಿಂದ ಭಾರತದ ಬೌದ್ಧಿಕ ಜಗತ್ತಿನ ಹೊಸ ವಾರಸುದಾರನಂತೆ ಗೋಚರಿಸುತ್ತಿರುವ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಲೇಖಕ ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರಾಗೆ ಮಾರ್ಚ್ ಎಂಟರಂದು ಅಮೇರಿಕಾದ ಪ್ರತಿಷ್ಟಿತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ದೊರಕಿದೆ. ಅಮೇರಿಕಾದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ( Yale university) ಒಂದೂವರೆ ಲಕ್ಷ ಡಾಲರ್ ಮೌಲ್ಯದ ( ಸುಮಾರು 90 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳು) ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಾಗಿ ಏಳು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಎಂಟು ಲೇಖಕರನ್ನು ಮೀರಿಸಿದ ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರಾ ಸಾಹಿತ್ಯೇತರ ಕೃತಿಗಳ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಕೃತಿಯಾದ  From The Ruins Of Empire ಎಂಬ ಕೃತಿಗೆ  ಈ ಬಹುಮಾನ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ““ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅವಶೇಷಗಳಿಂದ” ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದಾದ ಈ ಕೃತಿಯು 2012 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿತ್ತು.

ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಸಯ್ಯದ್ ನ ‘ಓರಿಯಂಟಲಿಸಂ” ನಂತರ ಜಗತ್ತಿನ ವಿಚಾರವಂತರ ಗಮನ ಸೆಳೆದ ಈ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರ , ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಜಗತ್ತಿನ ಆಕ್ರಮಣದ ವೈಖರಿ, ತಣ್ಣನೆಯ ಕ್ರೌರ್ಯ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸ ಹಾಗೂ ಪೂರ್ವ ಜಗತ್ತಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ  ದೇಸಿಯ ಜ್ಞಾನಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು ಹೇಗೆ ನಶಿಸಿಹೋದವು ಎಂಬುದನ್ನು  ಆರು ಅಧ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ 299 ಪುಟಗಳ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಟ್ಟುವಂತೆ ಮತ್ತು  ಎದೆಗೆ ನಾಟುವಂತೆ ರಚಿಸಿದ್ದಾನೆ.

 ಕಳೆದೊಂದು ದಶಕದಿಂದ ಜಾಗತೀಕರಣ ಮತ್ತು  ಅದರ ಪ್ರಭಾವದಿಂದಾದ ಜಾಗತಿಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪಲ್ಲಟಗಳ ಅದ್ಯಯನವನ್ನು ಒಂದು ವ್ಯೆಸನದಂತೆ ಹಚ್ಚಿಕೊಂಡಿರುವ ನನಗೆ, ಜಾಗತೀಕರಣದ ಇತಿಹಾಸವೆಂದರೆ, ಕೇವಲ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯ ಕಂಪನಿ ಅಥವಾ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು  ಬಲವಾದ ನಂಬಿಕೆ. ಈ ದಿಶೆಯ  ನನ್ನ ಅದ್ಯಯನದ ಹುಡುಕಾಟದಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ವರ್ಷ ನನಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಒಂದು ಅತ್ಯಮೂಲ್ಯ ಕೃತಿ ಇದಾಗಿತ್ತು.

ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಝಾನ್ಸಿ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ 1962 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರಾ ಅಲಹಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪಡೆದು ನಂತರ ದೆಹಲಿಯ ಜವಹರಲಾಲ್ ವಿ.ವಿ.ಯಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತ್ತಕೋತರ ಪದವಿ ಪಡೆದವನು, ಆನಂತರ ಹಿಮಾಲಯ ತಪ್ಪಲಿನ ಮಶ್ರೊಬ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸವಾಗಿದ್ದುಕೊಂಡು, ದೆಹಲಿಯ ಪಯೋನಿರ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗೆ ‘ಇಂಡಿಯನ್ ರಿವ್ಯೂ ಆಫ್ ಬುಕ್ಸ್” ಎಂಬ  ಅಂಕಣ ಬರೆಯುತ್ತಾ, ಲೇಖಕನಾಗಿ, ಅಂಕಣಕಾರನಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡವನು. ತನ್ನ ಮೊದಲ ಕೃತಿ ಹಾಗೂ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸ ಕಥನದಂತಿರುವ ಲೂಧಿಯಾನ ನಗರ ಕುರಿತಂತೆ ಬರೆದಿರುವ “ ಬಟರ್ ಚಿಕನ್” ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಜಾಗತೀಕರಣದ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ನಮ್ಮ ಆಹಾರ, ಉಡುಪು, ದೇಸಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು  ಹೇಗೆ ಪಲ್ಲಟಗೊಳ್ಳಬಲ್ಲವು ಎಂಬುದನ್ನು   ಲವಲವಿಕೆಯ ಭಾಷೆಯ ಮೂಲಕ ದಾಖಲಿಸಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗಮನ ಸೆಳೆದನು. 

ಆನಂತರ ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರ ಬರೆದ “ ದ ರೊಮಾಂಟಿಕ್ಸ್” ಎಂಬ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಕಾದಂಬರಿ ಯುರೋಪಿನ ಒಂಬತ್ತು ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದಗೊಂಡು ಜಗತ್ತಿನ ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತರ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು. ಈ ಕೃತಿಗೆ ಅಮೇರಿಕಾದ ಲಾಸ್ ಏಸಂಜಲಿಸ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಕೂಡ ದೊರೆಯಿತು. ಜೊತೆಗೆ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಲಂಡನ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರಾಗೆ ಸಂದರ್ಶಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಹುದ್ದೆ ದೊರೆಯಲು ಈ ಕಾದಂಬರಿ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಲಂಡನ್ ನಗರದ ಸಂಪರ್ಕ ಸಿಕ್ಕ ನಂತರ ನಿರಂತರವಾಗಿ  ಲಂಡನ್ನಿನ “ಗಾರ್ಡಿಯನ್” ಪತ್ರಿಕೆ( ಲಂಡನ್ ರಿವ್ಯೂ ಆಫ್ ಬುಕ್ಸ್) ಹಾಗೂ ಅಮೇರಿಕಾದ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ ( ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ರಿವ್ಯೂ ಆಫ್ ಬುಕ್ಸ್)    ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಲೇಖನ, ಹಾಗೂ ಪುಸ್ತಕ ವಿಮರ್ಶೆ ಬರೆಯುತ್ತಾ, ತನ್ನ ಅಗಾಧ ಓದು ಮತ್ತು ಗ್ರಹಿಕೆಯ ಮೂಲಕ  ಬೆಳೆದ ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರಾ ನಿರಂತರವಾಗಿ  ಕೃತಿಗಳ ವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಜಾಗತಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡವನು. ಇದೀಗ ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದನೆ  ಶತಮಾನದ ಜಗತ್ತಿನ ನೂರು ಮಂದಿ ಶ್ರೇಷ್ಟ ಚಿಂತಕರಲ್ಲಿ ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರ ಕೂಡ ಒಬ್ಬ ಎಂಬ ಪ್ರಶಂಸೆಗೆ ಪಾತ್ರನಾಗಿದ್ದಾನೆ..

ಎಂದಿಗೂ ತಾನೊಬ್ಬ ಲೇಖಕ, ಅಂಕಣಕಾರ, ಕಾದಂಬರಿಕಾರ ಅಥವಾ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಎಂಬ ಯಾವುದೇ  ಹಣೆಪಟ್ಟಿಯನ್ನು  ಹಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳದೆ, ಅತ್ಯಂತ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಬರೆವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರ ಕುರಿತು ಭಾರತದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಥವಾ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಚಿಂತನೆ ನಡೆದದ್ದಾಗಲಿ, ಅಥವಾ ;ಈತನ ಕೃತಿಗಳ ಕುರಿತು ಚರ್ಚೆಯಾಗಲಿ ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ ಅಥವಾ ತೀರಾ  ಕಡಿಮೆ ಎಂದೇ ಹೇಳಬಹುದು. ಇದು ನನ್ನ ಗ್ರಹಿಕೆಯ ಮಿತಿ ಇದ್ದರೂ ಇರಬಹುದು ಆದರೆ ಹೇಳಲೇಬೇಕಾದ ಕಟು ಸತ್ಯದ ಮಾತಿದು.. ಕಳೆದ ಮೂರು ದಶಕಗಳಿಂದ ಅಂದರೆ 1978 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ  ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಸಯ್ಯದ್ ನ “ ಓರಿಯಂಟಲಿಸಂ” ಕೃತಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವುದು ತಮ್ಮ ಜ್ಞಾನದ ಅಥವಾ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯ ಸಂಕೇತ ಎಂದು ಭ್ರಮಿಸಿರುವ ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡದ ಬೌದ್ದಿಕ ಜಗತ್ತು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಭಾರತದ  ಬೌದ್ಧಿಕ ಜಗತ್ತಿನ ಲೇಖಕರು ಕೂಡಲೇ  ತಮ್ಮ ಭ್ರಮೆಗಳನ್ನು ಕಳಚಿ, ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ  ಗ್ರಹಿಕೆಯ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿದೆ. 

ಪೌರ್ವಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟಗಳ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಜಗತನ್ನು ನೋಡುವ ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶಿಸುವ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಸಯ್ಯದ್ ನ “ಓರಿಯಂಟಲಿಸಂ” ಮಹತ್ವ ಕೃತಿ ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಾತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಇದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ 1962 ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟು, 1964 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ವಿಲಿಯಮ್ ಪಾಫ್ ಮತ್ತು ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಸ್ಟಿಲ್ ಮನ್ ( William pfaff and edwerd stilman ) ಬರೆದ “ The politics of Hysterea”  ಎಂಬ ಕೃತಿ ಕುರಿತು ಭಾರತದ ಬೌಧ್ಧಿಕ ಜಗತ್ತು ಏಕೆ  ಇದುವರೆಗೆ ಮೌನವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ನನಗರ್ಥವಾಗಿಲ್ಲ. ವಸಾಹತುಶಾಹಿಯ ರಕ್ತ ಸಿಕ್ತ ಕೈಗಳ ಅಟ್ಟಹಾಸವನ್ನು ಮತ್ತು ಯೂರೋಪಿನ ಕಪ್ಪು ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಈ ಕೃತಿಯನ್ನಾಗಲಿ ಅಥವಾ  1940 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಬಂದ ಆಲ್ಜಿರಿಯಾ ಮೂಲದ ಲೇಖಕ ಪ್ರಾಟ್ಜ್ ಪ್ಯಾನನ್ ಬರೆದ “ ವ್ರೆಚಡ್ ಆಫ್ ದ ಅರ್ಥ್” ( ಭೂಮಿಯ ತಿರಸ್ಕೃತರು) ಕೃತಿಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದು ತೀರಾ ಕಡಿಮೆ ಎಂದು ಹೇಳಬೇಕು. ಹಾಗಾಗಿ ನಾವೀಗ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಸಯ್ಯದ್ ಚಿಂತನೆಗಳಿಂದ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಜಗತ್ತು  ಬಹುದೂರ ಸಾಗಿದ್ದು, ವಸಾಹತು ಶಾಹಿಯ ರೂಪವೂ ಸಹ ಜಾಗತೀಕರಣವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು , ಅದರ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪರಿಭಾಷೆ ಕೂಡ ಬದಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಮನಗಾಣಬೇಕಿದೆ. ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ “ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ವೆಪನ್” ( ಇತಿಹಾಸದ ಆಯುಧ) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವ ಆಧುನಿಕ ಜಗತ್ತಿನ ಪರಿಭಾಷೆಗೆ ನಾವೀಗ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣು, ಕಿವಿಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ  ತೆರೆದಿಡಬೇಕಾಗಿದೆ.

ಸಧ್ಯದ ಭಾರತದ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮಾಜದ ದುರಂತವೇನೆಂದರೆ, ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣೆದುರು ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಇತಿಹಾಸ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ವಾಖ್ಯಾನಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ. ಎಡಪಂಥೀಯ ಚಿಂತನೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಇತಿಹಾಸ ಒಂದು ಭಾಗವಾದರೆ, ಸ್ಥಾಪಿತ ವ್ಯಯಕ್ತಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬಲಪಂಥಿಯರಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಇತಿಹಾಸ ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ಇದೆ. ಈ ಎರಡರ ನಡುವಿನ  ನಿಜವಾದ ಇತಿಹಾಸ ಯಾವುದು? ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ತಲೆಮಾರಿನ ಎದೆಗೆ ತಲುಪಿಸುವ ನೈತಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನನ್ನ ತಲೆಮಾರಿನ ಲೇಖಕರ ಮೇಲಿದೆ. ಖ್ಯಾತ ಇತಿಹಾಸ  ತಜ್ಞರಾದ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ಫಣಿಕ್ಕರ್,  ರೋಮಿಲಾ ಥಾಪರ್ ಮತ್ತು ಇರ್ಫಾನ್ ಹಬೀಬ್ ನಮ್ಮ ನಡುವೆ ಇರುವುದು ಸಮಾಧಾನಕರ ಸಂಗತಿ.

ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರಾ ನ The Ruins Of Empire ಕೃತಿ ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದನೆ ಶತಮಾನದ ಮಹತ್ವದ ಕೃತಿ ಎಂದೇ ನನ್ನ ಭಾವನೆ. ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳೆಯಾದ ಹತ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆದುಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದ ಈಜಿಪ್ತ್ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮೇಲೆ 1798 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾನ್ಸಿನ ನಪೋಲಿಯನ್ ಲಗ್ಗೆ ಹಾಕಿದ ಕಥನ ದೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭಗೊಳ್ಳುವ ಕಥನ ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಂ ಜಗತ್ತು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಜಗತ್ತನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸಲು ಇರುವ ಕಾರಣಗಳ ಇತಿಹಾಸದ ಹುಡುಕಾಟವೂ ಸಹ ಈ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಈವರೆಗೆ 2001 ರ ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ ಹನ್ನೊಂದರಂದು ಅಮೇರಿಕಾದ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ನಗರದ ವಿಶ್ವ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ದಾಳಿಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಗುರುತಿಸುವ ನಮ್ಮ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು, ಬರಹಗಾರರು, ಮತ್ತು ಪತ್ರಕರ್ತರು ಅವಶ್ಯವಾಗಿ ಓದಲೇ ಬೇಕಾದ ಕೃತಿಯಿದು. ಈ ಕೃತಿಗೆ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಸಯ್ಯದ್ ನೀಡಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಕೃತಿಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ದ್ವಿಗುಣಗೊಳಿಸಿದೆ. ಆಸಕ್ತರು ಪಂಕಜ್ ಮಿಶ್ರಾನ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ತಾಣವನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಗಮನಿಸಬಹುದು. ವಿಳಾಸ- www.pankajmishra.com

ದೃಶ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮನ ಅಗಲಿಕೆಯ ನೋವು

ಕಳೆದ ಪೆಬ್ರವರಿ ಹದಿನೆಂಟರೆಂದು ನಮ್ಮನ್ನು ಅಗಲಿದ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗ್ರಾಹಕ, ಮತ್ತು ಕನ್ನಡಿಗ ಹಾಗೂ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ವಾಸವಾಗಿದ್ದ ಟಿ.ಎಸ್. ನಾಗರಾಜನ್ ಅವರ ಸಾವಿನ ಸುದ್ಧಿ, ರಾಹುಲ್ ಮತ್ತು ನರೇಂದ್ರಮೋದಿಯವರ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರದ ನಡುವೆ ಪ್ರಮುಖ ಸುದ್ಧಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಇಂದಿನ ತಲೆಮಾರಿನ ಪತ್ರಕರ್ತರಿಗೆ ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಅಪರಿಚಿತರಾಗಿ ಉಳಿದ ಟಿ.ಎಸ್.ಸತ್ಯನ್ ಮತ್ತು ಟಿ.ಎಸ್.ನಾಗರಾಜನ್ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಮೈಸೂರು ಮೂಲದ ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕ ಸಹೋದರರು ತಮ್ಮ ಕಪ್ಪು ಬಿಳುಪಿನ ಚಿತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಕೇವಲ ಭಾರತ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಜಗತ್ತಿನ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಭೆಯ ಛಾಪು ಮೂಡಿಸಿದವರು.

ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ಕಲೆಯನ್ನು ಒಂದು ತಪಸ್ಸಿನಂತೆ ಧ್ಯಾನಿಸಿದ ಟಿ.ಎಸ್. ನಾಗರಾಜನ್ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು ಕೇರಳದ ಅಪರೂಪದ ಮನೆಗಳನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿದು ಭಾರತದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಚಿತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ದಾಖಲಿಸಿದ ಅಪರೂಪದ ಮಹಾನ್  ಕಲಾವಿದ.

ಮೈಸೂರು ನಗರದಲ್ಲಿ 1932 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ನಾಗರಾಜನ್ ತಮ್ಮ ಬಾಲ್ಯದ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಕಾಲೇಜು ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿ, ನಂತರ ಕೇಂದ್ರದ ವಾರ್ತಾ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಗ್ರಾಹಕರಾಗಿ ವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಕೇಂದ್ರ ವಾರ್ತಾ ಇಲಾಖೆಯು ಪ್ರಕಟಿಸುವ “ ಯೋಜನಾ” ಎಂಬ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಮುಖ್ಯ ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡ ನಾಗರಾಜನ್ ತಮ್ಮ ನಿಕಾನ್ ಕ್ಯಾಮರಾವನ್ನು ಹೆಗಲಿಗೇರಿಸಿ ಇಡೀ ದೇಶವನ್ನು ಸುತ್ತಿದವರು.

ಭಾರತದ ದೇಗುಲಗಳು, ವಾಸ ಸ್ಥಳವಾದ ಮನೆಗಳು, ಅಲ್ಲಿನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಜನರು ಮತ್ತು ಅವರ ಉಡುಪು ಇವುಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯಗುರಿಯಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡು ತೆಗೆದ ಚಿತ್ರಗಳು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನಾಗರಾಜನ್ ಅವರಿಗೆ ಹೆಸರು ತಂದುಕೊಟ್ಟವು

ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಪಿ.ಯು.ಸಿ. ಓದುತ್ತಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಒಂದು ಘಟನೆ ಟಿ.ಎಸ್ ನಾಗರಾಜನ್ ಅವರ ಭವಿಷ್ಯದ ದಿಕ್ಕನ್ನು ಬದಲಿಸಿತು ಅಂದಿನ ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜರ ಪ್ರೀತಿಯ ಪಟ್ಟದ ಆನೆ ವೃದ್ಧಾಪ್ಯದಿಂದ ಮೃತಪಟ್ಟಾಗ ಇಡೀ ಮೈಸೂರಿನ ಜನತೆ ಅರಮನೆಯ ಪರಿವಾರದೊಂದಿಗೆ ಶೋಕಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕ ತೆಗೆದಿದ್ದ ಆನೆಯ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ನಾಗರಾಜನ್, ಆನೆಯ ಸಾವಿನ ಸುದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟದಾನೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಮೈಸೂರಿನ ಜನತೆಗೆ ಇದ್ದ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಂಬಂಧ ಇವುಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, “ A Mysore Gentlemen Passes Away” ಎಂಬ ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆದರು. ಅದನ್ನು ಅಂದಿನ ಬಾಂಬೆಯಿಂದ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಕಲಿಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಕಳೆದ ನಂತರ ನಾಗರಾಜನ್ ಅವರ ಸರಸ್ವತಿ ಪುರಂ ಮನೆಯ ವಿಳಾಸಕ್ಕೆ ಲೇಖನ ಪ್ರಕಟವಾದ ಪತ್ರಿಕೆ, ಸಂಪಾದಕರ ಪತ್ರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಹಣದ ಚೆಕ್ ಇವೆಲ್ಲವೂ ತಲುಪಿದವು.  ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಮೂಲದ ಸಂಪಾದಕ ನಾಗರಾಜನ್ ಅವರ ಲೇಖನ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಮೆಚ್ಚುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಕ್ಯಾಮರಾ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದ್ದ. ಸಂಭಾವನೆಯಾಗಿ ಬಂದ ಹಣದಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಮರಾ ಖರೀದಿಸಿದ ನಾಗರಾಜನ್ ರವರ ಬದುಕಿನ ದಿಶೆಯನ್ನು ಒಂದು ಲೇಖನ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ರೂಪಿಸಿತ್ತು,

1978 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಹುದ್ದೆಗೆ ರಾಜಿನಾಮೆ ನೀಡಿ, ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ ಕಲೆಗೆ ತಮ್ಮನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ ನಾಗರಾಜನ್ ತಮ್ಮ ಹಿರಿಯಣ್ಣ ಟಿ.ಎಸ್. ಸತ್ಯನ್ ಅವರಂತೆ ಕಪ್ಪು ಬಿಳುಪು ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದರು. ಇವರು ತೆಗೆದ ಭಾರತದ ಖ್ಯಾತ ನಾಮರ ಚಿತ್ರಗಳು, ಇಂದಿಗೂ ಅಪರೂಪದ ಚಿತ್ರಗಳೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿವೆ, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಖ್ಯಾತ ಸಂಗೀತ ಕಲಾವಿದೆ ಎಂ.ಎಸ್. ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮಿಯವರು ತಮ್ಮ ಮನೆಯ ಮುಂದೆ ಕುಳಿತು ರಂಗೋಲಿ ಬಿಡಿಸುತ್ತಿರುವ ಚಿತ್ರ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ನಾಗರಾಜನ್ ಅವರಿಗೆ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ತಂದು ಕೊಟ್ಟಿತು.

ಮನುಷ್ಯರು ಕ್ಯಾಮರಾ ಮುಂದೆ ಅಭಿನಯಿಸಬಾರದು, ಅವರ ನಡುವಳಿಕೆ ಸಹಜವಾಗಿರಬೇಕು ಎಂಬ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಧೃಡನಂಬಿಕೆಯಿಟ್ಟಿದ್ದ ನಾಗರಾಜನ್ ಅವರು, ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ತೆಗೆದ  ಸಹಜ ಚಿತ್ರಗಳು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡು  ಅವರಿಗೆ ಹೆಸರು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿವೆ.

ಕಳೆದ ವರ್ಷ ತಮ್ಮ ಜೀವಮಾನದ ಸಾಧನೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಗೌರವಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಟಿ.ಎಸ್. ನಾಗರಾಜನ್ “ ಮದ್ರಾಸ್ ನಗರ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದರ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ಹೊರ ತಂದಿರುವ “ ವ್ಯಾನಿಶಿಂಗ್ ಹೋಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯ” ಎಂಬ ಚಿತ್ರ ಸಂಪುಟ ಅವರ ಸೃಜನಶೀಲತೆಯ ಪ್ರತಿಬಿಂಭವಾಗಿದೆ.

ಚಿತ್ರಗಳ ಜೊತೆ ತಮ್ಮ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಸಹ ಅವರು ದಾಖಲಿಸಿರುವುದು ವಿಶೇಷ. ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿ, ಎಂ.ಎಸ್. ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮುಂತಾದವರ ಜೊತೆಗಿನ ತಮ್ಮ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ತಾವು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಆತ್ಮಕಥನದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆತ್ಮ ಕಥನದ ಹೆಸರು” ಎ ಪರ್ಲ್ ಆಫ್ ವಾಟರ್ ಆನ್ ಎ ಲೋಟಸ್ ಲೀಫ್” ಆದರೆ ಆ ಕೃತಿ ಹೊರಬಂದ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲ.

ಟಿ.ಎಸ್. ನಾಗರಾಜನ್ ಅವರು ಸೆರೆ ಹಿಡಿದ ಕೆಲವು ಚಿತ್ರಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ.

ಭಾರತದ ರಾಜಕಾರಣದ ವೈಫಲ್ಯ ಮತ್ತು ವಿಷಾಧ

ಭಾರತದ ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತ ನಾಗರೀಕರ ಆಶಾಕಿರಣದಂತೆ ಗೋಚರಿಸಿದ್ದ ಅರವಿಂದ್ ಕೇಜ್ರಿವಾಲರ ಅಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ ಕೊನೆಗೂ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ನಿರಾಸೆಗೊಳಿಸಿದೆ. ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಗದ್ದೆಗೆಯೇರಿದ ರೀತಿ ನಮ್ಮನ್ನು ವಿಸ್ಮಯಗೊಳಿಸುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ನಿರ್ಗಮಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ಅಸಹಾಯಕತೆ ಮತ್ತು ಅಸಮರ್ಥತೆಯನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿದೆ.

ಕಳೆದ ಒಂದು ದಶಕದಿಂದ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿಫಲಗೊಂಡಿರುವ ಹಾಗೂ, ರಾಜಕಾರಣದ ಪ್ರಲೋಭನೆ ಮತ್ತು ಹುನ್ನಾರಗಳಿಗೆ ಬಲಿಯಾಗಿ ಘಾಸಿಗೊಂಡ ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಳುವಳಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರುದ್ಧ ದನಿಯೆತ್ತಿದ ಅಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ ಕೂಡ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗುವುದರ ಮೂಲಕ ಇತಿಹಾಸದ ಕಸದಬುಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿದೆ.

ಈ ದೇಶದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಇತಿಹಾಸದುದ್ದಕ್ಕೂ ಸ್ವಯಂಕೃತ ಅಪರಾಧ ಮತ್ತು ಸಂಘಟನೆಗಳ ನಾಯಕರ ಅಹಂ ನಿಂದಾಗಿ ವಿಫಲಗೊಂಡ ಚಳುವಳಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಉದ್ದವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣೆದುರುಗಿನ ಈ ದುರಂತಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾದ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಈಗ ಬೇಸರಪಡುವುದರ ಬದಲಾಗಿ, ಯಾವುದೇ ಭಾವನೆಗಳಿಲ್ಲದ  ಸಂತರಾಗುವ ಕಾಲ ಇದಾಗಿದೆ.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರದ ಭಾರತದ ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ಬೇರು ಬಿಟ್ಟ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ, ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ರಾಜಕಾರಣ ಹಾಗೂ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಅಪವಿತ್ರ ಮೈತ್ರಿ, ಇವುಗಳನ್ನು ಒಂದು ದಿನ, ವಾರ, ಅಥವಾ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡೆದು ಹಾಕಲು ಹೊರಡುವುದು ಸಾಹಸದ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಲಾರದು, ಬದಲಾಗಿ ಅದು ಹುಂಬುತನದ ಸಾಹಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದೀಗ ಅರವಿಂದ್ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್ ಮಾಡಿದ್ದು ಇಂತಹ ಸಾಹಸವೇ ಹೊರತು ಬೇರೇನಲ್ಲ.

ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ನಾಗರೀಕ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಅಲ್ಲಿನ ಬಿಳಿಯರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದ ನಿಗ್ರೋಗಳ ಪರವಾಗಿ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತಿದ ಅನೇಕ ಕವಿಗಳು, ಬರಹಗಾರರು 1980 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಹೊರತಂದಿದ್ದ “ ಬ್ಲಾಕ್ ಪೊಯಮ್ಸ್” ಎಂಬ ಕವಿತೆಗಳ ಸಂಕಲನದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗರೇಟ್ ವಾಕಲ್ ಎಂಬಾಕೆ ಬರೆದ ಕವಿತೆಯ ಸಾಲುಗಳಿವು.

              ಗೊತ್ತಿದೆ ನಮಗೆ

              ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಾಡು

              ಹಾಡುತ್ತಾ ಎದೆಯುಬ್ಬಿಸಿ

              ನಡೆಯುವ ನಮಗೆಲ್ಲಾ

              ಸರಳ ಹಿಂದಿನ ಕ್ರೂರ

              ಕತ್ತಲ ಕರಾಳ ಬದುಕು

              ಕಾದಿದೆ ಎಂದು.

              ಗೊತ್ತಿದೆ ನಮಗೆ

              ಸ್ವಾತಂತ್ಯವೆಂಬುದು

              ಬೀದಿ ಬದಿಯ ಅಗ್ಗದ

              ಸರಕಲ್ಲವೆಂದು

              ಏಕೆಂದರೆ,

              ರೋಮ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು

              ಒಂದೇ ದಿನದಲ್ಲಿ

             ನಿರ್ಮಿಸಲಿಲ್ಲವಲ್ಲಾ?

ನಾವು ಕನಸುವ ಒಂದು ಆದರ್ಶ ಸಮಾಜದ ಬಗ್ಗೆ ಇಂತಹ ತಾಳ್ಮೆ ವಿವೇಕ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ದುರಂತಗಳು ಕಟ್ಟಿಟ್ಟ ಬುತ್ತಿ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಅರವಿಂದ್ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವನ್ನು ಗುಡಿಸಿ ಹಾಕುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಪೊರಕೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಚುನಾವಣಾ ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಅರವಿಂದ್ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್ ತನ್ನ ನಲವತ್ತೆಂಟು ದಿನಗಳ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಆಸೆ ಮೂಡಿಸಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅರಾಜಕತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಿದ್ದೇ ಹೆಚ್ಚು. ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಸಂಘರ್ಷವೊಂದೇ ಪರಿಹಾರವಲ್ಲ, ಸಮಾಲೋಚನೆ ಕೂಡ ಪರ್ಯಾಯ ಮಾರ್ಗ ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಜನನಾಯಕ ಅರಿಯದೇ ಹೋದದ್ದು ನಮ್ಮಗಳ ವರ್ತಮಾನದ ದುರಂತ. ಸ್ವತಃ ಒಬ್ಬ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿ, ಚಳುವಳಿಗೆ ದುಮುಕಿದ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್ ಗೆ, ಒಂದು ಸರ್ಕಾರದ ಆಡಳಿತ  ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಿ ವರ್ಗವನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ತಾನು ಕನಸಿದ್ದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅನುಷ್ಟಾನಗೊಳಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯ ಎಂಬುದು ಅರ್ಥವಾಗಲೇ ಇಲ್ಲ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ  ಮುಲಯಂಸಿಂಗ್, ಶರದ್ ಪವಾರ್, ಜಯಲಲಿತ, ಚಂದ್ರಬಾಬುನಾಯ್ಡು, ಜಗನ್ ರೆಡ್ಡಿ, ಲಾಲೂ, ದೇವೆಗೌಡ, ಕರುಣಾನಿಧಿ ಮುಂತಾದವರು ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ ಮತ್ತು ಬಿ.ಜೆ.ಪಿ. ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ನಡೆಸುವ  ಚೌಕಾಶಿ ರಾಜಕಾರಣವನ್ನು, ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿಯೂ ನಾವು ನೋಡಬೇಕಾಗಿದೆ.

ಒಮ್ಮೆ ರೋಮ್ ನಗರದ ಬೀದಿಯ ನಡುವೆ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದ ಸಾಕ್ರೇಟಿಸ್ ನ ಬಳಿ ಬಂದ ಶಿಷ್ಯನೊಬ್ಬ “ ಗುರುಗಳೆ, ನಾನು ವಿವಾಹವಾಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಹರಸಿ” ಎಂದಾಗ, ಸಾಕ್ರೇಟಿಸ್ ಶಿಷ್ಯನನ್ನು ಹರಸುತ್ತಾ” ಒಳ್ಳೆಯ ಹೆಂಡತಿ ಸಿಕ್ಕರೆ ಒಳ್ಳೆಯ ನಾಗರೀಕನಾಗಿ ಬಾಳುತ್ತಿ, ಕೆಟ್ಟ ಗಯ್ಯಾಳಿ ಹೆಂಡತಿ ಸಿಕ್ಕರೆ ನನ್ನ ಹಾಗೆ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗುತ್ತಿ” ಎಂದನಂತೆ. ಈಗ ಭಾರತದ ಯುವಜನತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತ ನಾಗರೀಕರ ಸ್ಥಿತಿ ಕೂಡ ಇದೇ ಆಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಪ್ರಸ್ತುತ ರಾಜಕಾರಣ ನಮ್ಮನ್ನು ಸಂತರನ್ನಾಗಿ ರೂಪಿಸುತ್ತಿದೆ. ನಮ್ಮಗಳ ಸಿಟ್ಟು, ಬೇಸರ, ಅಸಹಾಯಕತೆ ಮತ್ತು ಅಸಮರ್ಥತೆಗಳ ನಡುವೆ ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಚಿಂತನೆ, ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಹಾಗೂ ಆಲೋಚನೆಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿನ  ದ್ರುವಗಳಂತಿರುವ ಅರವಿಂದ್ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್ ಮತ್ತು ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ಇವರನ್ನು ನಾವು ಆಸೆಗಣ್ಣಿನಿಂದ ನೋಡಬಹುದು. ಇವರುಗಳು ತಮ್ಮ  ಪ್ರಯೋಗ, ಕನಸುಗಳಿಗೆ ಪ್ರಬುಧ್ಧತೆಯನ್ನು ಕಸಿಮಾಡಿಕೊಂಡರೆ, ಭವಿಷ್ಯದ ನಾಯಕರಾಗುವುದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ. 

ವೃದ್ಧಾಶ್ರಮದಂತೆ ಕಾಣುವ ಕಾಂಗ್ರೇಸ್ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಗುಲಾಮಗಿರಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೆಂಬುದು, ಹೈಕಮಾಂಡ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಆಂತರೀಕ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೆಂಬುದು ನಾಶವಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅಲ್ಲಿನ ನಾಯಕರು ಉಸಿರು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಹೂಸು ಬಿಡುವವರೆಗೂ ಹೈ ಕಮಾಂಡ್ ಅನುಮತಿಗೆ ಕಾಯಬೇಕಿದೆ. ಪಕ್ಷದ ಇಂತಹ ಗೊಡ್ಡು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಬೇಸತ್ತಿರುವ ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ಈಗ ನಮ್ಮೆದುರು ಏಳುಸುತ್ತಿನ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಯಾಗಿರುವ ಅಸಹಾಯಕ ರಾಜಕುಮಾರನಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಾರೆ.

ಕಳೆದ ಅರ್ಧ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬೇರುಬಿಟ್ಟ ಬಡಜನರ ಅಸಹಾಯಕತೆ ಮತ್ತು ಅನಕ್ಷರತೆಯನ್ನು ಬಂಡವಾಳ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಆಟವಾಡುತ್ತಿರುವ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಶಾಹಿ ಹಾಗೂ ಜಡ್ಡುಗಟ್ಟಿದ ಕೊಳೆ ಮತ್ತು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು, ಕ್ರಾಂತಿಯೊಂದೇ ಸಾಲದು, ಜೊತೆ ಜೊತೆಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಕಾಲ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಗಳ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರ ರೂಪುಗೊಳ್ಳಬೇಕಿದೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಮಾವೂ ಚೀನಾ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ “ ನಮ್ಮ ಪಾದಗಳ ಅಳತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಪಾದರಕ್ಷೆಗಳು ಇರಬೇಕೇ ಹೊರತು, ಅವುಗಳ ಅಳತೆಗೆ ನಮ್ಮ ಪಾದಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಕೊಳ್ಳಬಾರದು” ಎಂದು ನುಡಿದಿದ್ದ. ಪ್ರಸ್ತತ ಸನ್ನೀವೇಶದಲ್ಲಿ ಅರವಿಂದ್ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್  ಮತ್ತು ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ಅರಿಯಲೇ ಬೇಕಾದ ಸತ್ಯವಿದು