ಇಡೀ
ಜಗತ್ತು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಡುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ
ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಮತ್ತು ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯಿಂದ ಬದುಕಿದ
ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಅವರ ಜೀವನ
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಲೇ ಇದೆ.
“ನನ್ನ ಬದುಕೇ ಸಂದೇಶ” ಎಂದು ನುಡಿದ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ
ಪ್ರತಿ ಕ್ಷಣದ ಜೀವನ ವಿವರಗಳ
ವೃತ್ತಾಂತವನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಕೂದಲು ಸೀಳುವ ಕಾರ್ಯ
ಇಂದಿಗೂ ಸಹ ಮುಂದುವರಿದಿದೆ.
ತಮ್ಮ ಆತ್ಮ ಕಥೆಯನ್ನು “ ನನ್ನ ಸತ್ಯಾನ್ವೇಷಣೆ” ಎಂದು
ಕರೆದುಕೊಂಡ ಗಾಂಧೀಜಿ ತಮ್ಮ ಇಡೀ
ಬದುಕನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬದುಕಿಗೆಗೆ ಮೀಸಲಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ತಮ್ಮ
ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರ ಹಿತರಕದಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು
ವಿಫಲರಾದರು. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಿಂತ ನನ್ನ ಕಣ್ಣೆದುರು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ನೋಯುವವರು
ಮತ್ತು ನೊಂದವರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಮುಖ್ಯವೆಂದು
ನಂಬಿದ ಅವರು; ಎಂದಿಗೂ ವೈಯಕ್ತಿಕ
ನೋವನ್ನು ಒಂದು ಸಮುದಾಯದ ನೋವೆಂಬಂತೆ
ಬಿಂಬಿಸಲಿಲ್ಲ. ಇವೆಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ತನ್ನ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರ
ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿವರವೂ ಸಮಾಜದ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ
ಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿರಬೇಕೆಂದು ನಂಬಿದ್ದರದ್ದಿಚಿತಹ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದಾಗಿ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಪತ್ನಿ ಕಸ್ತೂರ ಬಾ
ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ಜೊತೆಗಿನ
ಒಡನಾಟ, ಸಂಘರ್ಷ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ
ಆತ್ಮಕಥನ, ಅವರು ಬರೆದ ಪತ್ರಗಳು
ಮತ್ತು ಹರಿಜನ ಹಾಗೂ ಯಂಗ್
ಇಂಡಿಯಾ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಸೃಷ್ಟೀಕರಣದ ಲೇಖನಗಳ
ಮೂಲಕ ಬಹಿರಂಗಗೊಂಡಿವೆ.
ಮಹಾತ್ಮಗಾಂಧಿ
ಮತ್ತು ಅವರ ಹಿರಿಯ ಪುತ್ರ
ಹರಿಲಾಲ್ ಗಾಂಧಿ ಇವರ ನಡುವೆ
ಉಂಟಾದ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಹಾಗೂ ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ
ಸೃಷ್ಟಿಯಾದ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಸಂಘರ್ಷಗಳಿಗೆ ಹಲವು ಆಯಾಮಗಳಿವೆ. ಆದರೆ,
ಈ ಕುರಿತು ಸೂಕ್ತ
ಅಧ್ಯಯನ ಅಥವಾ ಪರೀಶೀಲನೆ ಹಾಗೂ
ವಿವೇಚನೆಯಿಲ್ಲದೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿ ರೋಚಕತೆಯನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡುವ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ
ತಂದೆ-ಮಗನ ಕುರಿತಂತೆ ಹಿಂದಿ
ಹಾಗೂ ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ
ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕಗಳು ರಚನೆಗೊಂಡವು.
ಇವೆಲ್ಲವೂ ಭಾರತೀಯ ಇತರೆ ಭಾಷೆಗೂ
ಕೂಡ ಅನುವಾದಗೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಗಾಂಧೀಜಿಯ ಹಿರಿಯ
ಪುತ್ರ ಹರಿಲಾಲ್ ಕುರಿತಂತೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿ
ಇನ್ನಿಲ್ಲದ ಕುತೂಹಲವನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡಿದವು. ಇಂತಹ
ಅರ್ಧ ಸತ್ಯದ ಕಥೆಗಳಿಗೆ ಇತಿಶ್ರೀ
ಹಾಡುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಚಂದೂಲಾಲ್ ದಲಾಲ್ ಅವರು ರಚಿಸಿದ
ಹಾಗೂ ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ ವಿದ್ವತ್ ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನೆಯಿಂದ
ಕೂಡಿದ ಹರಿಲಾಲ್ ಗಾಂಧಿಯವರ ಜೀವನ
ಚರಿತ್ರೆ ಮತ್ತು ಹರಿಲಾಲ್ ಗಾಂಧಿಯವರ
ಮೊಮ್ಮಗಳು ಹಾಗೂ ಮಹಾತ್ಮನ ಮರಿಮೊಮ್ಮಗಳಾದ
ನೀಲಂ ಪರೀಖ್ ಎಂಬ ಹೆಣ್ಣು
ಮಗಳು ರಚಿಸಿದ ತನ್ನ ಅಜ್ಜನ
ಕುರಿತಾದ ನೆನಪುಗಳು ಮತ್ತು ಅಪೂರ್ವ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು
ಒಳಗೊಂಡ“ಗಾಂಧೀಜಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಹರಿಲಾಲ್
ಎಂಬ ರತ್ನ” ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ
ಕೃತಿ ಇವುಗಳು ನಮಗೆ ಮಹಾತ್ಮ
ಮತ್ತು ಅವರ ಪುತ್ರ ಹರಿಲಾಲ್
ಗಾಂಧಿ ಕುರಿತಂತೆ ಅಪೂರ್ವ ಒಳನೋಟಗಳನ್ನು ನೀಡಬಲ್ಲವು.
ಹರಿಲಾಲ್
ಮತ್ತು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ನಡುವೆ
ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಕಡಿಮೆ ಅಂತರವಿತ್ತು. ಹರಿಲಾಲ್
ದಕ್ಷಿಣಾ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಂದೆಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿ
ಕೇವಲ ಹದಿನೈದು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಿಯಾಗಿ
ರೂಪುಗೊಂಡವರು ಜೊತೆಗೆ ಆರು ಬಾರಿ
ಜೈಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಬಂದರು. ತನ್ನ
ತಾಯಿ ಹಾಗೂ ಒಡ ಹುಟ್ಟಿದ
ಸಹೋದರರ ಕುರಿತಾಗಿ ಅಪಾರ ಕಾಳಜಿ ಹಾಗೂ
ಕರುಣೆಯುಳ್ಳವರಾಗಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ತಂದೆ ಮಗನ
ನಡುವೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಏಕೆ? ಮತ್ತು ಯಾವ
ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ? ಇಂತಹ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಹುಡುಕಾಟ ನಡೆಸಿದರೆ,
ನಮಗೆ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯಗಳು
ಎದುರಾಗುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ
ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಸ್ವಂತ ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗಿಂತ
ಇತರೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಅಂಶವು ಹರಿಲಾಲ್
ಗಾಂಧಿಯ ಅಸಮಾಧಾನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಆಧುನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಪದ್ಧತಿ
ಕುರಿತಂತೆ ಗಾಂಧೀಜಿಗೆ ಇದ್ದ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ಕುರಿತಂತೆ
ಅವರ ಪುತ್ರ ಹರಿಲಾಲ್ ಗೆ
ಸಹಮತವಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಎರಡು ಅಂಶಗಳು
ತಂದೆ ಮಗನ ಪಥವನ್ನು ಜೀವನ
ಪೂರ್ತಿ ಬದಲಾಯಿಸಿದವು. ಹರಿಲಾಲ್ ತನ್ನ ತಂದೆಯ
ವಿರುದ್ಧ ಬೀಸಿದ ಬಂಡಾಯದ ಬಾವುಟ
ಗಾಂಧೀಜಿಯವರನ್ನು ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ನಲುಗಿಸಿದವು. ಆದರೆ, ಎಂತಹ ಮುಜುಗರದ
ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೂ ತನ್ನ ಕುಟುಂಬದ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು
ಬಚ್ಚಿಡಲು ಅವರು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಿಲ್ಲ.
ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು
1915 ರಲ್ಲಿ ಅಹಮದಾಬಾದ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಸಬರಮತಿ ಆಶ್ರಮವನ್ನು ಆರಂಭಿಸುವ
ಮೊದಲು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ
ಆರಂಭಿಸಿದ್ದ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ
ಆಶ್ರಮವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಕೆಲವು
ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಿದ್ದರು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿರುವ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ದೇಶ ಸೇವೆಗೆ ಸದಾ
ಸಿದ್ಧರಿರಬೇಕು, ಸಾಮೂಹಿಕ ಶ್ರಮದಾನ ಹಾಗೂ
ತಮ್ಮ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು (ಕಸ ಗುಡಿಸುವುದು, ಅಡುಗೆ
ಮಾಡುವುದು, ಬಟ್ಟೆ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವುದು, ಶೌಚಾಲಯಗಳನ್ನು
ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ) ತಾವೇ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇಂತಹ
ವಿಚಾರಗಳ ಕುರಿತಾಗಿ ಹರಿಲಾಲ್ ಗೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯವಿತ್ತು.
ಜೊತೆಗೆ ಆಧುನಿಕ
ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ರಮವು ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಭೋಗಿಯನ್ನಾಗಿಸುತ್ತದೆ.
ಸರಳವಾದ ಹಾಗೂ ಇತಮಿತವಾದ ಬದುಕು
ಶ್ರೇಷ್ಠ ಎಂಬ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಚಿಂತನೆಗೆ
ಬದಲಾಗಿ ಹರಿಲಾಲ್ ಗಾಂಧಿ ಪಶ್ಚಿಮ
ಜಗತ್ತಿನ ಆಧುನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಕುರಿತಂತೆ
ಒಲವು ಉಳ್ಳವರಾಗಿದ್ದರು. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣಾ
ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾಗ, ಇಂಗ್ಲೇಂಡಿನ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ
ಒಬ್ಬ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗೆ ಧನ
ಸಹಾಯ ದೊರೆತ
ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಅದನ್ನು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ
ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳದೆ, ಇನ್ನೋರ್ವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗೆ ( ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧಿಕರ ಪುತ್ರ)
ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದು ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯದ ಸ್ಪೋಟಕ್ಕೆ ಪ್ರಬಲ
ಕಾರಣವಾಯಿತು. 1911 ರಲ್ಲಿ
ಹರಿಲಾಲ್ ತನ್ನ ತಂದೆ, ಹಾಗೂ
ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ತೊರೆದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದರು.
ಹರಿಲಾಲ್
ಗಾಂಧಿ ಯವರ ಕೃತಿಯನ್ನು ಗುಜರಾತಿ
ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿರುವ ಹಾಗೂ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ
ಲೆಕ್ಕ ಪರಿಶೋಧಕರಾಗಿದ್ದ ಚಂದೂಲಾಲ್ ದಲಾಲ್ ಅವರು ಹರಿಲಾಲ್
ಗಾಂಧಿ ಕುರಿತ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಸಿರುವ
ವಿಸ್ತøತ ಅಧ್ಯಯನ ಓದುಗರಲ್ಲಿ
ಬೆರಗು ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಬದುಕಿನ ಸಮಗ್ರ ದಿನಚರಿ
ಹಾಗೂ ಬದುಕಿನ ವಿವರಗಳನ್ನು ಕಲೆ
ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಮಹಾತ್ಮ
ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ತಮ್ಮ
ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ
ಮುವತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಸಾವಿರ ಪತ್ರಗಳನ್ನು
ಕೂಲಂಕುಶವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದೂ
ಸಾಲದೆಂಬಂತೆ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಆಪ್ತ
ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದ ಮಹಾದೇವ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು
ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ ಇಪ್ಪತ್ತಮೂರು ಸಂಪುಟಗಳ ದಿನಚರಿಯ 9.300 ಮುದ್ರಿತ
ಪುಟಗಳನ್ನು ಜಾಲಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ, ಮಹಾದೇವ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು
ಸಬರಮತಿ ಆಶ್ರಮವನ್ನು ಸೇರಿದ ದಿನದಿಂದ ಹಿಡಿದು,
1942 ರ ಆಗಸ್ಟ್ 15 ರಂದು ಪುಣೆನಗರದ ಆಗಖಾನ್
ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಗಾಂಧೀಜಿ ಜೊತೆ ಗೃಹಬಂಧನದಲ್ಲಿದ್ದು
ಹೃದಯಾಪಘಾತದಿಂದ ನಿಧನರಾಗುವ ದಿನದವರೆಗೂ ಅಂದರೆ ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತೈದು
ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲದ ಗಾಂಧಿಜಿಯವರ ಆಪ್ತಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದುಕೊಂಡು
ಅವರ ಜೊತೆಗಿನ ಒಡನಾಟದ ದಿನಚರಿಯನ್ನು
ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಮಹಾತ್ಮನನ್ನು
ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದವರ ಹೆಸರು ಮತ್ತು
ಅವರ ಜೊತೆಗೆ ಗಾಂಧಿಜಿ ನಡೆಸಿದ
ಮಾತುಕತೆಯ ವಿವರಗಳಲ್ಲದೆ, ಗಾಂಧಿಜಿಗೆ
ಬಂದ ಪತ್ರಗಳ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ
ಅವರು ಬರೆದ ಉತ್ತರ ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ
ಸವಿವರವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಮಹಾದೇವ ದೇಸಾಯಿರವರು
ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಪುತ್ರ
ಹರಿಲಾಲ್ ನಡುವಿನ ಭೇಟಿಯ
ವಿವರ ಹಾಗೂ ನಡೆದ ಪತ್ರ
ವ್ಯವಹಾರ ಕುರಿತಂತೆ ಮೌನ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದೇ
ರೀತಿ ಗಾಂಧಿಜಿಯವರ ಜೊತೆ ನಿಕಟ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ
ಜಮ್ನಲಾಲ್ ಬಜಾಜ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಹುತೇಕ ಅನುಯಾಯಿಗಳು
ಮೌನಕ್ಕೆ ಶರಣಾಗಿರುವುದು ಹಲವು ಸಂಶಯಗಳಿಗೆ ಎಡೆ
ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಇಂತಹ
ಸಂಶಯವನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ತೆರೆದ ಪುಸ್ತಕದಂತೆ ಬದುಕಿದ
ಮಾಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರು ಬರೆದ
ಪತ್ರಗಳು ಹಾಗೂ ಅವರಿಗೆ ಬಂದ
ಪತ್ರಗಳು ಜೊತೆಗೆ ಹರಿಲಾಲ್ ಅವರ
ಸೊಸೆ ಹಾಗೂ ಮೊಮ್ಮಗಳು ಮತ್ತು
ಹರಿಲಾಲ್ ಅವರ ಸಹೋದರರ ಪುತ್ರರು
ದಾಖಲಿಸಿರುವ ಮಾಹಿತಿಗಳು ನಮಗೆ ಹರಿಲಾಲ್ ಗಾಂಧಿಯವರ
ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಎಲ್ಲಾ ಆಯಾಮಗಳ ಮೇಲೆ
ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿವೆ.
ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ
ಚಿಂತನೆ ಮತ್ತು ಹರಿಲಾಲ್ ಚಿಂತನೆಗಳ
ನಡುವೆ ಇದ್ದ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ
ಹರಿಲಾಲ್ ಗಾಂಧಿಯನ್ನು ಕುಟುಂಬದಿಂದ ದೂರ ಮಾಡಿತು. ದಕ್ಷಿಣ
ಆಫ್ರಿಕಾದಿಂದ ವಾಪಸ್ ಬಂದ ಹರಿಲಾಲ್
ಹಲವಾರು ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಸಹ
ಅವರ ವಿಕ್ಷಿಪ್ತ ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಆತುರದ
ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಿಂದ ಯಾವುದರಲ್ಲಿಯೂ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಹತಾಶೆಯ ಸ್ಥಿತಿ ತಲುಪಿದ
ಅವರು ಮದ್ಯಪಾನದ ದಾಸರಾದದ್ದು ದುರಂತವೇ ಸರಿ. ಭಾರತದ
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ನಾಯಕನೊಬ್ಬನ ಹಿರಿಯ ಪುತ್ರ ಎಂಬ
ಏಕೈಕ ಕಾರಣದಿಂದ ಹರಿಲಾಲ್ ಹೋದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ
ಅನುಕಂಪದ ಆತಿಥ್ಯ ಸಿಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ,
ಹಣದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ತೀರಾ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದ
ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ತಮ್ಮ ಪುತ್ರನಿಗೆ ಯಾರೂ
ಅತಿಯಾದ ಹಣದ ಸಹಾಚಿiÀು
ನೀಡುವುದು ಮತ್ತು ಸಾಲ ನೀಡಬಾರದೆಂದು
ತಾಕೀತು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ನಡುವೆ ತಂದೆ ಮಗನ
ನಡುವೆ ನಿರಂತರ ಪತ್ರ ವ್ಯವಹಾರ
ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಜೊತೆಗೆ ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳ
ಯೋಗಕ್ಷೇಮ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ತನ್ನ ನಾದಿನಿಯರಿಗೆ ( ಸಹೋದರರ
ಪತ್ನಿಯರು) ಹಾಗೂ ತಾಯಿ ಕಸ್ತೂರ
ಬಾ ಅವರಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಕೃತಜ್ಞತೆಯಿಂದ
ಹರಿಲಾಲ್ ಪತ್ರ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು.
ವಾಸ್ತವವಾಗಿ
ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿ ಗುಲಾಬ್ ಬೆಹನ್
ನಿಧನಾನಂತರ ಮಾನಿಸಿಕ ಸ್ಥಿಮಿತ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಹರಿಲಾಲ್
ಗಾಂಧಿ ದೇಶದುದ್ಧಕ್ಕೂ ತಮ್ಮ ವಿಕ್ಷಿಪ್ತ ಮನಸ್ಸನ್ನು
ಹೊತ್ತು ಅಲೆದಾಡಿದರು. ಸ್ವತಂತ್ರ ಉದ್ಯೋಗ ಅಥವಾ ವ್ಯವಹಾರ
ನಡೆಸಲು ಅವರು ನಡೆಸಿದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳೆಲ್ಲ
ವಿಫಲವಾದ ನಂತರ ಅವರು ಮದ್ಯ
ವ್ಯಸನಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಹರಿಲಾಲ್ ಗಾಂಧಿಯವರನ್ನು
ಓರ್ವ ಪರಮ ಕುಡುಕ ಎಂದು
ಹಲವರು ಬಿಂಬಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಹರಿಲಾಲಗ ಗಾಂಧಿಯವರ
ಪುತ್ರ ಕಾಂತಿಲಾಲ್ 1944 ರಿಂದ 1948 ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು
ಮೆಡಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಮೈಸೂರಿಗೆ
ಹರಿಲಾಲ್ ಗಾಂಧಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಿರುವ
ವಿವರ ನಮಗೆ ಹರಿಲಾಲ್ ಅವರ
ಮತ್ತೊಂದು ಮುಖವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂದಿನ
ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ ದಿವಾನರಾಗಿದ್ದ ಮಿರ್ಜಾ ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್ ಅವರನ್ನು
ಭೇಟಿ ಮಾಡಿ, ಅವರಿಂದ ಮೈಸೂರು
ಮಲ್ಲಿಗೆ, ಮೈಸೂರು ಪಾಕ್ ಸಿಹಿ
ತಿಂಡಿ ಹಾಗೂ ದರ್ಭಾರ್ ಸುವಾಸನೆಯ
ಅಗರ ಬತ್ತಿ ( ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿಥಿಗಳು
ಉಳಿದು ಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಕೊಠಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮೂರು ಅಡಿ ಎತ್ತರದ
ಅಗರಬತ್ತಿ) ಇವುಗಳಲ್ಲದೆ ಇನಾಮು ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ
ಐನೂರು ರೂಪಾಯಿ ಇವೆಲ್ಲವನ್ನು ತಂದು
ತಮ್ಮ ಸೊಸೆಯ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಇರುಸುತ್ತಿದ್ದ
ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಡಾ.ಕಾಂತಿಲಾಲ್ ಅವರ
ಪತ್ನಿ ಹಾಗೂ ಕೇರಳದ ಹೆಣ್ಣು
ಮಗÀಳಾದ ಸುಶೀಲಾ ಎಂಬುವರು
ತಮ್ಮ ಮಾವನ ಕುರಿತಂತೆ ಹೃದಯ
ಸ್ಪರ್ಶಿಯಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಭಾರತದ
ಬಡತನ, ಅನಕ್ಷರತೆ, ಜಾತಿ ಜಾತಿಗಳ ತಾರತಮ್ಯ,
ಅನಾರೋಗ್ಯ ಇವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ
ಹೋರಾಟ ಹೀಗೆ ಹಲವು ರೂಪದ
ಜವಬಾýರಿಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಹೆಗಲ ಮೇಲೆ
ಹೊತ್ತು ಕಾಲಿಗೆ ಚಕ್ರ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡವರಂತೆ
ನಿರಂತರ ದೇಶ ಸುತ್ತುತ್ತಿದ್ದ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು
ತನ್ನ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರ ಕಾಳಜಿಯನ್ನು
ಮರೆತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಹರಿಲಾಲ್
ಗಾಂಧಿಯ ವರ್ತನೆಯಿಂದ ತೀವ್ರವಾಗಿ ನೊಂದುಕೊಂಡಾಗ “ ನನ್ನೊಳಗಿನ ಕಾಮದ ವಿಕೃತಿಗೆ ಆ
ದೇವರು ನನಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಶಿಕ್ಷೆ”
ಎಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಒಳಗೊಳಗೆ ಅತ್ತು ಕಣ್ಣಿರು
ಒರೆಸಿಕೊಂಡರು. ಒಮ್ಮೆ ಅಂದಿನ ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ
ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರಗೊಂಡು ನಂತರ ಮತ್ತೇ ಹಿಂದೂ
ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದ ಹರಿಲಾಲ್ ಗಾಂಧಿಯ ಚಂಚಲ
ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಕುರಿತಂತೆ ಮುಸ್ಲಿಂ ಬಾಂಧವರಿಗೆ ಗಾಂಧಿಜಿಯವರು
ಬರೆದ ಬಹಿರಂಗ ಪತ್ರ ಅವರ
ಹ್ಲದಯ ವೈಶಾಲ್ಯತೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.
1988 ರಲ್ಲಿ ಬಂದ
ಗುಜರಾತಿ ಭಾಷೆಯ “ ಬೆಳಕಿನಡಿಯ ಕತ್ತಲು”
ಮತ್ತು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ರಂಗನಿರ್ದೇಶಕ ಪೆರೋಜ್ ಖಾನ್ ರಚಿಸಿ
ನಿರ್ದೆಶಿಸಿದ “ ಮಹಾತ್ನನ ವಿರುದ್ಧ ಗಾಂಧಿ”
ಎಂಬ ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಕೀತ್
ಹೆಲ್ಲರ್ ಎಂಬ ಮಹಿಳಾ ಲೇಖಕಿ
ರಚಿಸಿದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಕಾದಂಬರಿ “ ಗಾಂಧಿಗೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದ ಮಹಿಳೆ” ಇಂತಹ
ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಲಾಲ್ ಅವರನ್ನು ಶೋಚನೀಯವಾಗಿ,
ವ್ಯಗ್ರ ಮನಸ್ಸಿನ ಪುತ್ರನಾಗಿ, ಚಂಚಲ
ಸ್ವಭಾವದ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಅರ್ಧ ಸತ್ಯಗಳ
ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುವಂತ ಅನೇಕ
ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಓದುಗರು
ಮುಂದಿನ ಅಧ್ಯಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.
( ಮುಂದುವರಿಯುವುದು)
(ಮೇಲುಕೋಟೆಯ ಜನಪದ
ಸೇವಾ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಹೊರ ತರುತ್ತಿರುವ “ ಜನಪದ” ಮಾಸಿಕ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಿನಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿರುವ
ಸರಣಿಯ ಕಥನ)
ಕಾಮೆಂಟ್‌ಗಳಿಲ್ಲ:
ಕಾಮೆಂಟ್‌ ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿ